Cô bác anh chị thân mến,
Ông bà ta có câu: “Phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Cũng như ngôi nhà, muốn sạch sẽ thì phải quét dọn thường xuyên, chứ đợi bụi bặm tích tụ thì dọn vất vả gấp mấy lần. Đường hô hấp của mình cũng vậy, hít thở mỗi ngày đi kèm khói bụi, vi khuẩn, phấn hoa… Nếu không chăm sóc, dần dần sẽ thành ổ viêm, gây ho, sổ mũi, viêm xoang. Trong Đông y, mũi được ví như “cửa ngõ của phế”, nếu cửa ngõ này bị bít tắc, khí phế khó lưu thông, sinh ra nhiều chứng bệnh. Và một trong những cách giữ cho cửa ngõ ấy sạch sẽ, thông thoáng chính là rửa mũi bằng nước muối.
Từ góc nhìn Y học cổ truyền, mặn thuộc vị của thủy, có tác dụng nhuận, mềm, tán kết. Nước muối với tính bình, không nóng không lạnh, khi dùng rửa mũi sẽ giúp thanh khiếu (làm sạch các cửa ngõ), giải trọc khí, thông điều phế khí. Cũng giống như khi ta rửa rau, rửa lá, bụi đất được trôi đi, để lại sự xanh mát, thì khi rửa mũi, bụi bặm, vi khuẩn, dịch nhầy cũng được cuốn ra, trả lại cho đường thở sự thông thoáng.
Trong thực tế, cô bác anh chị có thể áp dụng rất đơn giản:
- Chuẩn bị nước muối sinh lý 0,9% (mua ở hiệu thuốc), hoặc tự pha (1 thìa cà phê muối hạt sạch cho vào 500ml nước ấm, khuấy tan, lọc qua gạc sạch).
- Dụng cụ có thể là bình rửa mũi, xilanh nhựa hoặc ấm chuyên dụng.
- Khi rửa, cúi nhẹ người, nghiêng đầu sang một bên, cho dòng nước muối chảy từ bên mũi cao xuống bên mũi thấp. Thực hiện nhẹ nhàng, không ép mạnh.
- Sau khi rửa, xì nhẹ mũi, lau khô, tránh để nước đọng lại gây ẩm lạnh trong xoang.
- Mỗi ngày có thể rửa 1–2 lần, tốt nhất vào buổi tối sau khi ra đường về, để gột sạch bụi bặm.
Tuy vậy, cũng cần lưu ý:
- Không lạm dụng rửa mũi quá nhiều lần trong ngày, dễ làm khô niêm mạc.
- Người có vết thương trong mũi, chảy máu cam nhiều hoặc viêm tai giữa cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
- Không pha nước muối quá mặn, sẽ gây xót, làm niêm mạc phù nề.
Trong quan niệm Đông y, để trị bệnh hô hấp không chỉ là làm sạch bên ngoài, mà còn phải dưỡng gốc bên trong. Nước muối giúp “dọn dẹp” tà khí ở bề mặt, nhưng muốn tránh tái phát viêm xoang, viêm mũi, thì phải chú trọng phép trị bổ phế, kiện tỳ, tán hàn, khu phong. Bởi phế chủ khí, tỳ vận hóa thủy thấp, khi tỳ hư – đàm dễ sinh, khi phế hư – dễ nhiễm phong hàn. Cho nên, rửa mũi chỉ là bước chăm sóc thường nhật, còn cốt lõi là dưỡng khí huyết, giữ ấm cơ thể, ăn uống điều hòa, tăng sức đề kháng từ bên trong.
Cô bác anh chị ạ, thân thể cũng như mảnh vườn. Nếu ta chịu khó nhổ cỏ, tưới nước hằng ngày, vườn luôn xanh tốt. Còn nếu chỉ dọn dẹp khi cây đã úa vàng, sâu bệnh đầy lá, thì công chăm sóc sẽ nặng nhọc hơn nhiều. Rửa mũi bằng nước muối là thói quen nhỏ nhưng có lợi lớn: giúp thông khiếu, phòng bệnh, bảo vệ cửa ngõ của phế luôn sáng trong. Nhưng quan trọng hơn cả, mỗi người cần xây nền tảng sức khỏe vững chắc: giữ cho khí huyết lưu thông, tạng phủ hài hòa, thì gió bụi đời thường cũng khó làm ta nghiêng ngả. Mong rằng cô bác anh chị hãy chủ động thực hành, vừa để phòng bệnh, vừa nuôi dưỡng gốc rễ lâu dài.
TTƯT, Bác sĩ Lê Phương
ArrayArray
