Cô bác anh chị thân mến,
Thời tiết giao mùa, gió lạnh thấm sâu, khiến nhiều người – đặc biệt là trẻ nhỏ và người già – dễ bị ho, đau rát họng, khàn tiếng. Cơn ho dai dẳng không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến giấc ngủ, ăn uống và sinh hoạt hàng ngày. Trong dân gian, có một phương thuốc đơn giản, dễ làm mà hiệu nghiệm đã được truyền từ đời này qua đời khác – đó là tắc chưng đường phèn (hay còn gọi là quất chưng).
Trong Y học cổ truyền, tắc (quất) có vị chua ngọt, tính ấm, quy vào kinh Phế và Vị, có công năng tán hàn, tiêu đờm, lý khí, chỉ khái (giảm ho). Cả vỏ và ruột quả tắc đều có tinh dầu – là thành phần quý giúp sát khuẩn, giảm viêm, long đờm và làm dịu cổ họng.
Đặc biệt khi kết hợp với đường phèn – vị ngọt thanh, tính mát, có tác dụng nhuận phế, làm dịu cơn ho và thanh giọng, thì bài thuốc này trở thành một “vị thuốc dân gian” hoàn hảo, vừa dễ uống lại an toàn cho cả trẻ em và người lớn.
Tắc chưng đường phèn – làm dịu cổ, êm họng, tan đờm
Cơ chế của bài thuốc này là dùng nhiệt nhẹ từ chưng cách thủy để giữ lại tinh dầu và hoạt chất trong quả tắc, đồng thời giúp đường phèn tan ra hòa quyện với vị chua ấm – tạo nên một hỗn hợp giảm ho tự nhiên, giúp tiêu đờm, dịu cơn ngứa họng, giảm viêm.
Hướng dẫn cách làm tắc chưng đường phèn trị ho tại nhà
Nguyên liệu:
- 5–7 quả tắc (nên chọn loại chín vàng, mọng nước)
- 2–3 viên đường phèn (khoảng 20–30g)
- Có thể thêm 1 lát gừng tươi hoặc vài hạt muối hột nếu bị ho nhiều
Cách làm:
- Rửa sạch tắc, ngâm với nước muối loãng 10 phút, để ráo.
- Cắt đôi quả tắc, bỏ hạt (nếu dùng cho trẻ nhỏ), giữ nguyên vỏ.
- Cho tắc vào bát sứ nhỏ, thêm đường phèn lên trên.
- Đem hấp cách thủy khoảng 15–20 phút cho đến khi đường tan hết, tắc mềm, tiết nước.
- Lấy ra, để ấm vừa rồi dùng.
Cách dùng:
- Trẻ em: Uống 1–2 thìa cà phê/lần, ngày 2–3 lần.
- Người lớn: Uống 2–3 thìa/lần, ngày 3–4 lần.
- Có thể ăn cả miếng tắc để tăng hiệu quả tiêu đờm, diệt khuẩn họng.
Uống vào buổi sáng sớm, sau bữa ăn và trước khi đi ngủ là hiệu quả nhất.
Cô bác anh chị lưu ý khi dùng
- Không dùng cho người dị ứng với họ cam quýt.
- Không nên dùng khi đang tiêu chảy, đầy bụng vì tắc có tính chua.
- Nếu có viêm họng do vi khuẩn nặng, sốt cao, cần phối hợp thêm điều trị theo hướng dẫn thầy thuốc.
Cô bác anh chị thân mến,
Cơn ho không chỉ là triệu chứng của cảm lạnh mà còn phản ánh sự mất cân bằng giữa ngoại tà và chính khí, giữa nhiệt và hàn trong tạng Phế. Việc dùng tắc chưng đường phèn không đơn thuần là làm dịu cổ – mà còn là cách “ôn ấm tỳ vị, thanh Phế khí”, giúp cơ thể tự điều chỉnh, phục hồi tự nhiên mà không cần dùng đến kháng sinh.
TTƯT, Bác sĩ Lê Phương
