Cô bác anh chị thân mến,
Làm mẹ là hành trình thiêng liêng nhưng cũng không ít gian nan. Sau khi vượt cạn, cơ thể người phụ nữ cần thời gian để phục hồi – cả thể chất lẫn tinh thần. Nhưng trong thời điểm này, nhiều cô bác anh chị lại gặp phải một vấn đề khiến mình lo lắng: viêm cổ tử cung sau sinh. Đây là bệnh lý phụ khoa phổ biến mà bác sĩ đã gặp rất nhiều trong quá trình thăm khám. Những biểu hiện như khí hư bất thường, đau bụng dưới, mệt mỏi, thậm chí là ảnh hưởng đến chuyện sinh con sau này – khiến các mẹ bỉm hoang mang, không biết nên điều trị như thế nào cho an toàn.
Bài viết này, bác sĩ xin chia sẻ thật nhẹ nhàng và dễ hiểu nhất, để cô bác anh chị có thể nắm rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết cũng như cách chăm sóc, điều trị căn bệnh này một cách hiệu quả nhất.
Viêm cổ tử cung sau sinh là gì?
Cổ tử cung là phần nối giữa âm đạo và tử cung, có vai trò bảo vệ và ngăn vi khuẩn từ bên ngoài xâm nhập vào buồng tử cung. Sau sinh, cổ tử cung mở rộng để em bé chào đời, và quá trình này có thể khiến vùng niêm mạc trở nên nhạy cảm, dễ tổn thương.
Viêm cổ tử cung sau sinh là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại vị trí này, gây ra bởi sự xâm nhập của vi khuẩn, nấm hoặc virus. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng viêm có thể lan rộng và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này.
Nguyên nhân nào gây viêm cổ tử cung sau sinh?
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, nhưng thường gặp nhất là:
- Nhiễm trùng sau sinh: Sau khi sinh, vùng kín rất nhạy cảm, nếu chăm sóc không đúng cách, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập gây viêm nhiễm.
- Vệ sinh không đúng cách: Dùng dung dịch có chất tẩy mạnh, thụt rửa sâu, hoặc lười vệ sinh vùng kín là nguyên nhân khiến môi trường âm đạo mất cân bằng.
- Quan hệ tình dục quá sớm sau sinh: Khi cơ thể chưa hồi phục hoàn toàn, việc quan hệ trở lại quá sớm có thể gây tổn thương cổ tử cung.
- Suy giảm sức đề kháng: Mẹ bỉm hay mệt mỏi, thiếu ngủ, ăn uống kém khiến cơ thể yếu, hệ miễn dịch suy giảm, không đủ sức đề kháng để chống lại vi khuẩn.
- Dùng thuốc, thực phẩm chức năng không phù hợp: Nhiều mẹ tự ý dùng thuốc bổ, kháng sinh hoặc thực phẩm chức năng sau sinh, khiến cơ thể bị rối loạn âm dương, khí huyết và tạo điều kiện cho bệnh lý xuất hiện.
Triệu chứng viêm cổ tử cung sau sinh cô bác anh chị nên để ý
Một số dấu hiệu tưởng chừng nhỏ, nhưng lại là “tín hiệu” cảnh báo sức khỏe sinh sản đang gặp trục trặc:
- Khí hư bất thường: Ra nhiều, có mùi hôi tanh, màu vàng hoặc xanh, đôi khi có lẫn máu.
- Đau bụng dưới âm ỉ: Đau kéo dài, đặc biệt khi vận động mạnh hoặc khi gần gũi vợ chồng.
- Chảy máu ngoài kỳ kinh: Có thể chảy ít nhưng lặp lại nhiều lần sau khi đã sạch sản dịch.
- Ngứa rát vùng kín: Khó chịu, bứt rứt, đặc biệt là ban đêm.
- Mệt mỏi, dễ cáu gắt: Cơ thể mệt, tinh thần không ổn định, ăn uống kém.
Cô bác anh chị nếu thấy có từ 2–3 dấu hiệu trở lên, nên chủ động thăm khám để được chẩn đoán chính xác.
Theo Y học cổ truyền, vì sao sau sinh dễ bị viêm cổ tử cung?
Trong Đông y, sau sinh là giai đoạn cơ thể bị mất huyết, mất khí, các tạng phủ (đặc biệt là tỳ, can và thận) đều bị ảnh hưởng. Đây chính là giai đoạn “trống trải” nhất trong cơ thể, tạo cơ hội cho tà khí xâm nhập nếu không chăm sóc đúng cách.
Một vài nguyên nhân theo góc nhìn YHCT:
- Tỳ hư, khí huyết không đủ: Tỳ sinh huyết, nếu tỳ yếu thì cơ thể không đủ dưỡng chất nuôi vùng kín, dễ sinh viêm.
- Thận hư: Thận chủ về sinh dục và sinh sản. Sau sinh, thận suy yếu dẫn đến âm dương mất cân bằng → dễ nhiễm khuẩn vùng cổ tử cung.
- Khí huyết ứ trệ: Lưu thông khí huyết kém sau sinh khiến vùng kín dễ bị viêm nhiễm, tắc nghẽn.
- Nội nhiệt: Cơ thể tích nhiệt do ăn uống nhiều đồ cay nóng, ít vận động, mất ngủ, sinh khí uất.
Viêm cổ tử cung sau sinh có nguy hiểm không?
Nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách, bệnh có thể hồi phục nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu để lâu, viêm nhiễm có thể gây ra các biến chứng:
- Viêm lộ tuyến cổ tử cung
- Viêm vùng chậu
- Vô sinh thứ phát
- Rối loạn kinh nguyệt kéo dài
- Tăng nguy cơ sẩy thai, sinh non ở lần mang thai sau
Cô bác anh chị đừng nên chủ quan khi cơ thể xuất hiện những bất thường nhỏ. Đó là cách cơ thể đang “lên tiếng” để mình kịp thời điều chỉnh.
Điều trị viêm cổ tử cung sau sinh như thế nào?
Tùy vào mức độ và cơ địa từng người, sẽ có hướng điều trị khác nhau. Bác sĩ xin chia sẻ một số hướng đi phổ biến:
1. Điều trị bằng Tây y
- Kháng sinh: Với trường hợp viêm nặng, có dấu hiệu nhiễm trùng.
- Kháng viêm: Giảm sưng, giảm đau.
- Nội tiết tố: Nếu nguyên nhân là do rối loạn nội tiết sau sinh.
Lưu ý: Cần tuân thủ theo đơn bác sĩ, không tự ý dùng thuốc vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và việc cho con bú.
2. Mẹo dân gian hỗ trợ
- Xông vùng kín bằng lá trầu không, lá chè xanh, lá ngải cứu – giúp kháng khuẩn, giảm ngứa.
- Rửa vùng kín bằng nước muối loãng.
- Ăn thêm các thực phẩm mát gan, lợi tiểu: rau má
3. Điều trị bằng Y học cổ truyền
Trong Đông y, điều trị viêm cổ tử cung sau sinh không chỉ nhắm vào triệu chứng mà còn chú trọng phục hồi tổng thể: điều hòa khí huyết, bổ tỳ thận, thanh nhiệt, trừ thấp và nâng cao sức đề kháng cho cơ thể mẹ sau sinh.
Một số phương pháp điều trị Đông y hiệu quả:
- Dùng bài thuốc thảo dược: Các vị thuốc như bạch truật, hoàng bá, đương quy, ích mẫu… giúp thanh nhiệt, tiêu viêm, hoạt huyết, dưỡng âm và cải thiện sức khỏe sinh sản.
- Xông rửa ngoài bằng dược liệu: Kết hợp lá trầu không, kinh giới, hương nhu… giúp làm sạch, kháng khuẩn và làm dịu vùng viêm.
- Châm cứu, bấm huyệt: Kích thích khí huyết lưu thông, hỗ trợ các tạng như tỳ, thận, can phục hồi nhanh chóng.
Ưu điểm của Đông y là điều trị từ gốc rễ, phù hợp với cơ thể phụ nữ sau sinh đang yếu. Tuy nhiên, cần kiên trì và sử dụng đúng cách theo chỉ dẫn của bác sĩ có chuyên môn.
Cách phòng ngừa viêm cổ tử cung sau sinh
Cô bác anh chị hoàn toàn có thể phòng tránh bệnh nếu chăm sóc cơ thể kỹ lưỡng ngay từ những ngày đầu sau sinh:
- Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ: Rửa nhẹ nhàng bằng nước ấm, tránh lạm dụng dung dịch vệ sinh có tính sát khuẩn mạnh.
- Kiêng quan hệ vợ chồng ít nhất 6 tuần sau sinh và chờ cơ thể hồi phục hoàn toàn.
- Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng: Ưu tiên thực phẩm giàu sắt, vitamin C, kẽm, rau củ quả tươi.
- Ngủ đủ giấc, giữ tinh thần lạc quan: Tránh căng thẳng kéo dài vì sẽ làm giảm miễn dịch.
- Tái khám phụ khoa định kỳ: Đặc biệt khi có dấu hiệu bất thường như khí hư mùi hôi, đau bụng dưới kéo dài, chảy máu ngoài kỳ kinh.
Cô bác anh chị thân mến,
Viêm cổ tử cung sau sinh là tình trạng phổ biến, nhưng không quá đáng sợ nếu mình phát hiện sớm và có hướng điều trị phù hợp. Điều quan trọng là không được chủ quan khi cơ thể “báo hiệu” bất thường. Mỗi cơn đau âm ỉ, mỗi lần khí hư bất thường, mỗi giấc ngủ chập chờn – đều có thể là tín hiệu cổ tử cung đang tổn thương.
Tôi vẫn hay nói với bệnh nhân của mình rằng: “Cơ thể mình là người bạn trung thực nhất – nó luôn nói ra điều đang cần.” Chỉ cần cô bác anh chị chú ý một chút, chăm sóc đều đặn mỗi ngày, sống chậm lại và yêu thương chính mình nhiều hơn, thì sức khỏe sinh sản cũng sẽ được gìn giữ lâu dài.
Nếu có điều gì băn khoăn, cô bác anh chị cứ mạnh dạn đi khám – đừng ngại ngùng vì đây là quyền được bảo vệ sức khỏe chính đáng của mỗi người phụ nữ.
Chúc cô bác anh chị thật nhiều sức khỏe, để nuôi con an lành – để sống vui từng ngày!
TTƯT, Bác sĩ Lê Phương
ArrayArray
