[Giải Đáp] Viêm Da Tiếp Xúc Ở Trẻ Em Là Bệnh Gì? Có Nguy Hiểm Không?

Viêm da tiếp xúc ở trẻ là một bệnh lý phổ biến, gây ra tình trạng quấy khóc, bỏ ăn ở các bé. Nếu không có biện pháp can thiệp và điều trị tại nhà, bệnh có thể tiến triển nặng, thậm chí gây biến chứng. Bài viết sau đây sẽ cung cấp những thông tin cần thiết xung quanh bệnh lý, giúp cha mẹ có phương án xử trí phù hợp. 

Giải đáp thắc mắc bệnh viêm da tiếp xúc ở trẻ em là bệnh gì?

Bệnh viêm da tiếp xúc ở trẻ em là tình trạng da của bé bị tổn thương bởi tiếp xúc với những tác nhân gây dị ứng bên ngoài. Triệu chứng thường khởi phát ở vị trí tiếp xúc. Cảm giác ngứa rát, nổi mụn, khó chịu khiến trẻ quấy khóc. Trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện cùng với làn da nhạy cảm nên dễ bị mắc bệnh lý này.

Một nghiên cứu cho thấy có khoảng hơn 50% trẻ nhỏ, nhất là trong khoảng từ 6 tới 9 tuổi mắc bệnh lý viêm da ở những năm đầu đời. Nếu cha mẹ không biết cách chăm sóc và có biện pháp can thiệp sớm thì bệnh lý có thể chuyển sang mãn tính. Tình trạng này gây ra rất nhiều phiền toái, làm ảnh hưởng tới việc sinh hoạt, học tập, ăn uống hàng ngày của trẻ. Thậm chí, bệnh còn có thể để lại sẹo, ảnh hưởng tới thẩm mỹ của các bé sau này. 

Tổng hợp các nguyên nhân gây viêm da tiếp xúc ở trẻ

Viêm da tiếp xúc ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường kích hoạt bởi các chất gây kích ứng, chất dị ứng. Số liệu thống kê cho thấy các trường hợp mắc bệnh do chất kích thích chiếm tới 80%, chất dị ứng chỉ chiếm khoảng 20%. Các thông tin về chất dị ứng và chất kích ứng như sau:

• Chất dị ứng: Các chất gây bệnh qua cơ chế giải phóng kháng thể IgE, phóng thích các Histamine tới vùng da tiếp xúc, sau đó làm phát sinh triệu chứng lâm sàng ở trên da. 
• Chất kích ứng: Thường là hóa chất hoặc các thành phần ở trong tác nhân kích ứng làm cho khu vực da tiếp xúc bị tổn thương.

Ngoài nguyên nhân nói trên, viêm da tiếp xúc có thể xuất hiện do những yếu tố khác, cụ thể là:

• Do tiếp xúc với dịch tiết của côn trùng hoặc ánh sáng mặt trời. 
• Sử dụng và dị ứng với các thuốc hạ sốt, kháng sinh, giảm đau.
• Dị ứng với hóa chất, dung môi công nghiệp. 
• Nước xả vải, bột giặt hoặc các sản phẩm chăm sóc da. 
• Do phấn hoa, lông động vật, bụi hoặc nấm mốc. 

Một vài yếu tố rủi ro khác cũng là nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh viêm da tiếp xúc ở trẻ em như:

• Di truyền: Căn bệnh viêm da đã được xác định có khả năng di truyền từ cha mẹ sang con cái, vì thế, khi bố mẹ mắc bệnh thì khả năng con sinh ra bị viêm da cũng cao hơn. 
• Giới tính: Thống kê cho thấy, nhóm bé gái có nguy cơ mắc bệnh lý cao hơn so với các bé trai. 
• Mắc bệnh cơ địa: Trẻ nhỏ mắc hen suyễn, viêm mũi dị ứng, viêm da cơ địa thường có nguy cơ cao bị bệnh viêm da tiếp xúc.
• Sinh non: Trẻ nhỏ sinh non, thiếu tháng thường có sức đề kháng yếu, hệ miễn dịch kém, dễ bị tác động bởi các yếu tố từ môi trường, làm bùng phát các biểu hiện của viêm da tiếp xúc.

Triệu chứng bệnh lý cha mẹ cần biết

Bác sĩ chuyên khoa cho biết, triệu chứng của viêm da tiếp xúc có thể bùng phát đột ngột sau đó biến mất nhanh chóng. Những vùng hay gặp phải tình trạng này nhất là da mặt, da đầu, bàn tay, đùi, đầu gối. Với những bé lớn hơn, biểu hiện của bệnh có thể xuất hiện ở vùng xung quanh miệng. 

Với từng trẻ, tình trạng bệnh lý có thể khác nhau, tuy nhiên, về cơ bản, các triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:

• Xuất hiện nốt ban đỏ, hình dài hoặc tròn với kích thước đồng nhất hoặc không tại các vùng da trên cơ thể bé. 
• Vùng da tổn thương có thể xuất hiện phù nề, bong vảy hoặc đơn giản là da khô hơn so với các khu vực còn lại.
• Sau khi xuất hiện một vài giờ đồng hồ, ban đỏ sẽ hình thành bọng nước hoặc nổi thành mảng rộng hơn. 
• Bé cảm thấy bị ngứa, mẩn đỏ, nóng rát, sưng vùng da tổn thương do viêm da da tiếp xúc. 
• Hình thành lớp sừng dày trên bề mặt khu vực da bị tổn thương. 
• Tình trạng ngứa ngáy khó chịu có thể khiến trẻ chà, gãi hoặc quấy khóc, thậm chí một số trường hợp vùng viêm xuất hiện dịch vàng. 
• Sau vài ngày, bọng nước vỡ và hình thành vảy, làm vùng da tổn thương sần sùi. 

Đối với một vài trường hợp, triệu chứng của bệnh viêm da tiếp xúc ở trẻ em có thể trầm trọng, rầm rộ hơn. Tuy nhiên, về cơ bản các dấu hiệu của bệnh lý da liễu thường giống nhau. Vì thế, để có thể chẩn đoán chính xác và đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả nhất, cha mẹ nên đưa trẻ tới các cơ sở y tế chuyên khoa để được kiểm tra kịp thời. 

Bệnh viêm da tiếp xúc ở trẻ em có nguy hiểm hay không?

Viêm da tiếp xúc có nguy hiểm khi xảy ra với trẻ em không là vấn đề nhiều phụ huynh quan tâm. Bác sĩ chuyên khoa cho biết, bệnh lý thường có mức độ nhẹ ở trẻ em và hoàn toàn đáp ứng tốt với những biện pháp can thiệp. Tuy vậy, nếu cha mẹ chủ quan, không đưa con đi thăm khám sớm, để bệnh kéo dài, mức độ tổn thương nhiều hơn thì có thể dẫn tới nhiều vấn đề nguy hiểm. 

Thông thường, các biểu hiện của viêm da tiếp xúc ở trẻ em sẽ thuyên giảm sau khoảng 5 – 10 ngày điều trị đúng cách. Tuy vậy, nếu cha mẹ phát hiện tình trạng này ở con em mình muộn hơn, xử lý không đúng cách thì tình trạng tổn thương lan rộng, dẫn tới ngứa ngáy, khó chịu, ảnh hưởng tới sức khỏe của bé. 

Thậm chí, nhiều trường hợp, trẻ nhỏ đã bỏ ăn, quấy khóc, sụt cân, suy nhược sau một thời gian mắc bệnh và không được điều trị. Bên cạnh đó, nếu không tìm biện pháp can thiệp sớm, trẻ có thể phải đối mặt với những biến chứng nguy hiểm sau đây:

• Bị viêm da tiếp xúc bội nhiễm: Việc bé thường xuyên gãi, cào, chà lên vùng da bị tổn thương có thể làm gia tăng nguy cơ viêm nhiễm. Khi bị bội nhiễm, trẻ thường sốt, mệt mỏi, chán ăn, tổn thương trên da nặng hơn. 
• Hoại tử da: Là biến chứng nặng nhất khi trẻ bị viêm da tiếp xúc và không được can thiệp điều trị hoặc chữa không đúng cách, lạm dụng nhiều loại thuốc bôi chứa corticosteroid.

Biện pháp chẩn đoán căn bệnh

Việc điều trị bệnh lý sẽ hiệu quả hơn khi quá trình chẩn đoán diễn ra nhanh chóng, chính xác và kịp thời. Biện pháp chẩn đoán viêm da thường được áp dụng là khám lâm sàng và làm các xét nghiệm liên quan. 

Bác sĩ có thể cho bé tiếp xúc với lượng rất nhỏ chất nghi ngờ gây dị ứng. Sau đó, trẻ sẽ được theo dõi sát sao trong khoảng 2 ngày đầu. Biểu hiện được ghi nhận sau đó là căn cứ để xác định nguyên nhân cũng như cách điều trị. 

Ngoài ra, đối với các trường hợp bị viêm da tiếp xúc bởi côn trùng thì chẩn đoán sẽ căn cứ vào các biểu hiện lâm sàng. Bác sĩ sẽ đặt ra các câu hỏi như biểu hiện dị ứng xảy ra đột ngột hay không, tổn thương có xuất hiện bọng nước hay không, có biểu hiện đau hay ngứa đặc trưng không. 

Kết hợp với việc khai thác bệnh sử từ gia đình, bác sĩ chuyên khoa sẽ có căn cứ để xác định nguyên nhân và tình trạng của trẻ. Từ đó có cơ sở để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp và đem lại hiệu quả cao nhất. 

Phương pháp can thiệp điều trị

Bệnh lý viêm da tiếp xúc với đối tượng trẻ em thường xuất hiện nhanh và cần có biện pháp can thiệp sớm. Giải pháp điều trị sẽ giúp bé cải thiện biểu hiện và ngăn chặn bệnh lý tiến triển nặng. 

Tây y

Thuốc Tây cho tác dụng nhanh và là phương pháp lựa chọn phổ biến của nhiều bậc cha mẹ. Căn cứ vào nguyên nhân, độ tuổi, tình trạng cụ thể của trẻ, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng một số loại thuốc sau đây để cải thiện bệnh viêm da tiếp xúc ở trẻ. 

• Thuốc tím: Thường được chỉ định khi tổn thương trên da đã có dấu hiệu viêm nhiễm. Sử dụng thuốc tím bằng cách bôi trực tiếp lên trên vùng tổn thương hoặc pha với nước tắm để sát trùng, giảm ngứa. 
• Hồ nước: Tác dụng chính của thuốc là sát khuẩn, làm sạch da, giảm sưng. Cha mẹ nên vệ sinh da cho bé trước khi dùng thuốc để tránh bội nhiễm. 
• Thuốc kháng Histamine H1: Thuốc có tác dụng giảm ngứa, giảm sưng viêm, ngăn chặn tổn thương da. Sử dụng thuốc đường uống theo liều lượng bác sĩ chuyên khoa chỉ định. 
• Thuốc giảm đau: Công dụng của thuốc là giảm đau và hạ sốt (với trẻ trên 2 tuổi) khi bé có biểu hiện đau nhức và loại thuốc thường được bác sĩ chỉ định là paracetamol.
• Kháng sinh: Với các bé có vùng tổn thương bị viêm nhiễm nặng, bác sĩ có thể chỉ định dùng kháng sinh. Tuy nhiên, đây là nhóm thuốc cần phải được cân nhắc kỹ càng trước khi chỉ định. 

Trong quá trình điều trị viêm da tiếp xúc ở trẻ em, cha mẹ cần theo dõi các diễn biến khi sử dụng thuốc. Nếu phát sinh bất thường hoặc không đáp ứng tốt cần báo ngay cho bác sĩ chuyên khoa để kịp thời có sự điều chỉnh nhằm mang lại hiệu quả cao nhất. 

Chữa viêm da tiếp xúc bằng bài thuốc Đông y

Theo Đông y, nguyên nhân chính gây ra chứng viêm da tiếp xúc là do sự suy giảm hệ miễn dịch cùng với các rối loạn nội tiết của cơ thể khiến hàng rào bảo vệ da bị suy yếu và bị tấn công bởi nhiều yếu tố bên ngoài. Để can thiệp và điều trị hiệu quả, các bài thuốc Đông y thường tập trung vào việc tăng cường sức đề kháng, ổn định miễn dịch nhằm bảo vệ da.

Cùng với đó, việc kết hợp loại bỏ những triệu chứng gây khó chịu cũng hết sức quan trọng, giúp người bệnh bớt khó chịu, duy trì sức khỏe tổng thể. Dưới đây là những bài thuốc được đánh giá cao và áp dụng. 

Bài thuốc Nhất Nam An Bì Thang

Bài thuốc được kế thừa, phát triển từ các bài thuốc chữa viêm da của vua Gia Long với công thức và tỷ lệ hài hòa. Thành phần sử dụng được thu hái trực tiếp tại các vườn dược liệu hữu cơ, đạt tiêu chuẩn GACP-WHO với thành phần dược tính cao, an toàn tuyệt đối.

Ngoài ra, liệu trình điều trị được kết hợp với nhiều bài thuốc: Uống – Bôi – Ngâm rửa, mang đến một tác động toàn diện cả bên trong và bên ngoài, triệt tiêu căn nguyên gây bệnh. Những tác dụng chính của bài thuốc đã được thống kê như sau:

• Ngăn ngừa ngứa, chống viêm, chặn tổn thương lan rộng nhờ tăng sự thải độc của gan, thận cùng với hiệu quả kháng viêm từ các dược liệu Tang bạch bì, Kim ngân hoa, Ké đầu ngựa, Bồ công anh. 
• Ngăn chặn tình trạng nứt nẻ, khô da, kích thích làm lành da nhanh chóng, tái tạo tế bào da khỏe mạnh. 
• Tăng cường chức năng lọc và thải độc nhờ các vị thuốc giúp làm sạch, khử độc tố cho cơ thể như Liên kiều, Hoàng bá nam, Sài Đất,…

Bài thuốc Đông y Kinh phòng bại độc tán

Tác dụng của phương thuốc này là trừ thấp, tán phong, thanh nhiệt, cải thiện triệu chứng do viêm da cơ địa và viêm da tiếp xúc. Các dược liệu chính được sử dụng bao gồm: Phòng phong, Thương hoạt, Bạch dược, Thuyền thoái, Sài diệp dài hồ, Độc hoạt, Kinh giới, Bạch linh, Bạch tiên bì, Bồ công anh, Ngân hoa,…

Sử dụng bài thuốc bằng cách đem toàn bộ dược liệu chuẩn bị đi làm sạch và sắc chung với khoảng 2 lít nước. Nước thuốc thu được dùng để uống trong ngày, chia làm 3 lần, kiên trì sử dụng tới khi các triệu chứng bệnh lý thuyên giảm. 

Thuốc Đông y có ưu điểm an toàn, lành tính, ít tác dụng phụ, điều trị căn nguyên gây bệnh. Tuy nhiên, khi áp dụng bệnh nhân cần kiên trì và tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả. 

Bên cạnh đó, với các trường hợp mắc bệnh viêm da tiếp xúc có dấu hiệu bội nhiễm, cha mẹ nên đưa trẻ tới các cơ sở y tế để được kiểm tra tình trạng, mức độ, nguyên nhân và chỉ định biện pháp kịp thời phù hợp nhằm ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra, gây ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ nhỏ. 

Mẹo dân gian

Trường hợp tình trạng viêm da tiếp xúc ở trẻ đang ở mức độ nhẹ, việc sử dụng các mẹo dân gian có thể giúp thuyên giảm. Các bài thuốc thường sử dụng thảo dược thiên nhiên đảm bảo an toàn, lành tính, ít tác dụng phụ nên được nhiều cha mẹ áp dụng.

• Lá khế: Cha mẹ có thể tắm cho trẻ bằng nước lá khế để các triệu chứng viêm da tiếp xúc thuyên giảm. Chỉ cần sử dụng một nắm lá khế đã rửa sạch đun sôi với khoảng 2 lít nước trong thời gian 15 phút. Nước thu được đem hòa để có độ ẩm vừa phải sau đó tắm cho bé. Áp dụng cách làm này khoảng 3 tuần để thấy các triệu chứng bệnh lý giảm dần. 
• Lá ổi: Thành phần của lá ổi giúp giải độc hiệu quả, vì thế bạn có thể áp dụng bài thuốc từ lá ổi để làm giảm triệu chứng bệnh viêm da tiếp xúc ở trẻ. Cha mẹ chỉ cần chọn từ 5 tới 7 lá ổi tươi, rửa sạch, giã nhỏ, lọc lấy nước. Tiếp sau đó, cha mẹ sử dụng khăn vải thấm nước cốt lá ổi thu được để thoa đều lên trên vùng da bị viêm. Phương pháp này nên thực hiện liên tục để các triệu chứng thuyên giảm. 

• Tỏi: Thành phần của tỏi có tác dụng kháng viêm hiệu quả, vì thế bài thuốc từ tỏi được đánh giá cao trong chữa trị chứng viêm da tiếp xúc ở các bé. Tỏi sau khi ngâm với rượu khoảng 1 tuần là có thể sử dụng được. Cha mẹ sử dụng tăm bông thấm rượu tỏi, sau đó chấm lên trên bề mặt da bị tổn thương. 

Các mẹo dân gian chữa bệnh chỉ nên áp dụng với trường hợp bệnh nhẹ, chưa có dấu hiệu bội nhiễm. Cha mẹ cần kiên trì áp dụng mới cho hiệu quả tốt nhất. Kết quả của phương pháp còn phụ thuộc vào cơ địa của từng bé.

Lưu ý khi chăm sóc trẻ bị viêm da tiếp xúc

Việc chăm sóc các bé bị viêm da tiếp xúc đúng cách có ý nghĩa rất quan trọng tới quá trình điều trị và hồi phục. Đặc biệt, với những trường hợp triệu chứng bệnh nhẹ, đôi khi việc sử dụng thuốc chưa thực sự cần thiết thì chăm sóc tại nhà đúng cách là biện pháp cần thiết.

Tắm nước mát

Khi cha mẹ nhận thấy các biểu hiện viêm da tiếp xúc ở trẻ bắt đầu bùng phát, nên cho bé tắm nước mát. Đây là cách để giúp làm dịu da, đồng thời loại bỏ một số tác nhân gây ra tình trạng kích ứng, dị ứng. Cha mẹ có thể thêm vào nước tắm của bé 1 vài giọt tinh dầu khuynh diệp để giảm tình trạng ngứa ngáy, khó chịu. 

Giữ gìn vệ sinh nhà cửa

Cha mẹ cần giữ gìn vệ sinh nhà cửa, khu vực vui chơi, sinh hoạt của trẻ, đảm bảo luôn thoáng mát và sạch sẽ. Ngoài ra, nên tiến hành phun xịt côn trùng định kỳ để có thể loại bỏ vi khuẩn, nấm mốc và các loại côn trùng khác để đảm bảo môi trường sống an toàn cho trẻ. 

Ngoài ra, cha mẹ nên hạn chế cho trẻ sử dụng các loại thực phẩm dễ gây dị ứng hoặc kích ứng, thường xuyên cho bé tham gia các hoạt động thể dục thể thao thường xuyên để rèn luyện sức khỏe, nên cho bé uống đủ lượng nước và ngủ nghỉ đúng giờ.

Thoa kem dưỡng ẩm

Việc thoa kem dưỡng ẩm sẽ giúp làm giảm mức độ tổn thương, làm dịu da, đồng thời tăng sức đề kháng cho làn da của bé. Mẹ nên lựa chọn các loại kem dưỡng ẩm có chứa thành phần kháng khuẩn và làm dịu da hiệu quả. Tốt nhất nên hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn các sản phẩm phù hợp nhất.                                                

Cho bé mặc đồ rộng và thoáng

Nếu gặp ma sát, các tổn thương trên da của bé có thể trở lên nghiêm trọng. Vì thế khi trẻ bị bệnh, cha mẹ nên chọn các bộ quần áo rộng và thoáng, làm từ chất liệu mềm, thấm hút tốt để tránh ma sát và có độ thông thoáng, tránh ảnh hưởng tới da của bé. 

Uống nhiều nước

Việc bổ sung đủ lượng nước cho bé có ý nghĩa rất quan trọng tới sự hoạt động của hệ miễn dịch. Ngoài nước lọc, cha mẹ có thể cho trẻ sử dụng thêm nước ép từ rau, củ, quả để có được sức đề kháng tốt nhất. Với trẻ sơ sinh đang còn bú mẹ, nên cho trẻ bú nhiều hơn so với bình thường. 

Thay đổi chế độ ăn

Một chế độ ăn đúng, đủ chất sẽ giúp quá trình hồi phục của trẻ nhanh chóng hơn, các tổn thương được chữa lành nhanh chóng hơn. Vì thế, cha mẹ nên bổ sung thêm nhóm thực phẩm giàu các vitamin và khoáng chất vào chế độ ăn uống của trẻ. Ngoài ra, các thực phẩm, đồ uống dễ gây dị ứng như hải sản, đậu phộng, thịt bò không nên thêm vào thực đơn của bé thời gian này. 

Hướng dẫn trẻ không gãi cào da

Viêm da tiếp xúc ở trẻ gây ra tình trạng ngứa ngáy khó chịu, vì thế trẻ thường muốn cào gãi vào da. Việc làm này có thể làm vỡ các mụn nước, da trợt loét làm gia tăng nguy cơ bội nhiễm. Vì thế, cha mẹ nên dặn dò bé không được chà, gãi cào lên da, đồng thời cắt gọn móng tay.

Bảo vệ da của trẻ

Làn da của bé khi bị viêm da tiếp xúc thường nhạy cảm với ánh nắng mặt trời hoặc các yếu tố ở bên ngoài. Vì thế, cha mẹ cần hạn chế cho bé tới các khu vui chơi ngoài trời, nên thoa kem chống nắng thường xuyên nếu bé tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. 

Viêm da tiếp xúc ở trẻ em là tình trạng không hề hiếm gặp, dù không gây nguy hiểm trực tiếp tới sức khỏe của bé nhưng có thể ảnh hưởng tới cuộc sống, sinh hoạt và học tập. Cha mẹ cần chủ động đưa trẻ tới các cơ sở y tế để thăm khám khi phát hiện các triệu chứng bệnh lý ở trẻ.