Cô bác anh chị thân mến,
Trong dân gian có câu “Huyết dưỡng bì, huyết hư tắc bì táo” – nghĩa là máu nuôi da, máu yếu thì da khô. Câu này nghe qua tưởng chỉ nói về làn da, nhưng thực ra lại là một triết lý y học Đông phương sâu sắc: muốn da khỏe, da mềm mịn, thì trước hết huyết phải đủ, âm phải vững.
Thời tiết hanh khô, gió lạnh đầu mùa hay cơ địa bẩm sinh thuộc thể hàn, thể táo đều dễ khiến da bị khô ráp, nứt nẻ, thậm chí chảy máu, bong tróc. Những ai mắc viêm da cơ địa, nếu không biết cách chăm sóc và bồi bổ từ bên trong, càng dễ rơi vào vòng xoáy ngứa – gãi – tổn thương – tái phát. Trong khi đó, Đông y lại có những bài thuốc, những vị dược liệu bổ huyết, dưỡng âm, có thể ví như dòng suối ngầm âm ấm, chảy sâu dưới lớp da khô cằn, giúp da được nuôi dưỡng từ gốc, dịu ngứa, liền nứt mà không cần phụ thuộc vào kem bôi hằng ngày.
Vì sao bổ huyết – dưỡng âm lại quan trọng với người viêm da cơ địa?
Trong Y học cổ truyền, da không chỉ là phần “vỏ” mà là phần biểu hiện của tạng Phế, tạng Tỳ, tạng Can và huyết âm toàn thân. Khi huyết hư, âm hư, da không được nuôi dưỡng đầy đủ sẽ trở nên khô, thô ráp, dễ kích ứng, dễ viêm. Đặc biệt là về đêm – khi âm huyết vốn đã suy, da lại càng ngứa rát hơn, khiến người bệnh mất ngủ, mệt mỏi, càng khiến bệnh dai dẳng.
Đông y điều trị viêm da cơ địa theo nguyên tắc dưỡng huyết, nhuận táo, thanh nhiệt, khu phong, kết hợp bên trong lẫn bên ngoài. Những vị thuốc bổ huyết – dưỡng âm không chỉ giúp cải thiện gốc rễ bên trong, mà còn có tác dụng lâu dài trong phòng tái phát và dưỡng da tự nhiên.
Một số vị thuốc quý có công dụng bổ huyết – dưỡng âm cho da:
- Thục địa – Vị ngọt, tính hơi ôn, quy vào Can, Thận. Có tác dụng bổ huyết, tư âm, dùng trong các bài thuốc chữa da khô, tóc rụng, da sạm.
- Hà thủ ô đỏ – Vừa bổ huyết, vừa dưỡng can thận, làm đen tóc, mượt da, chống lão hóa. Người da khô nứt, hay mẩn đỏ, tái phát theo mùa rất hợp.
- Đương quy – Được mệnh danh là “sâm của phụ nữ”, đương quy bổ huyết, hoạt huyết, dưỡng da, chống viêm da mãn tính, giúp vết nứt nẻ nhanh lành.
- Bạch thược – Có tác dụng dưỡng huyết, bình can, giảm kích ứng, đặc biệt hiệu quả trong trường hợp da khô kèm ngứa, đỏ rát.
- Sinh địa, Huyền sâm – Dưỡng âm, thanh nhiệt, giảm tình trạng nóng rát dưới da, giúp làm dịu da khi bị viêm da cơ địa dạng khô, táo.
- Kê huyết đằng – Bổ huyết, hoạt huyết, thường được phối hợp để giúp huyết vận hành tốt hơn, da được nuôi dưỡng đều đặn.
Áp dụng thế nào trong đời sống hằng ngày?
Cô bác anh chị có thể sắc uống các bài thuốc Đông y theo hướng dẫn thầy thuốc, hoặc bổ sung vào món ăn những vị dược liệu quen thuộc như:
- Chè thục địa – đậu đen – hạt sen: thanh mát, dưỡng huyết, dễ ngủ
- Canh gà ác hầm đương quy – thục địa – táo đỏ: bổ huyết, làm ấm da thịt
- Chè kê huyết đằng – kỳ tử – ý dĩ: dưỡng da, ngừa viêm, chống khô nẻ
Cô bác anh chị lưu ý
- Không tự ý mua các vị thuốc uống nếu chưa rõ thể trạng – nên khám và bốc thuốc theo biện chứng luận trị của thầy thuốc Đông y.
- Người có bệnh lý nền (gan, thận yếu, huyết áp cao…) cần trao đổi cụ thể trước khi dùng bài bổ huyết – dưỡng âm.
- Phối hợp ăn uống điều độ, nghỉ ngơi hợp lý và tinh thần thoải mái sẽ giúp thuốc phát huy tối đa hiệu quả.
Cô bác anh chị thương ơi, da khô không chỉ vì thiếu nước, mà còn là dấu hiệu huyết không đủ, âm không yên. Muốn da mềm mại, không sần sùi, nứt nẻ thì phải nuôi dưỡng từ gốc – đó là huyết và âm. Đông y không chữa triệu chứng trước mắt mà luôn trị tận căn, làm sao để da sáng, máu tốt, tâm an, giấc ngủ sâu – thì viêm da cơ địa cũng lặng lẽ mà rút lui.
Mỗi người chúng ta giống như một khu vườn – có nơi cây xanh mướt, có chỗ đất nứt nẻ vì khô cằn. Hãy chủ động “tưới tẩm” mảnh vườn cơ thể mình bằng dinh dưỡng đúng, dược liệu lành, và tình thương đối với sức khỏe. Đừng đợi đến khi da chảy máu, nứt nẻ mới tìm cách chữa, mà hãy vun bồi từ những điều nhỏ nhất mỗi ngày.
Chúc cô bác anh chị một làn da mịn màng, một tinh thần thư thái và một cơ thể luôn đầy đủ “dòng chảy” âm huyết để khỏe mạnh trọn vẹn từ trong ra ngoài.
TTƯT, Bác sĩ Lê Phương
