Cô bác anh chị thân mến,
Ông bà mình xưa có câu: “Bệnh từ miệng mà vào, hoạ từ miệng mà ra”. Nghe qua tưởng nói chuyện ăn uống và lời nói, nhưng suy rộng ra, cái họng – nơi giao nhau của ăn, uống, nói năng, hít thở – chính là cửa ải đầu tiên bảo vệ cơ thể khỏi gió độc, hàn tà, vi khuẩn… Khi cổ họng bị tổn thương, biểu hiện đầu tiên là ho, đau rát, khàn tiếng, đờm vướng… Tuy không phải bệnh nặng, nhưng nếu kéo dài thì dễ ảnh hưởng tới phế, tỳ, thậm chí lan tới các tạng phủ khác.
Trong kho tàng kinh nghiệm dân gian, có một sự kết hợp tuy đơn giản mà hiệu quả rất đáng quý: nước vo gạo và rau diếp cá. Hai nguyên liệu bình dị nơi góc bếp, vườn nhà, vậy mà khi hòa quyện, lại có thể làm dịu cổ họng, giảm ho, long đờm, thanh phế – chẳng khác nào một trận mưa rào giữa mùa nắng hạn.
Rau diếp cá và nước vo gạo dưới góc nhìn Đông y
Theo y học cổ truyền, rau diếp cá (tên thuốc là ngư tinh thảo) có vị cay, tính hơi lạnh, quy vào phế và can. Tác dụng chính là thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, tiêu viêm. Rau này như dòng nước mát tưới vào những nơi nhiệt độc bốc lên – đặc biệt là vùng hầu họng khi bị viêm, sưng đau, nóng rát.
Nước vo gạo – tưởng chừng chỉ là phần nước bỏ đi – nhưng thực chất lại là phần chứa nhiều tinh bột, vitamin nhóm B, và khoáng chất từ lớp cám gạo. Trong Đông y, nước vo gạo có tác dụng kiện tỳ, nhuận phế, làm dịu niêm mạc. Khi cổ họng khô rát, nóng đỏ, ho khan hay ho đờm – nước vo gạo giúp làm mềm họng, giảm kích ứng, hỗ trợ làm sạch vùng viêm.
Sự kết hợp của hai vị thuốc này giống như một cơn mưa mát và làn gió nhẹ cùng lúc ghé qua – vừa làm dịu họng, tiêu viêm, lại giúp đẩy đờm ra ngoài.
Cách sử dụng rau diếp cá và nước vo gạo để giảm ho, đau họng
Cô bác anh chị có thể áp dụng theo cách rất đơn giản như sau:
Nguyên liệu:
-
Rau diếp cá tươi: 1 nắm tay (khoảng 30-50g)
-
Nước vo gạo: lấy phần nước thứ hai (tức là sau khi đã rửa sơ bụi bẩn lần đầu)
Cách làm:
-
Rau diếp cá rửa sạch, ngâm nước muối loãng khoảng 10 phút rồi để ráo.
-
Cho rau vào máy xay cùng nước vo gạo, xay nhuyễn.
-
Lọc qua rây lấy phần nước cốt.
-
Đun nhỏ lửa trong 5–10 phút cho sánh lại một chút (nếu có thời gian).
-
Uống 1–2 lần/ngày, nên uống ấm để tăng hiệu quả.
Lưu ý khi dùng:
-
Nên dùng sau ăn 30 phút để tránh ảnh hưởng tiêu hóa.
-
Người có tỳ vị hư hàn (hay lạnh bụng, tiêu chảy) nên dùng ít, hoặc gia thêm vài lát gừng tươi.
-
Không nên dùng quá 7 ngày liên tiếp nếu chưa hỏi ý kiến thầy thuốc.
Gợi ý thêm: Cách làm nước diếp cá – vo gạo dễ uống cho trẻ nhỏ
Với trẻ em hay người kén mùi rau diếp cá, cô bác có thể làm như sau:
-
Sau khi đun sôi phần rau diếp cá xay với nước vo gạo, có thể thêm chút mật ong (cho trẻ trên 1 tuổi), hoặc vài lát cam thảo.
-
Đun sôi kỹ, lọc bỏ bã, rồi để nguội cho uống từng ngụm nhỏ.
Như vậy, không chỉ giúp giảm ho, tiêu đờm, mát họng, mà còn dễ uống hơn, nhất là trong mùa giao mùa, thời tiết hanh khô hay trẻ nhỏ dễ bị viêm họng do thời tiết.
Đông y có câu: “Phế chủ khí, khai khiếu ra mũi, liên hệ đến họng” – tức là phổi điều hòa hơi thở, mà hơi thở lại đi qua mũi, cổ họng. Nếu họng viêm, phế sẽ tổn. Bởi vậy, trị ho, viêm họng, khản tiếng không chỉ dừng ở việc làm dịu tại chỗ mà còn phải bổ phế, kiện tỳ, giải độc và điều hòa toàn thân. Muốn vậy, nên kết hợp thêm các biện pháp dưỡng sinh, giữ ấm vùng cổ, súc miệng bằng nước muối, xông tinh dầu, và đặc biệt là ăn uống đúng giờ, tránh lạnh, ngủ đủ giấc.
Cô bác anh chị hãy nhớ rằng: cơ thể như một vườn cây, cổ họng là cánh cổng, là dòng suối đầu nguồn – chăm kỹ nơi đó, cả khu vườn sẽ khỏe mạnh. Đừng đợi tới lúc ho rũ rượi, viêm đỏ, đờm đầy mới lo trị bệnh. Hãy để rau diếp cá và nước vo gạo – món quà từ mẹ thiên nhiên – trở thành người bạn đồng hành sớm sủa của mỗi gia đình.
Thân ái,
TTƯT, Bác sĩ Lê Phương
