Cô bác anh chị thân mến,
Cảm cúm – tưởng như một bệnh vặt – nhưng lại khiến bao người mệt mỏi, uể oải, đầu óc quay cuồng, mình mẩy ê ẩm. Nhất là khi trời trở lạnh, giao mùa hay mưa nắng thất thường, cảm cúm như “cơn gió độc” dễ dàng xâm nhập vào cơ thể khi ta không giữ gìn tạng phủ đủ vững. Vậy nên, ông bà ta từ xưa đã truyền nhau những cách trị cảm đơn giản mà hiệu nghiệm, trong đó có xông lá bưởi – một liệu pháp dân gian quen thuộc nhưng đầy tinh tế, vừa giúp tán tà, vừa khai khiếu.
Lá bưởi – “vị thuốc quý nơi vườn nhà”
Trong Đông y, lá bưởi thuộc họ cam, có tính ấm, vị cay nhẹ, thơm, quy vào kinh Phế và Tỳ. Cây bưởi – không chỉ cho quả ngon mà còn cho lá làm thuốc. Tinh dầu trong lá bưởi chứa limonene, citronellol, linalool… là những hoạt chất có tác dụng kháng khuẩn, tiêu viêm, giải cảm, an thần và thư giãn rất tốt.
Các cụ ta có câu “phong hàn nhập lý, tân ôn phát biểu” – tức là khi hàn khí xâm nhập, ta dùng vị cay ấm để giúp cơ thể ra mồ hôi, đẩy tà khí ra ngoài. Lá bưởi chính là vị “tân ôn” lý tưởng giúp giải cảm cúm theo nguyên lý đó.
Xông hơi lá bưởi – “hơi nóng mở khiếu, hương thơm tán tà”
Cơ chế của việc xông hơi theo Y học cổ truyền chính là làm thông kinh hoạt lạc, tán hàn, phát biểu – tức là thúc đẩy mồ hôi, đẩy phong hàn ra khỏi bì phu (da thịt), giảm nhanh các triệu chứng cảm như sốt nhẹ, đau đầu, nghẹt mũi, ho nhẹ.
Khi đun nóng lá bưởi, tinh dầu bốc lên theo hơi nước, đi vào mũi, vào phế, giúp:
- Thông khiếu khai mũi, giảm nghẹt mũi, đau xoang
- Làm ấm cơ thể, đặc biệt là trong giai đoạn mới phát cảm
- Giúp toát mồ hôi nhẹ, làm hạ nhiệt tự nhiên mà không cần dùng thuốc
- Kháng viêm, diệt khuẩn nhẹ tại chỗ
- Làm dịu thần kinh, giảm đau đầu, hỗ trợ giấc ngủ
Hướng dẫn cách xông lá bưởi trị cảm cúm tại nhà
Nguyên liệu:
-
Một nắm lá bưởi tươi (có thể thêm lá sả, lá chanh, lá gừng để tăng hiệu quả)
-
1–2 lít nước sạch
-
Khăn trùm đầu hoặc chăn mỏng
Cách làm:
-
Rửa sạch lá, cho vào nồi đun sôi 10–15 phút cho ra tinh dầu.
-
Bắc nồi xuống, để nơi thoáng, tránh gió lùa.
-
Trùm khăn kín đầu, mở nắp nồi từ từ, xông trong 15–20 phút.
-
Sau khi xông, lau khô mồ hôi, mặc áo ấm, nghỉ ngơi ít nhất 30 phút trước khi tắm.
Nên thực hiện vào buổi tối trước khi ngủ, hoặc khi vừa chớm bị cảm, sốt nhẹ, ho khan.
Cô bác anh chị lưu ý khi xông lá bưởi
- Không xông khi đang sốt cao, mất nước, cơ thể suy nhược
- Trẻ em dưới 5 tuổi, người có bệnh nền (tim mạch, huyết áp…) nên tham khảo ý kiến thầy thuốc
- Sau khi xông cần tránh gió tuyệt đối, không tắm ngay
- Không nên xông quá 1 lần/ngày, và không quá 3 ngày liên tiếp nếu đã toát mồ hôi đủ
Muốn hết cảm – phải “hòa giải biểu lý, ôn bổ chính khí”
Xông hơi lá bưởi là cách tán biểu – trị phần “ngọn” của bệnh. Nhưng để dứt điểm cảm cúm, tránh tái phát, thì phải “bổ chính khí”, “ôn tỳ dưỡng phế”. Nghĩa là ngoài xông, cô bác nên kết hợp với:
- Ăn cháo hành tía tô – giúp bổ khí, giải cảm
- Uống nước ấm, nghỉ ngơi đầy đủ
- Giữ ấm cổ, gan bàn chân, tránh gió lùa
Bởi lẽ, Phế là chủ của khí, là tạng dễ bị tổn thương nhất khi thời tiết thay đổi. Muốn Phế khỏe thì phải dưỡng từ bên trong – bằng cách sinh hoạt điều độ, ăn uống thanh đạm, tinh thần an nhiên.Cô bác anh chị thân mến,
Xông lá bưởi – tuy là một phương pháp dân gian giản dị – nhưng nếu biết vận dụng đúng lúc, đúng cách, thì không khác gì bài thuốc quý. Cây cỏ quanh ta không thiếu dược liệu, điều quan trọng là ta hiểu cơ thể mình, lắng nghe sự chuyển biến của tạng phủ, từ đó chọn cách điều trị phù hợp.
TTƯT, Bác sĩ Lê Phương
