Cô bác anh chị thân mến,
Người xưa có câu: “Phòng bệnh hơn chữa bệnh”, mà quả thật, có những căn bệnh chỉ cần một chút chủ quan là đã khiến cơ thể phải “trả giá” bằng những ngày mệt mỏi. Đặc biệt vào mùa mưa bão, khi nước ngập tràn đường, nhiều người buộc phải lội nước bẩn, ngâm mình trong môi trường ô nhiễm, thì làn da – lớp áo giáp đầu tiên của cơ thể – lại chính là nơi dễ bị tổn thương nhất. Nếu không biết cách chăm sóc đúng lúc, những cơn ngứa ngáy, viêm loét, nấm ngứa… sẽ nhanh chóng “ghé thăm”.
Tôi hay nói vui với bệnh nhân: da giống như cái nắp chum, che chắn cho cả cơ thể bên trong. Khi nắp chum bị lỏng, nước mưa, lá mục hay rác rưởi gì cũng có thể tràn vào. Làn da cũng vậy – bình thường có một lớp sừng và màng ẩm tự nhiên để bảo vệ, nhưng khi ngâm nước lâu, đặc biệt là nước bẩn mùa mưa bão, lớp bảo vệ này bị phá vỡ, tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm và ký sinh trùng thâm nhập dễ dàng.
Theo góc nhìn Đông y, da thuộc phạm vi “bì phu” – có liên hệ mật thiết với Phế và Vệ khí. Khi Vệ khí suy yếu (do lạnh ẩm, phong tà xâm nhập), hoặc Phế khí không thông, da sẽ dễ sinh phong ngứa, nổi mẩn, lở loét. Nước ngập mùa mưa thường là hỗn hợp của nước thải, rác, vi khuẩn, chất ô nhiễm – khi tiếp xúc lâu, tà khí dễ xâm nhập, khiến da tổn thương, sinh viêm, sinh độc.
Những vùng da dễ bị tổn thương nhất là:
- Bàn chân, kẽ ngón chân tay
- Vùng có vết trầy xước, da yếu
- Da nhạy cảm hoặc từng mắc nấm, viêm da cơ địa
Vậy khi buộc phải lội nước bẩn, cô bác anh chị nên làm gì để bảo vệ da?
Ngay sau khi về nhà:
- Rửa sạch vùng da tiếp xúc với nước ngập bằng nước sạch và xà phòng dịu nhẹ
- Dùng khăn sạch thấm khô kỹ, đặc biệt ở kẽ ngón
- Thoa kem dưỡng ẩm hoặc dầu dừa, vaseline để phục hồi lớp màng ẩm tự nhiên
- Với người có tiền sử da nhạy cảm, có thể thoa thêm dung dịch sát khuẩn nhẹ như povidone-iodine pha loãng
Trong những ngày mưa bão:
- Hạn chế đi chân trần, nên đi ủng cao su hoặc giày kín có lót khô
- Mặc đồ chống thấm nếu phải đi ngoài trời lâu
- Thay tất, giày thường xuyên nếu bị ẩm
- Bổ sung Vitamin C, E để tăng cường đề kháng da
Nếu thấy da xuất hiện mụn nước, đỏ, loét, rát hoặc ngứa dai dẳng, cô bác anh chị đừng chủ quan. Những biểu hiện này có thể là dấu hiệu của viêm da tiếp xúc, nhiễm nấm hoặc nhiễm trùng. Tốt nhất nên đến cơ sở y tế chuyên khoa da liễu để khám sớm, tránh để tổn thương lan rộng.
Ngoài ra, cô bác anh chị có thể áp dụng mẹo dân gian rất hữu hiệu là tắm nước lá khế, lá trầu không, lá ổi – những loại lá có tính sát khuẩn, tiêu viêm, giúp làm dịu da ngứa ngáy rất tốt. Đun nước với nắm lá tươi, để ấm rồi rửa vùng da tổn thương hoặc ngâm chân – vừa nhẹ nhàng, vừa an toàn cho làn da nhạy cảm mùa mưa.
Trong Đông y, da có khỏe hay không còn phụ thuộc vào “chính khí có đầy đủ không”. Chính khí vững thì tà khí khó xâm. Da cũng là tấm gương phản chiếu sức khỏe bên trong – gan yếu, thận kém, khí huyết suy, phế khí hư… thì da dễ sinh bệnh. Vì vậy, không chỉ lo phòng nước ngập bên ngoài, mà cô bác cũng cần chăm cái “mạch nước ngầm” bên trong cho sạch.
Tôi mong rằng qua mùa mưa này, cô bác anh chị không chỉ giữ cho da sạch và khỏe, mà còn xây dựng được một thói quen bảo vệ bản thân chủ động – đừng đợi khi ngứa ngáy mới lo, đừng chờ bệnh nặng mới tìm cách cứu.
Thân chúc cô bác luôn mạnh khỏe, vững vàng qua mọi cơn bão, cả ngoài trời lẫn trong lòng.
TTƯT, Bác sĩ Lê Phương
