Cô bác anh chị thân mến,
Trong cuộc sống hàng ngày, làn da của chúng ta như lớp áo ngoài bảo vệ cơ thể, nhưng cũng rất dễ bị tấn công bởi thời tiết, bụi bẩn, vi khuẩn hay dị nguyên. Viêm da, mẩn ngứa, bong tróc khiến nhiều người khó chịu, mất tự tin và đôi khi làm suy giảm sức khỏe tổng thể. Trong Đông y, làn da không chỉ là bề mặt, mà phản ánh trạng thái tạng phủ bên trong, đặc biệt là Tỳ và Phế. Khi Tỳ Vị hư tổn, thấp nhiệt uẩn trong, hay Phế khí suy yếu, biểu hiện ra ngoài thường là viêm da, mẩn ngứa, da đỏ, rát. Một trong những “người bạn thân thiện” của người xưa để chăm sóc và điều trị viêm da là cây ngũ sắc, hay còn gọi là cây ngũ sắc hoa vàng.
Ngũ sắc là loại cây thảo sống hàng năm, thân mềm, cao khoảng 30–50cm, lá hình trái tim, hoa thường có màu vàng rực rỡ. Theo y học cổ truyền, cây ngũ sắc có vị đắng, hơi cay, tính mát, quy kinh Tỳ, Phế, Can, có tác dụng giải độc, tiêu viêm, giảm ngứa, đặc biệt hiệu quả với các chứng viêm da, mẩn đỏ, lở loét do nhiệt thấp uẩn trong cơ thể.
Cây ngũ sắc được dân gian sử dụng theo hai cách chính: uống để thanh nhiệt giải độc, và đắp ngoài da để làm dịu các vùng viêm sưng.
Cách sử dụng cây ngũ sắc trị viêm da
Uống chế thang
-
Nguyên liệu: 30–50g cây ngũ sắc tươi (bao gồm cả lá và hoa).
-
Cách làm: Rửa sạch, cắt khúc, sắc với 500ml nước, đun nhỏ lửa khoảng 15–20 phút đến khi còn 200ml.
-
Liều dùng: Uống 2 lần/ngày, mỗi lần 100–150ml, nên uống trước bữa ăn để tăng tác dụng giải độc và thanh nhiệt cho Tỳ Vị.
Cách uống này giúp giảm thấp nhiệt nội uẩn, hỗ trợ Tỳ khí vận hành, giúp biểu hiện ngoài da dịu dần, mẩn đỏ giảm, ngứa ngáy thuyên giảm.
Đắp ngoài da
-
Nguyên liệu: 50–70g cây ngũ sắc tươi.
-
Cách làm: Rửa sạch, giã nát, lọc lấy nước cốt hoặc trộn với một ít nước ấm tạo thành hỗn hợp sền sệt.
-
Cách dùng: Đắp trực tiếp lên vùng da viêm, mẩn đỏ, có thể dùng băng gạc cố định, giữ 20–30 phút. Thực hiện 1–2 lần/ngày.
Phương pháp này làm mát, giảm sưng viêm, tiêu trừ nhiệt độc trên da, đặc biệt thích hợp với các vết viêm da cấp tính, sưng đỏ, rát ngứa.
Lưu ý khi sử dụng
-
Cây ngũ sắc có tính mát, nếu cơ thể hư hàn, Tỳ khí suy yếu, nên hạn chế uống quá nhiều, có thể kết hợp với các vị bổ Tỳ như hoài sơn, ý dĩ.
-
Khi đắp ngoài da, tránh vết thương hở lớn hoặc có mủ nhiều, nếu da quá nhạy cảm, thử trước một vùng nhỏ để tránh dị ứng.
-
Trẻ em, phụ nữ có thai cần thận trọng, nên hỏi ý kiến thầy thuốc trước khi dùng.
Nguyên tắc điều trị theo Đông y
Theo Đông y, muốn trị viêm da tận gốc, không thể chỉ làm dịu triệu chứng ngoài da mà phải điều hòa tạng phủ bên trong. Cụ thể:
-
Bổ Tỳ kiện Vị: giúp tiêu hóa, vận hóa thấp, giảm thấp nhiệt sinh viêm da.
-
Khu phong tán hàn, thanh nhiệt giải độc: giải quyết nguyên nhân sinh nhiệt độc trong cơ thể, làm lành tổn thương da từ gốc.
-
Điều hòa Can – Phế: Can chủ cân bằng huyết, Phế điều hòa khí, giúp da mịn màng, giảm mẩn ngứa.
Cây ngũ sắc là một ví dụ điển hình về bài thuốc dân gian vừa thanh nhiệt, giải độc, vừa hỗ trợ tạng phủ, nhờ đó tác dụng điều trị viêm da được toàn diện. Giống như dòng nước mát len lỏi trong khe đá, ngũ sắc giúp thanh lọc nhiệt độc bên trong, đồng thời làm dịu bề mặt da, mang lại cảm giác dễ chịu, giảm ngứa và rát.
Cô bác anh chị hãy nhớ, chăm sóc từ gốc tạng phủ kết hợp phương pháp đắp ngoài sẽ mang lại hiệu quả bền lâu, không chỉ làm giảm triệu chứng mà còn hạn chế tái phát. Hãy đồng hành với các bài thuốc dân gian đã được tôi nghiên cứu và chứng thực, trong đó cây ngũ sắc là lựa chọn an toàn, dễ áp dụng tại nhà, giúp làn da khỏe mạnh và cân bằng âm dương tự nhiên.
TTƯT,
Bác sĩ Lê Phương
Cô bác anh chị đang băn khoăn về tình trạng sức khỏe của mình? Hãy điền form bên dưới, bác sĩ Phương sẽ lắng nghe và tư vấn tận tình nhất 
