Cô bác anh chị thân mến,
Ai từng mắc mề đay mới hiểu nó “phiền” đến mức nào. Mới đây tôi khám cho bác Hà, một bệnh nhân 76 tuổi bị mề đay 3 năm nay rồi, bác chia sẻ: “Tôi cứ nghĩ là dị ứng thời tiết thôi, uống vài viên thuốc Tây là khỏi. Ai ngờ càng ngày càng ngứa, da sẩn đỏ lên từng mảng, gãi rát cả người. Mỗi lần nổi là mất ngủ nguyên đêm.”
Nghe mà thương lắm. Bởi vì không chỉ bác Hà, mà rất nhiều cô bác cũng rơi vào tình cảnh tương tự – uống thuốc tây mãi không dứt, ngừng thuốc vài hôm lại tái phát.
Mề đay đúng là bệnh ngoài da, nhưng cái gốc của nó lại nằm sâu bên trong cơ thể.
Góc nhìn Y học cổ truyền về bệnh mề đay
Theo Y học cổ truyền, mề đay thuộc nhóm bệnh “phong chẩn”, nghĩa là do phong tà xâm nhập khi cơ thể bị chính khí suy yếu. Hiểu đơn giản, khi cơ thể mình yếu, hệ miễn dịch không còn vững, “phong – hàn – thấp – nhiệt” sẽ dễ xâm nhập qua da mà gây ngứa, sẩn, đỏ.
Ngoài ra, còn có những yếu tố bên trong sinh ra như can uất, tỳ hư, thấp nhiệt, huyết nhiệt… Mà gan – tỳ – thận là ba tạng quan trọng nhất ảnh hưởng đến sức khỏe da.
- Gan không giải được độc → độc tố tích lại trong máu → da ngứa, nổi mẩn.
- Tỳ yếu → không vận hóa được ẩm thấp → sinh đàm → mẩn ngứa dai dẳng.
- Thận hư → chính khí suy → phong dễ xâm nhập → bệnh tái phát liên tục.
Thành ra, nếu chỉ uống thuốc chống dị ứng, thì chẳng khác nào dập ngọn lửa mà không dọn than hồng. Hết một lúc rồi lại bùng lên.
Cách tôi điều trị thực tế: Dập triệu chứng và ổn định cơ địa dị ứng
Từ kinh nghiệm điều trị hàng nghìn ca bệnh mề đay, tôi luôn tuân theo 3 nguyên tắc cốt lõi để giúp bệnh nhân không chỉ hết ngứa, mà toàn trạng phải khỏe hơn. Cốt yếu là nâng cao miễn dịch, làm dịu cơ địa mẫn cảm, tránh cho bệnh tái đi tái lại liên tục.
-
Khu phong, thanh nhiệt, giải độc – giảm ngứa từ gốc
Cái ngứa của mề đay chính là do “phong” kết hợp với “nhiệt độc” trong máu. Tôi thường dùng những vị thuốc có khả năng khu phong, tiêu độc như kinh giới, phòng phong, kim ngân hoa, ké đầu ngựa… Các vị này giúp làm mát máu, giảm viêm, hạ độc, nhờ đó mà ngứa giảm nhanh, da dịu dần.
-
Điều hòa tạng phủ – phục hồi chức năng gan, tỳ, thận.
Khi điều trị mề đay, không thể bỏ qua bước này. Vì nếu gan – tỳ – thận chưa khỏe, bệnh sẽ vẫn tái phát. Tôi sẽ bổ thêm các vị hoàng kỳ, bạch truật, đan sâm, thổ phục linh… vừa giúp gan giải độc, tỳ vận hóa tốt hơn, vừa tăng sức đề kháng để cơ thể tự chống lại phong tà.
-
Bổ chính khí – tăng sức đề kháng, củng cố hàng rào bảo vệ da.
Đây là giai đoạn củng cố, giúp bệnh hạn chế tái phát. Tôi hay dùng kỷ tử, hoài sơn, cam thảo,… có thể gia thêm nhân sâm hoặc sinh địa, giúp cơ thể khỏe từ bên trong, da mịn hơn, ít phản ứng với các tác nhân ngoài môi trường (thời tiết, nhiệt độ, độ ẩm, thực phẩm…).
Cô bác anh chị ạ, không có hai bệnh nhân mề đay nào giống hệt nhau cả. Có người bị do gan nóng, có người do dị ứng, có người lại do tỳ hư – phong thấp. Vì vậy, mỗi người tôi đều phải thăm khám kỹ, bắt mạch, xem lưỡi, hỏi rõ thói quen ăn uống, sinh hoạt, rồi tôi mới kê đơn.
Thuốc Đông y không chỉ “đè” triệu chứng, mà thay đổi cơ địa từ bên trong – giúp gan, tỳ, thận hoạt động hài hòa, khí huyết lưu thông, miễn dịch ổn định. Cô bác sẽ thấy mình ăn ngon hơn, ngủ tốt hơn, da khỏe hơn, ít nổi mẩn hơn theo từng tuần điều trị.
Đổi lại, khi cơ thể đã thực sự phục hồi, hiệu quả sẽ duy trì dài lâu. Và đó chính là giá trị lớn nhất của Đông y – chậm mà chắc, lành mà lâu.
Điều dưỡng & biện pháp hỗ trợ
- Tránh chất dị nguyên: xác định thức ăn, thuốc, mỹ phẩm, môi trường dễ gây dị ứng và cách ly.
- Chế độ ăn uống: kiêng thực phẩm cay nóng, hải sản, rượu; ưu tiên rau xanh, trái cây mát, uống đủ nước.
- Sinh hoạt – vận động: mặc áo rộng thoáng, môi trường mát mẻ, tránh nóng ẩm; tập nhẹ nhàng để hỗ trợ lưu thông khí huyết.
- Ổn định tâm lý: tâm lý căng thẳng dễ kích động phong nội → tránh căng thẳng, giữ tinh thần thư thái.
- Theo dõi và phản ứng thuốc: nếu nổi mẩn rộng, sưng niêm mạc (môi, mắt), có dấu hiệu sốc (ngứa dữ dội, khó thở), cần kết hợp y học hiện đại kịp thời
Lời gửi gắm của bác sĩ Phương
Cô bác anh chị thân mến,
Mề đay không phải là bệnh nguy hiểm, nhưng nếu để lâu, nó khiến cuộc sống của mình đảo lộn, mất ngủ, mệt mỏi, thậm chí stress kéo dài. Tôi chỉ mong cô bác hiểu rằng – đừng chỉ chữa phần ngứa, hãy chữa cả phần gốc.
Nếu cô bác đang bị ngứa ngáy, nổi mẩn, da sẩn đỏ mãi không dứt, đừng ngại chia sẻ với tôi. Chúng ta sẽ cùng tìm ra một hướng điều trị phù hợp với cơ địa, an toàn, lâu dài, để không chỉ hết bệnh mà còn khỏe hơn, ăn ngon, ngủ sâu, tinh thần nhẹ nhõm.
Bởi vì, như tôi vẫn hay nói với bệnh nhân của mình: “Chữa làn da – thực ra là đang chữa lại cả sự cân bằng trong cơ thể mình.”
TTƯT, Bác sĩ Lê Phương
