Bác sĩ Lê Phương điều trị bệnh chóng mặt ù tai

Cô bác anh chị thân mến,

“Người thì đứng yên, mà đầu óc cứ quay cuồng – tai thì không ai gọi mà cứ ù ù như tiếng gió lùa trong hang.” Đó là những cảm giác vô cùng khó chịu của những ai đang mắc chứng chóng mặt, ù tai. Có người chóng mặt thoáng qua, có người choáng váng tới mức không dám đứng dậy. Có người ù tai nhẹ như ve kêu, có người nặng như còi tàu – nhưng điểm chung là làm chất lượng sống giảm sút, tinh thần mệt mỏi, khó tập trung. Tôi – Bác sĩ Lê Phương – xin được chia sẻ với cô bác anh chị cách điều trị chóng mặt, ù tai bằng Y học cổ truyền – một hướng đi chậm rãi mà vững vàng, chữa từ tạng phủ đến kinh mạch.

Trong Đông y, chóng mặt – ù tai thuộc các chứng “huyễn vựng”, “nhĩ minh”, “nhĩ lung”. Đây là kết quả của tình trạng khí huyết không đầy, âm dương mất điều hòa, hoặc đàm trọc, phong nội động, can dương vượng, làm cho khiếu quan (tai – mắt – đầu) bị rối loạn.

Các tạng phủ có liên quan chặt chẽ đến chứng này là Can – Thận – Tâm – Tỳ.

Một số nguyên nhân gây chóng mặt ù tai thường gặp:

1. Can dương thượng cang: do can uất lâu ngày sinh hỏa → huyễn vựng, ù tai, nóng đầu, dễ cáu.

2. Thận tinh hư tổn: do tuổi cao, lao lực, sinh hoạt thất điều → tinh khí không đủ nuôi não → chóng mặt, tai ù, giảm thính lực.

3. Tâm tỳ lưỡng hư: sau bệnh dài ngày, khí huyết suy, ăn kém → chóng mặt, hoa mắt, tim đập nhanh, ù tai nhẹ.

4. Đàm trọc trung trở: do tỳ yếu sinh đàm, đàm bốc lên gây nặng đầu, hoa mắt, tai ù như có vật lấp kín.

5. Huyết ứ kinh lạc: chấn thương, khí huyết trì trệ → đau đầu, chóng mặt kèm ù tai từng cơn.

Phép trị của Đông y: Bình can – bổ thận – dưỡng huyết – hóa đàm – hoạt huyết

1. Thể can dương thượng cang (chóng mặt kèm nóng đầu, cáu gắt, mất ngủ):

• Phép trị: Bình can tiềm dương, thanh nhiệt, tư âm

• Vị thuốc: câu đằng, cúc hoa, thạch quyết minh, tang ký sinh, bạch thược, sinh địa

• Bài thuốc: Thiên ma câu đằng ẩm

2. Thể thận tinh hư (chóng mặt nhẹ, tai ù, mỏi lưng gối, suy giảm trí nhớ):

• Phép trị: Bổ thận ích tinh, dưỡng não an thần

• Vị thuốc: thục địa, hoài sơn, kỷ tử, sơn thù, ngưu tất, đỗ trọng, nhục thung dung

• Bài thuốc: Lục vị địa hoàng hoàn (âm hư) hoặc Hữu quy hoàn (dương hư)

3. Thể tâm tỳ hư (hoa mắt, chóng mặt, tim hồi hộp, hay quên, kém ăn):

• Phép trị: Kiện tỳ ích khí, dưỡng tâm an thần

• Vị thuốc: đẳng sâm, bạch truật, hoàng kỳ, cam thảo, toan táo nhân, viễn chí, long nhãn

• Bài thuốc: Quy tỳ thang

4. Thể đàm trọc (đầu nặng như đeo đá, chóng mặt khi thay đổi tư thế, tai ù rõ):

• Phép trị: Táo thấp hóa đàm, kiện tỳ thẩm trọc

• Vị thuốc: bán hạ, trần bì, bạch truật, phục linh, sinh khương, hoắc hương, nam tinh

• Bài thuốc: Bán hạ bạch truật thiên ma thang

5. Thể huyết ứ (chóng mặt tái phát sau chấn thương, tai ù từng cơn):

• Phép trị: Hoạt huyết hóa ứ, thông kinh lạc

• Vị thuốc: đương quy, xích thược, xuyên khung, hồng hoa, nga truật, bạch chỉ

• Có thể phối hợp châm cứu vùng đầu cổ để hỗ trợ thông mạch.

Liệu trình điều trị và cách dùng

• Dạng thuốc sắc: mỗi ngày 1 thang, chia 2 lần uống.

• Dạng cao, viên hoàn: phù hợp người bận rộn.

• Liệu trình: từ 10 ngày (cấp tính) đến 1–2 tháng (mạn tính), cần theo dõi tiến triển để điều chỉnh thuốc.

Hướng dẫn hỗ trợ điều trị tại nhà

1. Lối sống:

• Tránh lo âu, giận dữ – nhất là với người thể can uất.

• Ngủ đủ giấc, đi ngủ sớm, không dùng điện thoại khuya.

• Tránh thay đổi tư thế đột ngột, nhất là khi mới thức dậy.

• Uống nước ấm, ăn thực phẩm dễ tiêu, hạn chế dầu mỡ, đường ngọt.

2. Bấm huyệt – xoa bóp:

• Huyệt bách hội, phong trì, ấn đường, thái dương – giúp lưu thông khí huyết vùng đầu.

• Có thể châm cứu, cứu ngải kết hợp trong các ca kéo dài.

• Ngâm chân nước ấm với gừng, muối, lá ngải mỗi tối – giúp an thần, bổ thận.

Cô bác anh chị lưu ý khi điều trị

• Với người có dấu hiệu cấp cứu: chóng mặt dữ dội, ngã quỵ, liệt tay chân → cần kiểm tra loại trừ tai biến.

• Đông y phù hợp cho điều trị nền tảng, lâu dài, giúp ổn định chức năng tạng phủ, hạn chế tái phát.

• Không nên tự ý dùng thuốc bổ nếu chưa rõ thể bệnh – dễ sai thuốc, phản tác dụng.

• Trẻ em và người cao tuổi cần kê toa riêng theo thể trạng.

Cô bác anh chị thân mến,

Chóng mặt – ù tai không phải chỉ là chuyện của “đầu” hay “tai” – mà là tín hiệu rằng can thận suy, khí huyết kém, đàm trọc, nội phong nổi lên. Để điều trị hiệu quả, ta cần quay về điều chỉnh tạng phủ, dưỡng âm, bình can, bổ thận, thông kinh lạc.

Tôi tin rằng, nếu cô bác anh chị hiểu rõ gốc rễ của bệnh, biết lắng nghe cơ thể, kết hợp thuốc đúng phép với sinh hoạt lành mạnh, thì những cơn choáng váng, ù tai sẽ dần rút lui, trả lại một cơ thể nhẹ nhàng, đầu óc minh mẫn, tai nghe rõ tiếng đời thường.

Kính chúc cô bác anh chị tinh thần sáng suốt, bước đi vững vàng, tai nghe rõ ràng mỗi ngày!

TTƯT, Bác sĩ Lê Phương