Bệnh Vảy Nến Hồng: Nguyên Nhân, Cách Chẩn Đoán Và Điều Trị

Vảy nến hồng là một bệnh lý về da tương đối phổ biến nhưng dễ bị nhầm lẫn với nhiều tình trạng bệnh khác. Cùng chúng tôi tìm hiểu về nguyên nhân, cách chẩn đoán cũng như phương pháp điều trị của căn bệnh này trong bài viết dưới đây.

Bệnh vảy nến hồng là gì?

Bệnh vảy nến hồng còn được gọi là vảy phấn hồng, là một bệnh lý da liên quan đến tăng sinh và tăng tổng hợp các tế bào da. Bệnh này thường gây ra sự xuất hiện của những vùng da bị khô, sừng phình lên và xuất hiện những vảy da dày đặc trên bề mặt. Bệnh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ vùng nào trên cơ thể, nhưng thường xuất hiện nhiều nhất trên khu vực da đầu, khuỷu tay, khuỷu chân, cổ và xương chậu.

Bệnh gặp ở nhiều đối tượng khác nhau, sau đây là những nhóm đối tượng được đánh giá có nguy cơ cao mắc phải vảy nến hồng theo các thống kê y khoa:

• Trẻ em và người lớn ở trong độ tuổi từ 10 – 35. Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp hiếm bệnh được phát hiện ở trẻ em dưới 2 tuổi.
• Nữ giới, đặc biệt tỷ lệ mắc bệnh vảy nến hồng ở nữ gặp cao hơn nam.
• Người có sức đề kháng suy yếu, có bệnh mãn tính.
• Người có các bệnh lý cơ địa như hen phế quản, viêm da cơ địa, viêm mũi dị ứng.

Triệu chứng bệnh vảy nến hồng

Bệnh vẩy nến thường bắt đầu bằng một phát ban lớn, hơi nổi lên và ngứa ở lưng, ngực hoặc bụng. Trước khi những vết phát ban này xuất hiện, một số người thường gặp các triệu chứng đau đầu, mệt mỏi, sốt hoặc đau họng. Vài ngày đến vài tuần sau, khi phát ban xuất hiện, bệnh nhân có thể thấy những mảng nhỏ ở mặt sau của ngực hoặc bụng trông giống như hạt thông, có thể gây đau đớn.

Các thương tổn của bệnh vảy nến hồng được chia thành 2 loại với các hình thái cụ thể như sau:

Thương tổn “mẹ”:

• Gặp ở 50 – 90% trường hợp bệnh nhân vảy nến hồng.
• Kích thước tổn thương khoảng 2 – 4 cm hoặc lớn hơn.
• Màu sắc có thể là màu đỏ, màu thịt cá hồi, hoặc dát thâm, tăng sắc tố.
• Hình dạng hình tròn hoặc hình bầu dục, ranh giới rõ, trên nền có vảy da mỏng ở phía bờ rìa tổn thương. Đôi khi mụn nước có thể xuất hiện trên nền thương tổn tương tự với bệnh chàm.
• Vị trí thường gặp ở vùng thân mình, vùng được quần áo che phủ, đôi khi xuất hiện ở cổ và gốc chi, rất hiếm khi thương tổn xuất hiện ở mặt và vùng sinh dục.

Thương tổn “con”:

• Thường xuất hiện sau thương tổn “mẹ” từ 2 ngày – 2 tháng, trung bình khoảng 2 tuần.
• Có xu hướng lành ở giữa, rõ bờ viền với nền da có vảy da khô trắng mỏng.
• Thương tổn thường phân bổ có tính đối xứng.
• Vị trí thường gặp ở vùng kín đáo như mạn sườn hai bên, cũng có thể xuất hiện ở mặt, cổ, vùng bụng, bẹn, đùi hai bên, phần xa của các chi, lòng bàn tay, và các vị trí hiếm gặp khác như vùng da đầu, mi mắt, dương vật.

Nguyên nhân bệnh vảy nến hồng

Nguyên nhân chính của bệnh vảy nến hồng chưa được hiểu rõ hoàn toàn. Tuy nhiên, nó được cho là kết quả của sự tương tác giữa yếu tố di truyền và môi trường. Một số yếu tố có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh gồm di truyền, hệ thống miễn dịch, vi khuẩn và môi trường sống. Dưới đây là liệt kê các nguyên nhân được cho là tác nhân của sự xuất hiện bệnh vảy nến hồng:

• Nhiễm trùng: Virus, vi khuẩn, và nấm được cho là các tác nhân gây bệnh vảy nến hồng. Đặc biệt, virus được xem là nguyên nhân chính nhất, với các loại virus Herpes như HHV-7 và HHV-6 được liên kết với bệnh vảy nến hồng.
• Tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp: Khởi phát bệnh có thể liên quan đến tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp trên hoặc tiền sử sử dụng thuốc trước đó.
• Yếu tố dịch tễ: Bệnh vảy nến hồng xảy ra vào các mùa khác nhau, đặc biệt là mùa đông và xuân. Bệnh có thể khu trú ở một số khu vực nhất định hoặc có tính chất gia đình, tập thể.
• Thuốc và yếu tố khác: Một số thuốc như Griseofulvin, terbinafin, isotretinoin, ketotifen, metronidazol, omeprazol đã được đề cập có thể gây bệnh vảy nến hồng. Mặc quần áo mới hoặc quần áo đã cất đi một thời gian cũng có thể liên quan đến khởi phát bệnh. Ngoài ra, các yếu tố cơ địa như viêm da cơ địa và hen phế quản cũng có thể đóng vai trò trong gây nên bệnh vảy nến hồng.

Tuy nhiên, nguyên nhân gây bệnh vảy nến hồng vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn và đang tiếp tục được nghiên cứu.

Các biến chứng bệnh vảy nến hồng

Bệnh có thể tự khỏi hoàn toàn sau 4 – 10 tuần thậm chí 2 tháng và hầu như không để lại di chứng gì. Tuy nhiên, đôi khi có thể có các đốm tăng sắc tố hoặc giảm sắc tố nhỏ trên vùng da bị tổn thương trước đó. Các biến chứng của bệnh vảy nến hồng cũng rất hiếm gặp, chúng có thể là các vết loét: 

• Bệnh tổ đỉa: Khi bị vảy nến hồng không được điều trị đúng cách, các tổn thương không quay trở lại, ngứa dữ dội dẫn đến gãi làm trầy xước vùng da bị tổn thương, tạo thành các mảng chàm còn gọi là bệnh tổ đỉa.
• Bội nhiễm: Xử lý không đúng cách hoặc cắt bỏ vết thương nhiều lần sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập vào vùng tổn thương, gây nhiễm trùng. 

Bên cạnh đó, bệnh vảy nến hồng càng để lâu càng nguy hiểm. Virus xâm nhập vào cơ thể sẽ ức chế hệ thống miễn dịch, gây hại cho cơ thể từ bên trong. Người bệnh mắc bệnh vảy nến hồng không điều trị kịp thời có thể gặp các vấn đề như: 

• Bệnh tim mạch và cao huyết áp: Nguy cơ xơ vữa động mạch, đột quỵ, nhồi máu cơ tim… 
• Viêm khớp: Triệu chứng sưng, đau, cứng khớp, tổn thương dây chằng, gân, đau cột sống và vùng chậu, viêm cột sống dính khớp,… 
• Tiểu đường tuýp 2: Tăng insulin trong máu, mất khả năng chuyển hóa glucose thành năng lượng,… 
• Bệnh thận: Rối loạn chức năng, suy thận, tổn thương thận, nguy hiểm đến tính mạng. 
• Mắc bệnh chuyển hóa: Bệnh chuyển hóa gây nguy cơ cao mắc bệnh gút, xơ cứng bì,…

Nếu bạn bị vẩy nến, phát ban bất thường mà không rõ nguyên nhân, hãy hẹn gặp bác sĩ. Bác sĩ của bạn thường sẽ có thể chẩn đoán xem đó là vảy nến hồng hay một tình trạng da tương tự khác. Điều này cho phép bạn tránh các phương pháp điều trị không cần thiết. 

Đặc biệt, nếu bệnh nhân cảm thấy rất khó chịu với tình trạng bệnh, hãy đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt để nhận những lời khuyên tốt nhất. 

Bệnh vảy nến hồng được chẩn đoán như thế nào? 

Các bác sĩ da liễu chẩn đoán nhanh bệnh vảy nến dựa trên các tổn thương da điển hình như: Mảng, sẩn hoặc mảng da, ban đỏ có thể gây đau và ngứa, vảy nến dạng sáp khi gãi và giọt sương máu sau khi gãi. Vì vậy, người bệnh không cần xét nghiệm máu vẫn dễ dàng xác định được. 

Trong một số trường hợp hiếm hoi, bác sĩ sẽ kiểm tra nếu cần thiết để loại trừ các tình trạng phức tạp khác như viêm khớp và có thể chụp X-quang khớp bị ảnh hưởng để xem liệu bạn có bị mắc bệnh vảy nến hay không. 

Nếu đúng như vậy, bệnh nhân sẽ được bác sĩ Khoa Da liễu – Da liễu Thẩm mỹ phối hợp với bác sĩ Khoa Cơ xương khớp điều trị các bệnh viêm khớp, thấp khớp. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể được làm sinh thiết nhỏ trên da của bệnh nhân để kiểm tra dưới kính hiển vi nhằm chẩn đoán chính xác bệnh vảy nến.

Bệnh vảy nến rất dễ nhầm với các bệnh vảy nến khác như chàm dạng đĩa, chàm tiết bã, vảy phấn hồng (có thể nhầm với vảy nến hình cầu), nấm móng (có thể nhầm với vảy nến móng tay) hoặc ung thư hạch. Ngay cả bệnh giang mai với sự xuất hiện của chứng viêm toàn thân cũng có thể bị nhầm lẫn với bệnh vẩy nến.

Trường hợp thương tổn không điển hình cần phải chẩn đoán phân biệt bao gồm:

• Dị ứng thuốc: Khai thác tiền sử dùng thuốc của bệnh nhân.
• Giang mai: Chẩn đoán qua hình dạng, vị trí của thương tổn dạng sẩn màu hồng nhạt, chắc, trên nền có ít vảy trắng. Vị trí thương tổn giang mai hay gặp ở vùng mạn sườn 2 bên, đặc biệt ở lòng bàn tay, bàn chân. Bên cạnh đó, bệnh nhân có thể được xét nghiệm huyết thanh để xác minh có mắc giang mai hay không.
• Vảy phấn dạng lichen mãn tính: Bệnh diễn biến kéo dài, mãn tính, không thể tự thoái lui. Kích thước thương tổn thường nhỏ hơn so với vảy nến hồng, vảy da dày hơn, không có thương tổn tiên phát.
• Vảy nến thể giọt: Thương tổn nhỏ, vảy da gồm nhiều lớp chồng lên nhau và không mịn. Cần được sinh thiết thương tổn để chẩn đoán xác định.
• Chàm thể đồng tiền: Thương tổn có dạng hình tròn như đồng xu, không có viền vảy, có thể thấy mụn nước nhỏ li ti trên bề mặt thương tổn. Cần sinh thiết thương tổn để chẩn đoán xác định.

Các cách điều trị vảy nến hồng hiệu quả

Vì không có nguyên nhân nên không có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh vảy nến. Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của bạn, bác sĩ có thể tư vấn cho bạn các chiến lược kiểm soát triệu chứng phù hợp. Một số cách sử dụng phổ biến hơn hiện nay bao gồm: 

Sử dụng các loại thuốc điều trị bệnh vẩy nến hồng

Một số loại kem bôi có chứa corticoid dạng nhẹ và vừa được dành cho bệnh vẩy nến như hydrocortisone, betamethasone, desonide… sẽ được chỉ định cho bệnh nhân mắc vảy nến hồng trong thời gian ngắn khi bệnh ở giai đoạn nhẹ. Nhiều sản phẩm dưỡng ẩm cũng được sử dụng kết hợp với thuốc để giảm khô da. 

Khi các tổn thương do vảy nến hồng gây ra ở mức độ nặng, người bệnh nên sử dụng các loại thuốc uống như: 

• Thuốc kháng histamin được chỉ định để giảm ngứa và viêm như Clorpheniramin, Fexofenadine, Loratadine, Cetirizine… 
• Các loại thuốc kháng sinh như Erythromycin, Acyclovir được chỉ định khi vết thương có dấu hiệu bội nhiễm. 
• Các trường hợp nặng có liên quan đến corticosteroid đường uống ngắn hạn. 
• Các bác sĩ cũng có thể cần kê toa một số loại thuốc kháng sinh tùy vào tình trạng của bệnh nhân.

Lưu ý: Các loại thuốc bôi da tại chỗ trên có thể làm giảm tổn thương da và giúp giữ nước, làm dịu cơ thể và cải thiện các triệu chứng. Tuy nhiên, khi sử dụng thuốc Tây cần đặc biệt lưu ý tác dụng phụ gây teo da, trụy mạch, tổn thương gan, thận. Nhiều trường hợp lạm dụng thuốc Tây làm tăng nguy cơ bội nhiễm, tái phát dai dẳng, khó điều trị. 

Ngoài ra, quang hóa trị liệu được coi là một biện pháp tốt để cải thiện các triệu chứng của bệnh vảy nến hồng. Phương pháp này sử dụng ánh sáng mặt trời hoặc tia UV chiếu vào vùng da bị tổn thương. Tuy nhiên, đèn chiếu tiềm ẩn nhiều rủi ro, chi phí điều trị cao, tốn kém nên không được nhiều người lựa chọn.

Cách chữa bệnh vảy nến hồng tại nhà bằng thảo dược 

Điều trị bằng thảo dược cũng là phương pháp được nhiều người ưa chuộng vì nhẹ nhàng, an toàn. Tuy nhiên, các bài thuốc tại nhà giúp làm giảm các triệu chứng, phù hợp với những trường hợp bệnh nhẹ, cần duy trì trong thời gian dài mới thấy kết quả. 

Một số biện pháp khắc phục tại nhà cho bệnh vảy nến hồng bao gồm: 

• Trị vảy nến hồng bằng dầu dừa: Dầu dừa có đặc tính kháng nấm và kháng virus, giảm khô da, giảm ngứa. Vì vậy, người bệnh có thể bôi dầu dừa lên vùng da bị tổn thương để làm mềm nước, giảm bong vảy và giảm các triệu chứng.
• Giảm các triệu chứng bệnh vảy nến hồng bằng bột yến mạch: Tắm nước ấm (không quá nóng) có pha thêm bột yến mạch giúp kháng viêm, giảm ngứa hiệu quả.
• Trị vảy nến hồng bằng lô hội: Lô hội có đặc tính kháng viêm, làm mềm da và chống ngứa. Người bệnh có thể dùng gel lá lô hội bôi lên vùng da bị vảy nến hồng. Khi lớp gel khô, rửa sạch da. 

Giải đáp một số thắc mắc phổ biến về bệnh vảy nến hồng

Sau đây là một số vấn đề nhiều người bệnh đang thắc mắc về căn bệnh vảy nến hồng và giải đáp từ các chuyên gia:

1. Bệnh vảy nến hồng có đau không?

Vảy nến hồng có thể gây ngứa ngáy, khó chịu cho bệnh nhất. Đặc biệt khi nhiệt độ tăng lên, tình trạng ngứa có thể trở nên tồi tệ hơn và khó kiểm soát hơn. Nhiều bệnh nhân vì không chịu được đã gãi, chà xát lên vùng da bệnh khiến vảy nến lan rộng nhiều nơi. Khi các tổn thương không được xử lý tốt thì sẽ trở nên ngày càng khó chịu và có thể gây đau đớn.

2. Vảy nến hồng có nguy hiểm cho sức khỏe không? 

Tùy thuộc vào nguyên nhân, bệnh có thể tự khỏi hoặc dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Bạn nên thăm khám bác sĩ ngay khi có những dấu hiệu bệnh để điều trị kịp thời, tránh các biến chứng không đáng có.

3. Vảy nến hồng sau khi khỏi có để lại sẹo không? 

Nếu được điều trị sớm và đúng cách, các tổn thương da do bệnh rosacea gây ra có thể khỏi hoàn toàn mà không để lại sẹo. Nhưng nếu người bệnh không điều trị kịp thời, hoặc tự uống thuốc khi chưa có chỉ định, vết thương trên da có thể để lại vết nâu, thâm sau khi điều trị.

3. Bệnh vảy nến hồng có tự khỏi không? 

Trường hợp bệnh nhân mắc bệnh vảy nến do di truyền thì có thể điều trị độc lập. Nhưng bệnh sẽ không khỏi hẳn sau đợt phát đầu tiên mà sẽ tái đi tái lại nhiều lần. Thông thường, bệnh vảy nến hồng sẽ tự khỏi trong vòng 4 – 8 tuần chỉ cần người bệnh điều trị đúng cách theo hướng dẫn của bác sĩ.

4. Bệnh vảy nến hồng có lây nhiễm không?

Theo các chuyên gia y tế, bệnh vảy nến hồng không lây qua tiếp xúc. Do đó, nếu người thân trong gia đình hoặc người sống chung với bạn mắc bệnh vảy nến thì bạn cũng không cần quá lo lắng. Bạn vẫn có thể giao tiếp và sử dụng đồ dùng trong gia đình bình thường. 

6. Vảy nến hồng có thể tái phát trở lại không? 

Hầu hết mọi người đã từng mắc bệnh hồng ban một lần và không bao giờ mắc lại. Tuy nhiên, một số người có thể bị tái phát nhiều hơn hoặc nhiều hơn sau khi mắc bệnh. Trong các nghiên cứu, khoảng 2 – 3% số người bị tái phát. Một số bệnh nhân bị tái phát thậm chí bị phát bệnh mỗi năm một lần trong 5 năm liên tiếp.

Lưu ý cách phòng ngừa và chăm sóc để tránh tái phát

Để phòng ngừa và ngăn chặn sự tiến triển của bệnh vẩy phấn hồng, phải thay đổi hành vi, lối sống để giảm thời gian mắc bệnh:

• Lên lịch tái khám định kỳ để theo dõi tiến trình của các triệu chứng và tình trạng của bạn.  
• Uống thuốc theo sự hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc không có chỉ định hoặc tự ý dừng thuốc được kê.
• Tăng cường ăn nhiều rau xanh, trái cây, nhất là những loại giàu vitamin C, uống đủ nước 2-3 lít mỗi ngày.
• Tập thể dục, chơi thể thao đều đặn 30 phút mỗi ngày. 
• Hạn chế sử dụng các chất kích thích bao gồm rượu bia, thuốc lá, cà phê… có thể gây kích ứng cho da.
• Không sử dụng vải len sợi tổng hợp dễ gây dị ứng, kích ứng da.
• Ngăn ngừa tình trạng nhiễm trùng da: Côn trùng cắn, viêm da… có thể là điều kiện xâm nhập của vi khuẩn vào da và làm xuất hiện bệnh vảy nến hồng.

Trên đây là những thông tin cơ bản và giải đáp cho căn bệnh vảy nến hồng. Hy vọng những nội dung trên sẽ giúp bạn có phương án xử lý hiệu quả, kịp thời và nhanh chóng nhất trong việc điều trị triệt để căn bệnh này.