Cô bác anh chị thân mến,
Người xưa có câu: “Tỳ vị là gốc của hậu thiên – khí huyết đều từ đó mà sinh.”
Cũng giống như đất cần màu mỡ để cây lành trái ngọt, cơ thể ta cũng cần Tỳ vị khỏe mạnh để nuôi dưỡng toàn thân. Nhưng trong cuộc sống hiện đại, áp lực nhiều, bữa ăn vội vàng, giấc ngủ chập chờn… khiến cho không ít người rơi vào tình trạng Tỳ vị suy yếu – mà không hề hay biết.
Có một điều đặc biệt mà tôi thường thấy ở những người tỳ hư – không chỉ là ăn uống kém, bụng đầy chướng, mà còn có một kiểu tính cách rất giống nhau:
Luôn vội vã, hấp tấp, bận rộn không ngơi tay mà kết quả thì chẳng tới đâu.
Tỳ vị yếu – không chỉ tổn hại tiêu hóa mà còn làm rối loạn tâm trí, hành vi, khiến cô bác anh chị dễ bị cuốn vào cái vòng luẩn quẩn: nghĩ nhiều – lo nhiều – làm không tới – rồi lại mệt mỏi, bực bội, dằn vặt bản thân.
Ba dấu hiệu dễ thấy của người Tỳ vị hư yếu:
1. Mục tiêu thì cao mà hành động lại không theo kịp.
Danh sách việc cần làm cứ nối dài mãi, nhưng thân thì rã rời, tâm thì tán loạn. Bắt đầu rất hăng, nhưng rồi bỏ dở, không theo nổi.
2. Hay cáu gắt, nổi nóng.
Chỉ một việc nhỏ cũng khiến ta thấy như “lửa đốt trong lòng”. Tâm trạng lúc nào cũng như nồi nước sôi, chỉ chực trào ra.
3. Đầu óc không yên – thân thì mỏi, tim thì mệt.
Nằm xuống rồi mà vẫn nghĩ, mắt nhắm mà não không chịu nghỉ. Thân thể vốn đã yếu, mà tâm lại thêm ưu tư, khiến cả người như cạn kiệt.
Vì sao Tỳ hư thì hấp tấp?
Theo Đông y, Tỳ chủ vận hoá – không chỉ tiêu hóa đồ ăn, mà còn “tiêu hóa” luôn cả cảm xúc và suy nghĩ.
-
Tỳ mạnh thì người thư thái, bình tĩnh, biết chậm mà chắc.
-
Tỳ yếu thì hay lo nghĩ, dễ bị kích động, làm gì cũng hấp tấp, thiếu ổn định.
Lại thêm:
-
Can thuộc Mộc, Tỳ thuộc Thổ.
-
Mộc khắc Thổ → khi giận dữ, lo âu, can khí uất thì lại càng tổn thương Tỳ.
-
Mà Tỳ suy thì không sinh đủ khí huyết nuôi tâm → tâm lại nóng, loạn, hành động gấp gáp.
Đó là mối liên hệ thân – tâm sâu sắc. Muốn chữa bệnh cho yên, phải vừa dưỡng thân – vừa nuôi tâm.
Hướng giải quyết: HỌC CÁCH SỐNG CHẬM
Người xưa dạy: “Dục tốc bất đạt.”
Càng hấp tấp càng dễ sai lầm, càng thong thả thì càng vững vàng, bền bỉ.
Gợi ý cho cô bác anh chị:
- Ăn chậm → Tỳ vị có thời gian tiêu hóa, hấp thu tốt hơn.
- Nói chậm → giúp tâm trí lắng dịu, tránh bốc đồng, nóng giận.
- Đi chậm, làm chậm → khí huyết lưu thông, thần khí an hòa.
Tập những thói quen “chậm mà chắc”:
- Ăn 7 phần no để dưỡng Tỳ, tránh quá tải tiêu hóa.
- Làm việc 7 phần sức, giữ lại khí lực cho sự bền bỉ.
- Buông bỏ chủ nghĩa hoàn hảo – ai cũng có lúc sai, đừng tự trách quá nhiều.
- Tập trung vào hiện tại, đừng dằn vặt quá khứ hay lo xa tương lai.
Tỳ là đất – đất muốn nuôi cây phải được nghỉ ngơi, hồi phục, tái sinh. Người cũng vậy – nếu chỉ “cày cấy” mà không chăm sóc đất, đến lúc kiệt sức thì chẳng còn gì để gặt.
Dưỡng Tâm để dưỡng Tỳ
Cô bác anh chị ơi, Tỳ vị yếu không chỉ do ăn uống, mà còn từ áp lực tâm lý.
Đôi khi, chỉ vì một mối lo không giải quyết được mà ta mất ngủ nhiều đêm, sinh bệnh lúc nào không hay.
Cho nên:
- Việc gì giải quyết được → hãy làm ngay.
- Việc gì chưa làm được → để đó, chờ thời điểm, đừng tự ăn mòn tâm trí.
- Tránh xa những mối quan hệ tiêu cực, giữ lấy năng lượng cho mình.
Mỗi ngày, cố gắng dành 2 tiếng cho bản thân:
Nghe nhạc, đọc sách, ngủ trưa, tập thở, xoa bụng…
Đó không phải là xa xỉ, mà là liệu pháp dưỡng sinh thiết yếu.
Nguyên tắc vàng để dưỡng Tỳ vị:
- Ăn thực phẩm ấm nóng, sạch sẽ, dễ tiêu.
- Tránh đồ lạnh, sống, cay nóng, chiên xào nặng bụng.
- Giữ được 3 chữ vàng: Ăn ngon – Ngủ yên – Tiêu hóa thuận.
Nếu cô bác anh chị đang khổ vì đầy hơi, trào ngược, dạ dày yếu, hay ăn không tiêu, tôi rất sẵn lòng đồng hành, lắng nghe, khám toàn diện và kê đúng bài thuốc riêng cho từng người.
Vì mỗi người là một khu vườn – phải chọn đúng nước, đúng phân, đúng ánh sáng thì cây mới trổ hoa.
Chậm lại một chút thôi…
Để phúc khí kịp theo sau.
Thân mến,
TTƯT, Bác sĩ Lê Phương
Cô bác anh chị đang băn khoăn về tình trạng sức khỏe của mình? Hãy điền form bên dưới, bác sĩ Phương sẽ lắng nghe và tư vấn tận tình nhất 
