Cô bác anh chị thân mến,
“Bệnh từ miệng mà vào, họa từ miệng mà ra” – câu nói dân gian này vừa là lời răn về lời ăn tiếng nói, vừa ngầm nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc ăn uống và tiêu hoá trong giữ gìn sức khỏe. Trong Đông y, dạ dày là “hải dương chi bản” – gốc của biển lớn, là nơi tiếp nhận và chuyển hóa dinh dưỡng nuôi cơ thể. Một khi dạ dày rối loạn, thì toàn thân khó mà yên ổn.
Trong cuộc sống hiện đại, với lối sống vội vã và thói quen ăn uống thiếu điều độ, bệnh đau dạ dày – đau vùng thượng vị, ợ chua, đầy hơi, nóng rát… ngày càng phổ biến. Thay vì chỉ phụ thuộc vào thuốc Tây, nhiều người dân mình đang quay về với những bài thuốc Nam dân dã, trong đó có lá tía tô – một cây thuốc quý quanh vườn nhưng công dụng lại không hề “quanh quẩn”.
Lá tía tô trong Y học cổ truyền
Lá tía tô, hay còn gọi là tử tô, là loại cây có vị cay, tính ấm, quy kinh phế và tỳ. Theo sách Cây thuốc vị thuốc phòng và chữa bệnh tiêu hoá, lá tía tô có tác dụng phát tán phong hàn, hành khí, an thai và giải độc. Đặc biệt, trong điều trị các chứng đầy bụng, khó tiêu, ăn không ngon – vốn là triệu chứng thường gặp của người đau dạ dày, lá tía tô phát huy hiệu quả rõ rệt.
Đông y lý giải: đau dạ dày thường do khí trệ, hàn ngưng, tỳ vị hư yếu hoặc can khí uất kết làm vị khí nghịch mà sinh đau. Lá tía tô có tác dụng làm ấm tỳ vị, hành khí giải uất, nhờ đó giúp làm giảm các triệu chứng như đầy trướng, đau tức, ợ hơi.
Tía tô còn có tính tán hàn, phù hợp với những trường hợp đau dạ dày do lạnh – thường gặp ở người hay bị lạnh bụng, ăn đồ nguội dễ đau, về đêm cơn đau tăng. Ngoài ra, vị cay nhẹ của tía tô giúp thông khí huyết, làm dịu cơn đau và hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả.
Cách dùng lá tía tô chữa đau dạ dày tại nhà
🌿 Nước sắc lá tía tô
-
Chuẩn bị: 15–20g lá tía tô tươi (hoặc 10g khô).
-
Cách làm: Rửa sạch, đun cùng 500ml nước, đun nhỏ lửa khoảng 10–15 phút.
-
Cách dùng: Uống 2–3 lần trong ngày, nên uống ấm, trước bữa ăn 30 phút để tăng tác dụng hành khí, chống đầy bụng.
🌿 Cháo tía tô
-
Nguyên liệu: 50g gạo tẻ, 10g lá tía tô thái nhỏ, chút muối.
-
Cách nấu: Nấu cháo trắng, gần chín thì cho lá tía tô vào, ăn nóng vào buổi sáng hoặc tối.
-
Công dụng: Vừa dưỡng vị, vừa giúp giảm đau, an thần, phù hợp cho người đau dạ dày mạn tính.
🌿 Tía tô kết hợp gừng
-
Gừng có tính ấm, cũng quy kinh tỳ vị, giúp tán hàn, ôn trung.
-
Dùng 5 lát gừng tươi + 10g lá tía tô đun nước uống, giúp giảm nhanh cơn đau bụng, nhất là sau khi ăn lạnh hoặc khi trời trở lạnh.
Lưu ý khi sử dụng lá tía tô
Tuy là vị thuốc lành tính, nhưng lá tía tô không nên dùng liều cao kéo dài. Người có thể trạng nhiệt, hay bốc hỏa, ra mồ hôi trộm nhiều cần thận trọng khi dùng. Ngoài ra, không nên dùng lá tía tô như thuốc thay thế hoàn toàn trong các trường hợp viêm loét dạ dày nặng – lúc đó cần có sự hướng dẫn cụ thể của thầy thuốc.
Theo nguyên tắc trị bệnh của Đông y, muốn chữa đau dạ dày tận gốc không chỉ là “dập tắt” triệu chứng. Cần dưỡng tỳ kiện vị – vì tỳ vị là gốc sinh hoá, là cái “nồi nấu” dưỡng chất cho toàn thân. Ngoài ra, phải hành khí hòa vị – giúp khí huyết lưu thông, giảm ứ trệ. Người bệnh cũng cần quan tâm đến tâm trạng, bởi “can khí uất” – sự lo nghĩ, tức giận kéo dài, sẽ ảnh hưởng đến dạ dày rất nhiều. Do đó, ngoài dùng thuốc, ăn uống điều độ, nghỉ ngơi hợp lý, thư giãn tinh thần là điều không thể thiếu.
Cô bác anh chị hãy nhớ rằng: trong cây cỏ quanh ta có cả một kho thuốc quý. Lá tía tô tuy nhỏ, nhưng nếu biết cách dùng, sẽ như người bạn đồng hành giúp chăm sóc dạ dày bền bỉ và nhẹ nhàng. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe, đừng chờ đến khi bệnh mới lo, vì “phòng bệnh hơn chữa bệnh” không bao giờ là lời nói suông.
Chúc cô bác anh chị luôn mạnh khỏe, dạ dày yên ổn như nước suối trong, tâm can thư thái như mây bay lững lờ đầu núi.
Thân ái,
TTƯT, Bác sĩ Lê Phương
Cô bác anh chị đang băn khoăn về tình trạng sức khỏe của mình? Hãy điền form bên dưới, bác sĩ Phương sẽ lắng nghe và tư vấn tận tình nhất 
