Cô bác anh chị thân mến,
Người xưa có câu: “Bệnh từ chân lên, khỏe từ chân xuống”. Đôi bàn chân – tuy nhỏ bé – nhưng lại là nơi quy tụ của vô số đường kinh, huyệt vị quan trọng. Đông y gọi chân là “gốc rễ của kinh lạc”, là nơi hội tụ tinh hoa của ba tạng Tỳ – Can – Thận. Vậy nên, ngâm chân không chỉ là thói quen mùa lạnh, mà chính là phép dưỡng sinh bốn mùa, điều hòa khí huyết, đưa dương khí đi đúng đường, an thần, dễ ngủ – đông hay hè đều nên duy trì đều đặn.
Vì sao nên ngâm chân quanh năm, không kể nóng lạnh?
Khi trời lạnh, hàn tà dễ xâm nhập từ lòng bàn chân – nơi sát đất, sát khí. Còn khi trời nóng, dương khí bốc lên dễ gây bốc hỏa, nóng đầu, mất ngủ, người hay bứt rứt. Một chậu nước ấm – vào mỗi tối – giống như chiếc van điều hòa, giúp:
-
Mùa lạnh thì ôn trung, trừ hàn, làm ấm tạng phủ.
-
Mùa nóng thì hạ khí, thư can, điều tâm, giúp dương khí không bốc ngược.
-
Cả năm đều giúp lưu thông khí huyết, thư giãn gân mạch, dễ đi vào giấc ngủ.
Bởi vậy, không nên đợi đến khi đông mới ngâm chân. Trái lại, mùa hè lại càng nên ngâm – để kéo dương khí từ trên xuống, làm nhẹ đầu, dịu tim, ngủ sâu và sảng khoái hơn.
Cách ngâm chân đúng chuẩn theo Đông y
🔸 Nhiệt độ nước:
-
Mùa hè: 38–40°C là vừa đủ (ấm tay, không quá nóng).
-
Mùa đông có thể ấm hơn chút (40–42°C), tùy cơ địa.
🔸 Thời điểm:
-
Buổi tối, trước giờ ngủ khoảng 45–60 phút là tốt nhất.
🔸 Thời gian:
-
Ngâm 10–15 phút. Khi lòng bàn chân ra mồ hôi nhẹ là dừng – không nên ngâm quá lâu tránh khô da, mệt tim.
Thêm thảo dược – tăng hiệu quả trị liệu
Mỗi mùa, mỗi cơ địa sẽ phù hợp với những vị thuốc khác nhau. Cô bác có thể chọn 1–2 vị là đủ, không cần phối quá nhiều.
-
Mùa hè: vài lát gừng đập dập, thêm sả hoặc muối hạt – tán hàn, sát khuẩn, dịu khí.
-
Mùa thu/đông: ngải cứu, quế chi (một lượng nhỏ) – ôn kinh, trừ phong hàn.
-
Mùa xuân: vỏ bưởi tươi – thơm ấm, hành khí, giải uất.
Nếu da nhạy cảm hoặc chưa từng dùng thảo dược, chỉ cần nước ấm không thôi cũng đã rất tốt.
Sau khi ngâm – cô bác anh chị đừng quên bước này
-
Lau khô kỹ bàn chân, nhất là kẽ ngón.
-
Xoa bóp gan bàn chân, day huyệt Dũng Tuyền (chính giữa lòng bàn chân) khoảng 1–2 phút – giúp dẫn khí đi xuống, an thần, dưỡng thận.
Ai cần thận trọng khi ngâm chân?
-
Người bị đái tháo đường có biến chứng thần kinh, tuần hoàn ngoại biên, có vết thương hở hoặc nấm kẽ chân – nên hỏi ý kiến bác sĩ.
-
Người huyết áp quá thấp, suy tim nặng, phụ nữ đang mang thai – chỉ nên ngâm nước ấm nhẹ, thời gian ngắn, hoặc tạm hoãn.
-
Tránh ngâm khi vừa ăn no, uống rượu hoặc sau vận động nặng.
Cô bác anh chị thân mến,
Dưỡng sinh không phải là chuyện cao xa – mà nằm ở thói quen nhỏ, làm đều đặn và hợp lý theo cơ địa. Một chậu nước ấm, vài phút xoa bóp mỗi tối – chẳng tốn kém mà lại dưỡng khí huyết, an thần, giúp giấc ngủ sâu, lòng nhẹ, đầu óc sáng sủa, khỏe khắn bốn mùa.
Đừng chờ tới mùa đông mới ngâm chân. Chính mùa hè – khi dương khí bốc lên mạnh nhất – lại là lúc ngâm chân giúp điều hòa tốt nhất. Cô bác cứ thử ngâm 7 đêm liên tục, rồi ngẫm lại xem – giấc ngủ có sâu hơn, người có nhẹ nhàng hơn không?
Chúc cô bác luôn mạnh khỏe, bình an và dưỡng sinh từ những điều giản dị nhất.
TTƯT, Bác sĩ Lê Phương
