Trong trường hợp da bị ngứa và đỏ kéo dài, rất có thể bạn đang bị chàm, đặc biệt là chàm hóa. Tình trạng này có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn, thậm chí có thể trở thành bệnh mãn tính, kéo dài dai dẳng. Bệnh không chỉ tác động xấu tới chất lượng cuộc sống mà còn ảnh hưởng tới tính thẩm mỹ. Vậy đâu là nguyên nhân gây bệnh, phải làm sao để trị bệnh hiệu quả, hạn chế nguy cơ tái phát? Muốn giải đáp những vấn đề này, hãy cùng Bác sĩ Lê Phương tìm hiểu bài viết dưới đây.
Chàm hóa là bệnh gì?
Chàm hóa là một thuật ngữ chỉ chung dành cho những trường hợp bị bệnh da liễu do nấm gây nên. Người bị mắc bệnh lý này thường có những tổn thương trên lớp biểu bì da, ngoài cảm giác ngứa ngáy, khó chịu, bệnh còn làm ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống, công việc hàng ngày.
Chàm hóa da không phân biệt độ tuổi, giới tính, người già hay trẻ nhỏ, nam hay nữ đều có nguy cơ mắc bệnh. Vậy nên, mọi người cần chú, nếu thấy da xuất hiện các dấu hiệu bất thường thì tốt nhất nên tới bệnh viện thăm khám, điều trị theo phác đồ của bác sĩ.
Được biết, chàm hóa da thường tái phát với các triệu chứng theo đợt. Điều này gây không ít khó khăn trong quá trình chẩn đoán cũng như điều trị. Chàm thường xuất hiện ở vùng da có nếp gấp như đầu gối, khuỷu tay, vùng da mềm, nhạy cảm,…
Dấu hiệu nhận biết bệnh sẩn ngứa chàm hóa
Do gây tổn thương ngoài da trong một thời gian dài nên mỗi giai đoạn sẽ có một biểu hiện khác nhau. Bên cạnh đó, các triệu chứng sẽ có sự khác biệt tùy theo từng đối tượng cụ thể. Tuy nhiên, người bị chàm hóa vẫn có thể nhận biết thông qua những dấu hiệu điển hình như:
- Làn da xuất hiện những mảng mẩn ngứa màu đỏ, có nốt sần, mụn nước hoặc mưng mủ, tập trung thành từng đám nhỏ hoặc thành từng mảng da lớn.
- Mảng đỏ do sẩn ngứa gây ra sẽ khiến bệnh nhân cảm thấy vô cùng khó chịu, việc cào gãi nhiều sẽ khiến tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn.
- Viêm da kéo dài sẽ khiến da bị tổn thương nặng như sưng đỏ, có dịch chảy bên trong, xung quanh vùng tổn thương nhẵn bóng, có vảy tạo thành mảng bề mặt thô ráp, sần sùi.
- Bệnh thường xuất hiện ở những vị trí có nếp gấp trên cơ thể, nhất là vùng da mỏng.
- Xuất hiện lớp sừng xù xì trông khá mất thẩm mỹ.
Nguyên nhân gây chàm hóa
Bệnh chàm hóa được hình thành từ nhiều yếu tố khác nhau, việc nắm được chính xác nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp việc điều trị trở nên dễ dàng, tốn ít thời gian hơn. Theo đó, bệnh lý da liễu này có thể hình thành do những tác nhân như:
- Do bị rối loạn nội tiết tố, rối loạn tiêu hóa, rối loạn thần kinh.
- Do yếu tố di truyền, nghĩa là nếu trong gia đình bạn có người thân từng bị chàm thì có khả năng cao bạn cũng mắc căn bệnh này.
- Hệ miễn dịch suy giảm dễ tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công, gây bệnh ngoài da.
- Ảnh hưởng từ các yếu tố dị nguyên như môi trường có hóa chất độc hại, bụi bẩn,… Khi tiếp xúc lâu với những dị nguyên này sẽ hình thành tổn thương, tạo phản ứng miễn dịch khiến mọi người có xu hướng cào gãi nhiều hơn dẫn tới chàm hóa.
- Ngoài ra, bệnh chàm có thể xuất hiện nếu da bị thiếu độ ẩm, khô nứt hoặc có thể do căng thẳng, stress quá độ.
Bệnh chàm hóa có lây không, có nguy hiểm không?
Theo bác sĩ Lê Phương, bệnh sẩn ngứa chàm hóa da không phải bệnh lây nhiễm và có thể khắc phục tốt nếu được điều trị đúng cách. Tuy không có khả năng lây nhiễm từ người này qua người khác nhưng nếu vùng da bị tổn thương kéo dài, viêm nhiễm nặng có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và lây lan qua vùng da bên cạnh.
Mặc dù bệnh không đe dọa tới tính mạng, nhưng có thể làm ảnh hưởng tới tính thẩm mỹ, khiến người bệnh cảm thấy tự ti, khó chịu. Trong trường hợp điều trị hay chăm sóc không đúng cách, khả năng cao bạn phải đối mặt với các biến chứng như :
- Bề mặt da trở nên thô ráp, có cảm giác ngứa ngáy liên tục khiến bạn cảm thấy khó chịu, thậm chí ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ, khiến tinh thần mệt mỏi, thiếu sức sống.
- Khi bị ngứa ngáy, chúng ta thường có thói quen cào gãi để xoa dịu cơn ngứa. Nhưng chính việc làm này sẽ khiến da bị tổn thương, trầy xước, chảy máu và viêm nhiễm, nhiễm trùng.
- Nếu bệnh chàm hóa kéo dài sẽ khiến cơ thể bị suy nhược, ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng cuộc sống, công việc, sức lực, tinh thần người bệnh.
- Quan trọng nhất là bệnh có thể gây “tổn hại” tới tính thẩm mỹ, khiến bạn trở nên rụt rè, ngại giao tiếp với mọi người.
Cách điều trị bệnh viêm da chàm hóa hiệu quả
Chàm hóa là một loại viêm da nên rất dễ tái phát, các biện pháp điều trị hiện nay chỉ giúp kiểm soát bệnh, giảm thiểu các triệu chứng, không có khả năng trị bệnh dứt điểm. Tuy nhiên, nếu điều trị đúng cách, chăm sóc da kỹ lưỡng, khoa học, bạn có thể hạn chế được nguy cơ tái phát bệnh một cách hiệu quả.
Dưới đây là một trong những cách điều trị bệnh phổ biến được nhiều người áp dụng và cho hiệu quả cải thiện tốt nhất.
Mẹo dân gian trị bệnh
Viêm da chàm hóa có thể tiến hành điều trị bằng mẹo dân gian nếu tình trạng bệnh không quá nghiêm trọng. Theo đó, để cải thiện tình trạng chàm da nhẹ, chưa có dấu hiệu viêm nhiễm lan rộng, bạn có thể áp dụng theo những cách sau:
- Dùng lá khế
Lá khế trong Đông y có tính mát, vị chua, có tác dụng giảm sưng, tiêu viêm, thanh nhiệt, giải độc nên rất tốt cho người đang gặp các vấn đề da liễu. Song song với đó, lá khế còn được dùng để làm mát gan, lợi tiểu, tăng sức đề kháng cũng như làm chậm quá trình lão hóa.
Vậy nên sử dụng lá khế trị chàm hóa không chỉ là phương pháp cho hiệu quả tốt mà còn lành tính, cho tác dụng tối ưu. Để thực hiện, bạn cần chuẩn bị 1 nắm lá khế tươi đã được làm sạch rồi đun cùng 2 lít nước để pha tắm hàng ngày. Dưỡng chất có trong dược liệu sẽ giúp kháng khuẩn, giảm hiện tượng kích ứng nhanh chóng.
- Mẹo chữa với lá lốt
Cho những bạn chưa biết, lá lốt là thực vật có chứa nhiều chất chống oxy hóa và các hoạt chất có khả năng cải thiện các triệu chứng của bệnh chàm như: Alkaloid, beta-caryophylen, benzylaxetat,… Ngoài làm giảm viêm, sát khuẩn và ngăn ngừa nguy cơ bị nhiễm trùng, lá lốt còn giúp tái tạo, phục hồi những tổn thương ngoài da hiệu quả.
Muốn tận dụng hết những công dụng này, bạn cần làm sạch 1 nắm lá lốt và xay nhuyễn. Dùng nước cốt này hòa chung với ít muối rồi thoa lên vùng da cần điều trị trong 15 phút. Sau đó làm sạch lại da, thấm khô nước và áp dụng cách ngày 1 lần.
- Sử dụng tinh bột nghệ
Nghệ nổi tiếng với đặc tính chống viêm, kháng khuẩn nên chính là phương thuốc tự nhiên trong việc trị chàm. Bạn cần trộn 1 muỗng cà phê bột nghệ với 1 ít sữa tươi để tạo thành hỗn hợp sền sệt. Sau đó apply hỗn hợp này lên vùng da bị chàm trong khoảng 15 – 20 phút. Chú ý nên duy trì đều đặn ngày 2 lần, thực hiện mỗi ngày cho tới khi kiểm soát được bệnh.
- Sử dụng lá đinh lăng
Đinh lăng là một dược liệu quý trong các bài thuốc Y học cổ truyền nhờ tính mát, vị ngọt, hơi đắng cùng công dụng kháng khuẩn, kháng viêm, tái tạo vùng da bị tổn thương do bệnh da liễu gây nên.
Chuẩn bị 1 nắm lá đinh lăng, thái nhỏ rồi phơi khô để hãm trà uống. Cần kiên trì thực hiện trong một thời gian nhất định cho tới khi tình trạng ban đỏ, sần sùi, ngứa ngáy trên da được cải thiện hoàn toàn.
Điều trị bằng thuốc Tây
Khi nhắc tới cách chữa bệnh chàm hóa hay bệnh ngoài da khác, mọi người thường nghĩ ngay tới việc dùng thuốc Tây. Bởi thuốc sẽ cho hiệu quả nhanh chóng, hơn nữa còn tiện lợi. Nhưng bên cạnh mặt lợi, việc dùng thuốc Tây cũng cần lưu ý tới liều lượng, chỉ định để tránh gặp phải tác dụng phụ không mong muốn.
Người bị chàm hóa trên da sau khi thăm khám có thể được bác sĩ kê đơn dùng những loại thuốc sau:
Thuốc dạng bôi ngoài
Các loại thuốc bôi ngoài da sẽ giúp khắc phục, ngăn chặn bệnh tiến triển nặng, lan rộng qua khu vực da khỏe mạnh khác. Dựa theo mức độ, giai đoạn của bệnh, bác sĩ có thể chỉ định bạn dùng những loại thuốc như sau:
- Hồ nước: Với tác dụng làm dịu làn da, giảm cảm giác ngứa ngáy nhưng chỉ phù hợp với tình trạng nhẹ, khi bệnh mới chớm bùng phát. Tức là khi làn da có các biểu hiện như ngứa ngáy, đỏ, dịch tiết ít. Hồ nước có thể dùng cho người lớn và trẻ nhỏ vì chúng khá an toàn.
- Thuốc tím, dung dịch Jarish: Dung dịch bôi ngoài da dùng trong trường hợp bị chàm hóa da bán cấp. Cách sử dụng các loại dung dịch này khá đơn giản, bạn chỉ cần chuẩn bị bông y tế/băng gạc để thấm dung dịch. Tiếp đó dùng chúng thoa lên vùng da đang cần được điều trị để làm giảm triệu chứng của bệnh, ngăn bệnh lây lan qua vùng da khác.
- Thuốc mỡ: Tùy theo mức độ bệnh, bạn có thể được kê đơn thuốc mỡ thoa ngoài da khác nhau. Tuy nhiên, phổ biến nhất là nhóm thuốc celestoderm neomycin, synalar neomycin dùng khi có hiện tượng nhiễm khuẩn. Ngoài ra còn có nhóm thuốc mỡ chứa corticoid dùng khi bị chàm khô, chàm hóa, da bị nhiễm khuẩn với diện tích nhỏ để tránh gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.
Thuốc uống
Thuốc uống trong những trường hợp này thường không được kê đơn phổ biến như thuốc bôi ngoài da. Bởi các loại thuốc thoa ngoài da sẽ tác động trực tiếp tới vùng da cần điều trị, đồng thời ít gây ra tác dụng phụ hơn so với khi dùng thuốc uống.
Tuy nhiên, nếu tình trạng không được khả quan, bác sĩ có thể kê đơn cho bạn một số thuốc uống như viên uống tinh chất aloevera, vitamin E,… Những viên uống này sẽ giúp hỗ trợ cải thiện hệ miễn dịch, kháng lại vi khuẩn, hỗ trợ tái tạo tế bào da khi có tổn thương.
Chữa bệnh bằng thuốc Đông y
Các bài thuốc chữa chàm hóa theo phương pháp Đông y cũng được đánh giá là lành tính, cho hiệu quả tốt, an toàn với người bệnh. Nếu bị ngứa ngáy, da khô, dày sừng, nổi mụn nước ở đầu gối, cổ chân, khuỷu tay,… bệnh nhân có thể dùng các bài thuốc điều trị sau đây:
- Bài thuốc 1: Sắc nước uống mỗi ngày 1 thang gồm 16g thục địa, 16 sinh địa, 16g kinh giới, 12g bạch thược, 12g đương quy, 12 thương mật, 12g phòng phong, 12g địa phu tử, 8g khổ sâm, 8g bạch tiễn bì, 6g thuyền thoái.
- Bài thuốc 2: Dùng 10g xa sang tử, 50g ngải cứu, 50g vỏ núc nác, 5g phèn xanh, 10g kinh giới nấu với khoảng 3 lít nước. Chờ cho nước nguội bớt, bạn ngâm vùng da bị chàm vào trong khoảng 10 phút, ngâm liên tục trong 5 – 7 ngày, mỗi ngày 2 – 3 lần sẽ thấy hiệu quả bất ngờ.
- Bài thuốc 3: Chuẩn bị 4f bạch hà, 8g phục linh, 8g thương mật, 8g bạch tiễn bì, 12g ngưu bàng tử, 12g mộc thông, 12g khổ sâm, 12g hoàng bá, 16g sinh địa, 16g xa tiền, 40g thạch cao cùng 15g tri mẫu. Tất cả các dược liệu trên sau khi sơ chế sạch sẽ thì cho vào ấm sắc ngày 1 thang, uống đều đặn mỗi ngày cho tới khi bệnh thuyên giảm.
- Bài thuốc 4: Tương tự như bài thuốc trên, ngày sắc 1 thang gồm các dược liệu như bồ công anh, cam thảo đất, thổ phục linh, cỏ mần trầu, ké đầu ngựa, kinh giới, kim ngân hoa mỗi loại 20g, cùng 100g sài đất. Mang sắt cùng 1 lít nước, sắc tới khi nước cạn còn 300ml thì dùng uống mỗi lần 14 – 20ml với trẻ nhỏ, 28 – 40ml với người lớn.
Biện pháp chăm sóc, phòng ngừa bệnh chàm hóa da
Song song với việc điều trị, mọi người cũng nên chủ động phòng tránh bệnh tái nhiễm hoặc bùng phát. Dưới đây là một vài lời khuyên và lưu ý hữu ích dành cho bạn:
- Vệ sinh da sạch sẽ, nên ưu tiên dùng những sản phẩm dịu nhẹ, thân thiện với làn da. Không nên dùng những sản phẩm chăm sóc da, tóc có chứa các chất hóa học, chất tẩy rửa để tránh khiến da bị tổn thương, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Uống đủ nước, bởi nước không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn giúp cấp ẩm cho da, giúp các hoạt động trong cơ thể hoạt động trơn tru, đặc biệt là hệ tiêu hóa. Theo đó, bạn nên uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày, nhất là nước khoáng và nước ép trái cây, hoa quả.
- Ăn uống hợp lý, nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, những thực phẩm có tính mát, chứa nhiều khoáng chất, vitamin, chất xơ, chất chống oxy hóa như khổ qua, bí đao, rau má, rau cải,…
- Nói “không” với chất kích thích, bia rượu, nước ngọt, thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng vì chúng có thể khiến tình trạng viêm ngứa trở nên khó kiểm soát hơn. Đồng thời bạn cũng cần tránh những thức ăn đã từng bị dị ứng, kích ứng trước đó, đặc biệt là hải sản, sữa, mật ong,…
- Tắm xong, mọi người nên thấm khô nước trên da bằng khăn mềm rồi thoa kem dưỡng ẩm, sau đó mới mặc đồ.
- Để tránh nguy cơ lây lan các bệnh lý da liễu khác, mọi người không nên sử dụng chung đồ cá nhân với người khác, nhất là khăn tắm, quần áo, chăn, gối,…
- Đừng quên tới bệnh viện thăm khám, kiểm tra nếu thấy làn da có những biểu hiện bất thường, ngứa ngáy không kiểm soát.
Trên đây là một số thông tin chung về tình trạng chàm hóa da. Tuy không phải bệnh da liễu nguy hiểm nhưng cần điều trị sớm để tránh làm ảnh hưởng tới tính thẩm mỹ, tái phát nhiều lần. Mong rằng với những chia sẻ trong bài viết sẽ giúp bạn biết cách chăm sóc da và phòng ngừa bệnh tốt.
