Cô bác anh chị thân mến,
Ông bà xưa có câu: “Phòng bệnh hơn chữa bệnh”, mà quả thật, nhiều bệnh nếu mình biết sớm, lo sớm thì nhẹ tênh như cái áo mỏng, còn chờ nó rách te tua rồi mới vá thì vừa cực mà vá cũng chẳng lành. Một trong những chứng bệnh hay bị coi nhẹ nhưng lại ảnh hưởng dài lâu nếu không xử lý kịp thời, đó là viêm xoang ở giai đoạn sớm.
Theo Đông y, mũi là “khiếu” của phế, tức là cái cửa để phổi giao hòa với bên ngoài. Khi tà khí như phong, hàn, thử, thấp thừa cơ xâm nhập mà cơ thể — đặc biệt là tạng phế, tỳ — không đủ sức bảo vệ, thì cái cửa ấy bị ảnh hưởng đầu tiên. Lúc ấy, các xoang — vốn như những chiếc “hồ nhỏ” trên mặt — bắt đầu tích tụ tà khí, nước đọng, sinh viêm. Vậy nên, nếu để “dòng nước” trong hồ không lưu thông mà tù đọng lâu ngày, nó sẽ sinh bẩn, sinh mùi, thậm chí gây hại cho cả vùng đất xung quanh.
Tôi xin chia sẻ 5 dấu hiệu sớm cảnh báo xoang đang bị viêm để cô bác anh chị nhận biết và chủ động xử lý:
1. Nghẹt mũi từng cơn, đặc biệt vào buổi sáng
Sáng thức dậy mà thấy mũi nghẹt, hắt hơi liên tục, nước mũi loãng, đôi khi hơi vàng nhạt – đó không chỉ là cảm lạnh hay dị ứng đâu cô bác ạ. Đó là dấu hiệu cho thấy khí huyết vùng mũi xoang bắt đầu bị bế tắc. Theo Đông y, lúc này phế khí bị yếu, tà khí như phong hàn có cơ xâm nhập, làm mũi không thông, sinh nghẹt.
2. Đau tức vùng trán và giữa hai mắt
Cô bác có thấy khi cúi đầu hay hắt hơi mà nhói ở trán, giữa hai mắt không? Đó là do dịch viêm trong xoang trán hoặc xoang sàng bị ứ, tạo áp lực. Cơn đau lúc đầu âm ỉ, rồi tăng dần. Đây là tiếng “chuông báo động” mà mình không nên làm ngơ.
3. Cảm giác nặng đầu, mệt mỏi nhẹ
Nhiều người nghĩ do mất ngủ hay căng thẳng mà đầu nặng như “đội đá”, khó tập trung, nhưng thực ra là vì khí huyết trên đầu kém lưu thông do xoang bị viêm. Trong Đông y gọi là “thấp trọc ngăn trở thanh khiếu” — tức là chất đục ngăn đường thông khí sạch lên đầu, gây nặng nề, mệt mỏi.
4. Chảy dịch mũi hoặc xuống họng
Dịch có thể loãng trong, vàng nhạt hoặc hơi nhầy. Khi chảy ngược xuống họng (gọi là hậu chảy mũi), ta cảm thấy vướng họng, ho nhẹ, thậm chí sáng ra phải khạc nhổ nhiều lần. Đừng chủ quan, đây là giai đoạn xoang bắt đầu tích mủ. Nếu không trị kịp, viêm mạn tính là khó tránh.
5. Giảm khứu giác hoặc nhạy cảm với mùi
Khi niêm mạc mũi bị sưng, khả năng nhận biết mùi giảm. Có người không ngửi được mùi thơm yêu thích, có người lại thấy khó chịu với mùi lạ. Theo Đông y, đây là dấu hiệu “phế khiếu bất thông” – phế bị tà khí làm bế tắc, truyền khí kém lên mũi.
Vậy làm sao để xử lý sớm?
Theo Đông y, muốn trị viêm xoang gốc phải từ phế, tỳ mà điều dưỡng. Tức là không chỉ chăm mũi mà phải lo cho cả “nhà máy cung cấp khí” (phế) và “nhà máy sinh tân dịch” (tỳ).
✅ Thực hiện mỗi sáng:
-
Dùng nước ấm pha muối loãng rửa mũi nhẹ nhàng.
-
Xoa bóp vùng quanh mũi, ấn các huyệt như Nghinh hương, Ấn đường, Toản trúc, để khí huyết vùng mặt lưu thông.
✅ Bài trà hỗ trợ phế tỳ, tiêu viêm:
-
Nguyên liệu: Ké đầu ngựa 5g, tân di 3g, kim ngân hoa 5g, cam thảo 2g.
-
Cách làm: Hãm với 300ml nước sôi, uống ấm sau ăn sáng và tối.
-
Công dụng: Khai khiếu, tán phong, thanh nhiệt, nâng sức đề kháng cho mũi xoang.
✅ Chăm ăn thực phẩm kiện phế – dưỡng tỳ như: bí đao, củ cải, nấm hương, gừng tươi, hành tím, mật ong. Hạn chế đồ lạnh, cay nóng, chất kích thích.
Lưu ý quan trọng:
-
Không nên tự ý dùng thuốc xịt mũi hay kháng sinh kéo dài khi chưa có chỉ dẫn.
-
Người có bệnh mạn tính (đái tháo đường, huyết áp…) cần cẩn trọng hơn vì miễn dịch suy giảm dễ khiến xoang viêm nặng hơn.
Cô bác anh chị thân mến, trong nguyên tắc chữa Đông y, bệnh xoang thuộc chứng “tỵ uyên”, muốn khỏi thì phải khai khiếu (mở thông), tán hàn, hành khí, kiện tỳ bổ phế. Tức là không chỉ đuổi tà khí ra khỏi xoang, mà còn phải bồi bổ cái gốc – tức là phế tạng và tỳ vị. Khi gốc khỏe, khí huyết thông, mũi xoang sẽ tự điều hòa, tà không còn chỗ trú ngụ.
Hãy nhớ rằng, bệnh không đợi ta rảnh mới ghé thăm. Chủ động chăm sóc sức khỏe, nhận biết sớm những dấu hiệu nhỏ bé chính là cách bảo vệ bản thân tốt nhất. Cũng như cái mái nhà, thấy dột giọt đầu tiên là lo ngay, chứ chờ mưa lớn mới vá thì đã muộn.
Mình mong rằng, mỗi cô bác anh chị sau khi đọc bài này sẽ nhớ lấy 5 dấu hiệu cảnh báo xoang viêm sớm, như nhớ đường về nhà. Nhẹ thì ta xử nhẹ, đừng để thành nặng mới lo thì thiệt thân, tốn sức, mất công.
Chúc cô bác luôn khỏe mạnh, mũi thông, đầu nhẹ, sống vui cùng mùa đông sắp tới!
TTƯT, Bác sĩ Lê Phương
Mời cô bác anh chị tham khảo thêm
- Chỉ 15 phút xông mũi bằng lá trầu, bạc hà, tía tô… – nhẹ đầu, thông mũi, bớt nghẹt xoang!
- Kết hợp trầu không và hoa ngũ sắc – bài thuốc xịt mũi giúp làm sạch hốc xoang hiệu quả!
Cô bác anh chị đang băn khoăn về tình trạng sức khỏe của mình? Hãy điền form bên dưới, bác sĩ Phương sẽ lắng nghe và tư vấn tận tình nhất 
