Viêm mũi dị ứng tái đi tái lại quanh năm – Nguyên nhân là gì?

Cô bác anh chị thân mến,

Trong Đông y có câu: “Chính khí tồn thì tà khí bất can.” Nghĩa là, nếu bên trong cơ thể ta đủ mạnh mẽ, chính khí đầy đủ, thì những yếu tố gây hại bên ngoài — như gió lạnh, ẩm thấp, bụi bặm, hay phấn hoa — cũng khó lòng xâm nhập. Nhưng một khi chính khí suy, lại sống giữa môi trường đầy “tà khí” thì sớm muộn gì bệnh cũng sinh. Một trong những chứng bệnh thường gặp mà âm thầm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều người, đặc biệt là người sống ở thành thị, đó là viêm mũi dị ứng quanh năm.

Đây không phải bệnh hiểm nghèo, nhưng như mưa dầm thấm đất, nếu không để tâm chữa sớm, nó có thể kéo dài dai dẳng, gây biến chứng như viêm xoang, viêm tai, hen suyễn… Mà muốn trị được, trước tiên ta cần hiểu rõ “thủ phạm” ẩn nấp ngay trong không gian sống hàng ngày của mình.

Viêm mũi dị ứng quanh năm là gì?

Hiểu nôm na, đây là tình trạng niêm mạc mũi bị kích ứng, viêm sưng kéo dài, khiến người bệnh luôn trong trạng thái hắt hơi, nghẹt mũi, chảy nước mũi loãng, mệt mỏi, mất ngủ. Theo Đông y, nguyên nhân là do phế khí yếu, tạng tỳ suy, khiến tà khí dễ thừa cơ xâm nhập, gây bế tắc kinh lạc vùng mũi.

Dưới góc nhìn y học cổ truyền, mũi là cửa ngõ của phế, khi phế khí suy yếu, vệ khí không đủ để bảo vệ cơ thể trước các tác nhân từ môi trường như phong, hàn, thấp, nhiệt. Sự phản ứng của cơ thể khi tiếp xúc với những yếu tố này như hắt hơi, chảy mũi… ban đầu là cách tự bảo vệ, nhưng khi quá đà, nó trở thành bệnh.

Các triệu chứng thường gặp:

• Hắt hơi liên tục, nhất là khi thay đổi môi trường.
• Nghẹt mũi, ngứa mũi, chảy nước mũi trong.
• Cảm giác mệt mỏi, đầu nặng, kém tập trung.
• Vùng da dưới mắt sưng xanh, thâm do máu huyết kém lưu thông.
• Giảm khứu giác, vị giác.

Nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng quanh năm

Không giống viêm mũi dị ứng theo mùa – thường xuất hiện vào lúc giao mùa, viêm mũi dị ứng quanh năm có nguyên nhân đến từ các yếu tố hiện hữu trong môi trường sống hằng ngày:

• 👉 Lông – da động vật: Thú cưng như chó mèo, dù được yêu quý nhưng lông, tế bào chết, nước bọt của chúng lại có thể gây kích ứng mũi – đặc biệt với người cơ địa mẫn cảm.
• 👉 Nấm mốc – ẩm thấp: Nhà cửa bí bách, thiếu ánh sáng, thông khí kém là môi trường lý tưởng cho nấm phát triển. Nấm mốc nhỏ li ti trong không khí là tác nhân hàng đầu gây dị ứng mũi quanh năm.
• 👉 Mạt bụi nhà: Những con “bọ bụi” nhỏ bé này thích cư trú trong chăn ga, nệm, rèm cửa. Phân và xác của chúng sau khi chết sẽ phát tán trong không khí, gây dị ứng cho người mẫn cảm.
• 👉 Côn trùng – gián: Mùi và dịch tiết từ côn trùng như gián cũng là “thủ phạm” khiến mũi bị kích ứng âm ỉ.
• 👉 Bệnh lý nền: Người có sẵn bệnh mũi xoang, viêm họng mãn tính, hoặc đang dùng thuốc gây phản ứng dị ứng (như aspirin, kháng viêm) cũng dễ bị viêm mũi dị ứng tái đi tái lại.

Phòng ngừa viêm mũi dị ứng quanh năm theo cách Đông – Tây kết hợp

Đông y cho rằng, muốn trị tận gốc viêm mũi dị ứng thì cần kiện tỳ bổ phế, điều hòa vệ khí, khai khiếu thanh nhiệt. Song song với đó, mình cần chủ động thay đổi môi trường sống, tránh xa tác nhân gây dị ứng.

Gợi ý thực tế dễ làm tại nhà:

1. Dọn dẹp sạch sẽ – khô thoáng:

   • Thường xuyên hút bụi, giặt chăn ga, thay gối, đặc biệt là vào đầu mùa mưa, mùa nồm ẩm.

   • Dùng máy hút ẩm, mở cửa đón nắng để hạn chế nấm mốc.

2. Hạn chế tiếp xúc thú cưng nếu dị ứng:

   • Không để chó mèo vào phòng ngủ.

   • Tắm rửa thú thường xuyên, lau dọn nơi ở kỹ lưỡng.

3. Xông mũi bằng thảo dược:

   • Nguyên liệu: Lá sả, bạc hà, gừng, vỏ bưởi, ít muối.

   • Cách làm: Đun sôi 1 lít nước với các nguyên liệu, dùng khăn trùm xông mũi 10 phút mỗi ngày.

   • Tác dụng: Khai khiếu, sát khuẩn, giảm viêm niêm mạc mũi.

4. Dùng bài trà bổ phế dưỡng tỳ:

   • Ké đầu ngựa, bạch chỉ, kim ngân hoa, hoàng cầm, cam thảo.

   • Hãm ấm, uống sau bữa ăn để nâng vệ khí, tăng đề kháng mũi xoang.

Cô bác anh chị mến,

Muốn đuổi “tà” thì phải giữ cho “chính” đủ mạnh. Viêm mũi dị ứng quanh năm không đơn giản là chuyện mũi ngứa, hắt hơi cho qua, mà là dấu hiệu cho thấy phế – tỳ khí của ta đang yếu, cần được chăm sóc. Đừng đợi đến khi chuyển sang viêm xoang, viêm tai giữa hay khó thở mới lo điều trị.

Hãy xem việc chăm sóc mũi xoang mỗi ngày giữ cho khí huyết luôn lưu thông, thì bệnh mới khó bén mảng. Tôi mong rằng cô bác anh chị sẽ hiểu rõ hơn về căn bệnh này, nhận diện đúng nguyên nhân, từ đó có giải pháp phù hợp để sống khỏe, thở nhẹ mỗi ngày.

Chúc cô bác luôn an hòa, chính khí đầy đủ, đẩy lùi tà khí!

TTƯT, Bác sĩ Lê Phương

Cô bác anh chị tham khảo thêm

• Lá hẹ hấp mật ong – món đơn giản mà giúp dịu họng, tiêu đờm, giảm ho hiệu quả!
• Viêm xoang, mũi nghẹt, đầu đau – dùng quế theo cách này rất nhiều người đã đỡ hẳn!