Đau đầu do căng thẳng, mất ngủ, rối loạn khí huyết – nghe Bác sĩ Lê Phương tư vấn cách xử lý

Cô bác anh chị thân mến,

“Đầu đau như búa bổ, mắt mờ, tai ù, lòng chẳng yên” – đó là nỗi khổ thường trực của người mắc chứng đau đầu. Có người đau âm ỉ như gió thoảng, có người đau dữ dội như bão giông, cũng có người đau theo thời tiết, có người đau suốt đêm dài mất ngủ. Tôi – Bác sĩ Lê Phương – xin được chia sẻ với cô bác anh chị cách điều trị chứng đau đầu bằng Y học cổ truyền, giúp đi sâu vào gốc rễ, giải quyết từ tạng phủ, để cơn đau không chỉ dịu đi tạm thời mà còn dần rút lui mãi mãi.

Đau đầu trong Đông y thuộc phạm vi các chứng “đầu thống”, “huyễn vựng” (chóng mặt), do khí huyết không thông, tạng phủ rối loạn, phong tà xâm nhập hoặc huyết hư, can dương thượng cang, đàm thấp gây trở trệ.

Đông y chia đau đầu thành 2 nhóm chính:

• Ngoại cảm đầu thống (mới phát, do phong hàn, phong nhiệt, phong thấp xâm nhập)

• Nội thương đầu thống (mạn tính, do tạng phủ suy yếu, khí huyết hư, can dương vượng, đàm thấp ứ trệ)

Các nguyên nhân gây đau đầu cô bác anh chị nên nhớ

1. Phong hàn xâm nhập: đau đầu dữ dội, sợ lạnh, cổ gáy cứng.

2. Phong nhiệt: đau đầu kèm sốt, miệng khô, họng rát.

3. Đàm thấp: đau đầu nặng nề, chóng mặt, buồn nôn.

4. Huyết hư: đau âm ỉ, chóng mặt, mệt mỏi, da xanh.

5. Can dương vượng: đau đầu kèm hoa mắt, cáu gắt, mất ngủ.

6. Thận hư: đau sau gáy, ù tai, hay quên, đau mỏi lưng gối.

Tùy vào thể bệnh, Đông y sẽ có phép trị phù hợp – không dùng một đơn thuốc cho mọi người, mà cá thể hóa theo gốc bệnh.

Phép trị của Đông y: Khu phong – tán hàn – bình can – bổ huyết – hóa đàm – thông kinh

1. Đau đầu do phong hàn (đau như bó chặt đầu, sợ lạnh):

• Phép trị: Tán phong giải biểu, thông kinh hoạt lạc

• Vị thuốc: kinh giới, phòng phong, bạch chỉ, quế chi, tế tân, xuyên khung

• Bài thuốc tham khảo: Khương hoạt thắng thấp thang

2. Đau đầu do phong nhiệt (đau đầu kèm sốt, miệng khô):

• Phép trị: Khu phong thanh nhiệt

• Vị thuốc: kim ngân, cúc hoa, liên kiều, hoàng cầm, bạch chỉ

• Bài thuốc: Ngân kiều tán gia giảm

3. Đau đầu do đàm thấp (đầu nặng, chóng mặt, đờm nhiều):

• Phép trị: Táo thấp hóa đàm, kiện tỳ hòa vị

• Vị thuốc: trần bì, bán hạ, bạch truật, phục linh, xuyên khung

• Bài thuốc: Bán hạ bạch truật thiên ma thang

4. Đau đầu do huyết hư (đau âm ỉ, chóng mặt, người mỏi):

• Phép trị: Bổ huyết dưỡng can, thông kinh hoạt lạc

• Vị thuốc: đương quy, bạch thược, thục địa, xuyên khung, hoàng kỳ

• Bài thuốc: Tứ vật thang gia xuyên khung

5. Đau đầu do can dương thượng cang (đau nhói, hoa mắt, giận dữ dễ đau hơn):

• Phép trị: Bình can tiềm dương, tư âm dưỡng huyết

• Vị thuốc: long đởm thảo, cúc hoa, câu đằng, thạch quyết minh, bạch thược

• Bài thuốc: Thiên ma câu đằng ẩm

6. Đau đầu do thận hư (đau âm ỉ vùng chẩm, tai ù, gối mỏi):

• Phép trị: Bổ thận kiện não, ích tinh điền tủy

• Vị thuốc: thục địa, kỷ tử, nhục thung dung, đỗ trọng, sơn thù, hoài sơn

• Bài thuốc: Lục vị địa hoàng hoàn gia giảm

Liệu trình điều trị & cách dùng

• Thuốc sắc: dùng hằng ngày 1 thang, chia 2 lần uống sau ăn.

• Dạng viên hoàn, cao mềm: dùng tiện lợi cho người bận rộn.

• Liệu trình: tùy mức độ cấp hay mạn tính, thường 2 – 4 tuần.

Kết hợp phương pháp hỗ trợ

1. Ăn uống – nghỉ ngơi:

• Tránh thức khuya, tránh lo âu, giữ tinh thần thư giãn.

• Hạn chế trà đặc, cà phê, rượu bia, món cay nóng.

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây, uống nước ấm.

• Với người huyết hư nên bổ sung thêm ngũ cốc, hạt sen, đậu đen, táo tàu.

2. Xoa bóp – bấm huyệt:

• Huyệt phong trì, thái dương, ấn đường, bách hội – giúp thông kinh lạc, giảm đau.

• Day huyệt mỗi ngày 10–15 phút, nhất là lúc đau hoặc trước khi ngủ.

• Chườm ấm vùng cổ gáy, vai gáy nếu đau do phong hàn, lạnh.

Cô bác anh chị lưu ý

• Với các cơn đau đầu dữ dội, đột ngột, kèm mờ mắt, yếu tay chân – cần loại trừ tai biến bằng chẩn đoán Tây y.

• Không tự ý dùng thuốc lâu ngày không rõ nguồn gốc – dễ gây nhờn thuốc hoặc tổn thương gan thận.

• Đông y cần kiên trì, đúng người đúng thuốc – hiệu quả không nhanh nhưng bền, ít tái phát.

• Người bệnh mạn tính nên được theo dõi lâu dài, điều chỉnh thuốc phù hợp thể trạng thay đổi.

Cô bác anh chị thân mến,

Đau đầu tuy là triệu chứng ở phần ngọn – nhưng lại bắt nguồn từ sự mất điều hòa bên trong tạng phủ. Đông y không chỉ làm dịu cơn đau, mà còn đi từ gốc: điều khí, hoạt huyết, dưỡng can thận, thông kinh lạc, hóa đàm thấp – để cơ thể không còn sinh ra “gió bão trong đầu” nữa.

Tôi mong rằng, nếu ai đang sống với những cơn đau đầu kéo dài, đừng chỉ uống viên giảm đau mỗi lần đau lên. Hãy để cơ thể được chăm sóc từ sâu bên trong, bằng thảo dược lành, bằng nghỉ ngơi đúng cách, bằng cách sống thuận với tự nhiên. Khi ấy, đầu sẽ nhẹ, tâm sẽ an, sức khoẻ sẽ trở lại.

Kính chúc cô bác anh chị đầu óc minh mẫn, sống nhẹ nhàng, không còn phải nhăn mặt vì cơn đau!

TTƯT, Bác sĩ Lê Phương