Cô bác anh chị thân mến,
Ông bà mình vẫn thường nói: “Thuốc hay không bằng ăn uống khéo”, và quả thực, trong những lúc bệnh mới chớm, biết tận dụng món ăn – thức uống làm thuốc, ta có thể đẩy lùi nhiều chứng bệnh mà không cần phụ thuộc vào thuốc tây. Một trong những bài thuốc dân gian quen thuộc nhưng hiệu quả bền bỉ theo thời gian chính là chanh mật ong – vị ngọt thanh nơi đầu lưỡi, vị ấm nóng ở cuống họng, là “đôi bạn” đồng hành đắc lực trong việc trị ho, đau rát họng, khàn tiếng và cả viêm họng kéo dài.
Cô bác cứ hình dung cổ họng như một dòng suối nhỏ – khi bị lạnh, bị bụi bẩn tấn công, nước suối đục và nghẽn. Chanh – với vị chua, tính mát – như cơn mưa nhẹ giúp thanh lọc, rửa trôi độc tố. Còn mật ong – vị ngọt, tính ấm – như ánh nắng đầu ngày, làm dịu bớt những vết nứt nẻ, viêm tấy trong họng.
Dưới góc nhìn Đông y, vì sao chanh mật ong trị được ho và viêm họng?
- Chanh có vị chua, tính mát, quy vào can, vị. Tác dụng sinh tân, thanh nhiệt, giải khát, tiêu đàm, chỉ khái (giảm ho), làm sạch cổ họng, kháng khuẩn tự nhiên.
- Mật ong có vị ngọt, tính bình, quy vào tỳ, phế, đại tràng. Công dụng nhuận phế, bổ trung, giảm đau rát, tiêu viêm, sinh cơ liền da. Đông y thường dùng mật ong trong các bài thuốc trị ho lâu ngày, viêm họng mạn tính, viêm thanh quản…
Khi kết hợp, chanh giúp rửa – mật giúp lành, chanh tẩy đàm – mật dưỡng phế. Sự hài hòa này tạo thành một “liều thuốc thiên nhiên” vừa dễ dùng, vừa hiệu quả, vừa lành tính.
Mách cô bác anh chị 3 cách sử dụng chanh mật ong trị ho tại nhà
Chanh hấp mật ong (dùng cho cả người lớn và trẻ từ 1 tuổi trở lên)
- Cắt đôi 1 quả chanh tươi, để cả vỏ, bỏ hạt.
- Thêm vào 2-3 thìa mật ong nguyên chất, đem hấp cách thủy 10–15 phút.
- Khi chín, dằm nhẹ chanh, chắt lấy nước cốt, uống ấm mỗi lần 1 thìa nhỏ, ngày 3–4 lần.
- Rất hiệu quả với ho khan, ho có đờm, rát họng.
Nước ấm chanh mật ong uống sáng sớm
- Pha 1 thìa mật ong + 1/2 thìa nước cốt chanh vào 1 ly nước ấm (~200ml).
- Uống vào buổi sáng khi chưa ăn gì, giúp làm sạch họng, tăng miễn dịch, ngừa ho viêm họng.
- Có thể dùng thường xuyên để phòng bệnh.
Chanh muối mật ong ngậm khi đau họng
- Thái chanh lát mỏng, ướp cùng mật ong và muối hạt trong lọ thủy tinh.
- Để khoảng 1–2 ngày cho ngấm, sau đó ngậm mỗi khi đau họng, ngứa rát.
- Bài thuốc này dễ mang theo, tiện lợi khi đi xa, đi công tác, mùa lạnh.
Cô bác anh chị lưu ý điều này nhé
- Không dùng cho trẻ dưới 1 tuổi (vì mật ong có thể chứa vi khuẩn gây ngộ độc).
- Người có bệnh dạ dày – tá tràng nên dùng sau ăn, không dùng lúc đói.
- Chỉ nên pha với nước ấm ~40 độ, tránh nước quá nóng làm mất chất mật ong.
- Dùng đều đặn 3–5 ngày để thấy hiệu quả, không nóng ruột mà bỏ giữa chừng.
Cô bác anh chị nên nhớ, chanh mật ong không chỉ là “thuốc” trị bệnh, mà còn là cách để bảo vệ cổ họng, tăng cường sức đề kháng mỗi ngày. Đông y có câu: “Phế chủ khí, khai khiếu ra họng” – nghĩa là họng là cửa ngõ của phế. Họng mà viêm tức là phế đang suy, khí đang tổn. Bởi vậy, muốn trị ho, viêm họng tận gốc phải bổ phế, dưỡng khí, tiêu đàm, thanh nhiệt.
Muốn được như thế, bên cạnh việc dùng chanh mật ong, cô bác anh chị nên chú ý:
- Giữ ấm cổ, đặc biệt sáng sớm và buổi tối
- Tránh uống nước đá, đồ cay nóng, rượu bia
- Ăn uống thanh đạm, ngủ đủ giấc
- Luyện thở nhẹ nhàng, tập hít sâu – thở chậm để tăng cường phế khí
Cổ họng khỏe là gốc của tiếng nói ấm, của hơi thở trong lành. Hãy coi trọng những dấu hiệu nhỏ như ho khan, rát họng – vì đó là lời nhắc nhở của cơ thể, để mình không chỉ chữa bệnh khi đã nặng, mà chăm dưỡng từ sớm, từ gốc.
Mong cô bác anh chị luôn có cổ họng êm dịu, giọng nói vang sáng và sức khỏe dồi dào để đón những ngày bình yên.
TTƯT, Bác sĩ Lê Phương
