Cô bác anh chị thân mến,
Trong hơn 40 năm điều trị viêm da cơ địa, tôi gặp không ít người mắc bệnh kéo dài chỉ vì hiểu sai bản chất bệnh này. Nhiều người rơi vào vòng lặp bệnh tật, dùng thuốc xong thì triệu chứng có đỡ một chút, nhưng chỉ vài hôm sau lại tái phát, thậm chí còn nặng hơn.
Nguyên nhân lớn nhất là chưa hiểu đúng bản chất bệnh. Quá trình dùng thuốc dễ rơi vào tình trạng chỉ “dập lửa trên ngọn”, còn “than hồng”(gốc bệnh) thì vẫn tồn tại.
Nguyên nhân và triệu chứng viêm da cơ địa
Triệu chứng đặc trưng của bệnh viêm da cơ địa là da viêm đỏ, nổi sần đỏ, da khô, bong vảy, ngứa ngáy cả ngày lẫn đêm, có khi gãi đến chảy máu. Một số người gặp thể tổ đỉa sẽ nổi mụn nước li ti, cứng và khó vỡ, khi vỡ thì chảy dịch vàng.
Viêm da cơ địa là bệnh da liễu mạn tính, liên quan đến cơ địa dị ứng và sự rối loạn của hệ miễn dịch. Bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu có:
- Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người bị viêm da cơ địa, hen phế quản, viêm mũi dị ứng… thì nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Rối loạn miễn dịch: Hệ miễn dịch của người bệnh thường phản ứng quá mức với những tác nhân vô hại (bụi, phấn hoa, lông thú…), làm da bị viêm.
- Rối loạn hàng rào bảo vệ da: Da của người bị viêm da cơ địa thường thiếu hụt một số protein quan trọng (như filaggrin), khiến da khô, dễ mất nước, dễ bị vi khuẩn – nấm – dị nguyên tấn công.
- Môi trường và lối sống: Thời tiết hanh khô, bụi bẩn, hóa chất tẩy rửa, stress, thiếu ngủ… đều là những yếu tố kích hoạt cơn bùng phát.
- Tính chất nghề nghiệp tiếp xúc nhiều với hóa chất, chất tẩy rửa, vật liệu xây dựng, tay chân phải rửa nước nhiều lần,…
Nói đơn giản, cơ thể giống như một “hệ thống báo động”. Với người khỏe mạnh, báo động chỉ kêu khi có trộm thật. Nhưng ở người viêm da cơ địa, báo động lại kêu inh ỏi cả khi… con mèo chạy qua. Hệ miễn dịch phản ứng thái quá ngay cả với những tác nhân vô hại như thời tiết, nhiệt độ, thức ăn,… dẫn đến viêm và ngứa ngáy trên da.
Tôi chia sẻ thêm về “Nguyên nhân và triệu chứng bệnh viêm da cơ địa” trong chương trình VTC6 “Chuyên gia cho mọi nhà”, mời cô bác anh chị theo dõi
Viêm da cơ địa có lây không?
Viêm da cơ địa là bệnh mạn tính do rối loạn cơ địa và miễn dịch, không phải do vi khuẩn, virus hay nấm gây ra. Vì vậy:
- Không lây qua tiếp xúc da kề da.
- Không lây qua dùng chung đồ sinh hoạt như khăn, quần áo, chén bát.
- Không lây qua ăn uống hay không khí.
Có thể cô bác thấy vùng da bị viêm đỏ, rịn dịch, thậm chí có mụn nước… nhìn giống như bệnh nhiễm trùng. Nhưng thực chất đó chỉ là phản ứng viêm từ bên trong cơ thể, chứ không phải mầm bệnh lây lan.
Một điểm cần lưu ý là: da viêm lâu ngày, gãi nhiều, lớp bảo vệ da bị tổn thương, lúc này vi khuẩn bên ngoài có thể xâm nhập gây nhiễm trùng chồng lên. Khi đó, vùng da có thể sưng mủ, rịn dịch vàng, thậm chí sốt nhẹ. Nhưng đây là nhiễm trùng thứ phát, chứ không phải viêm da cơ địa lây sang người khác.
Viêm da cơ địa có chữa được không?
Có lẽ đây là câu hỏi mà tôi được nghe nhiều nhất khi tiếp xúc với bệnh nhân viêm da cơ địa. Người thì hỏi trong lo lắng: “Bác sĩ ơi, bệnh này có chữa dứt điểm được không, hay phải mang cả đời?”. Người thì chán nản: “Tôi đi hết bệnh viện này đến phòng khám khác, bôi đủ loại thuốc, mà cứ hết rồi lại tái phát…”
Tôi rất hiểu nỗi lo ấy. Bởi khi da ngứa rát, khô bong từng mảng, mất ngủ, mất ăn… thì ai mà không mong một ngày khỏi hẳn, để sống thoải mái, tự tin hơn.
Với bản chất là bệnh mạn tính, viêm da cơ địa có liên quan đến cơ địa dị ứng và hệ miễn dịch. Điều đó có nghĩa: Bệnh khó có thể nói là chữa khỏi hoàn toàn, vì cơ địa và hệ miễn dịch là yếu tố nền tảng, mình không thể thay đổi triệt để.
Tuy nhiên, bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát. Nếu chăm sóc da đúng cách, điều trị theo chỉ định và tránh các yếu tố kích thích, thì nhiều người có thể sống bình thường, hầu như không tái phát.
Có những bệnh nhân của tôi, sau một thời gian kiên trì điều trị và chăm sóc da, đã nhiều năm không bị bùng phát lại. Như vậy, ta không gọi là “khỏi hẳn”, “khỏi vĩnh viễn”, mà gọi là “ổn định lâu dài”.
Vậy bệnh nhân viêm da cơ địa cần làm gì?
Tôi thường căn dặn bệnh nhân của mình, muốn viêm da cơ địa được kiểm soát dài lâu thì bất cứ yếu tố nào sau đây đều quan trọng. Quên một điều cũng không được!
- Dưỡng ẩm hằng ngày: Giữ cho da không bị khô, nứt, phục hồi hàng rào da.
- Tránh tác nhân kích thích: Hạn chế xà phòng, chất tẩy rửa mạnh, bụi bẩn, lông thú, căng thẳng lo âu.
- Ăn uống, sinh hoạt điều độ: Ngủ đủ giấc, hạn chế đồ cay nóng, rượu bia.
- Điều trị đúng cách: Dùng thuốc bôi, thuốc uống theo hướng dẫn bác sĩ; không tự ý lạm dụng corticoid. Đừng chỉ chữa triệu chứng, hãy điều trị vào căn nguyên của bệnh. Và nhớ là điều trị dự phòng nữa.
Viêm da cơ địa mặc dù cũng thuộc nhóm bệnh mãn tính, nhưng lại không giống như nhóm bệnh chuyển hóa (tiểu đường, huyết áp, mỡ máu,…) – nhóm bệnh phải dùng thuốc triền miên ngày qua ngày. Chỉ cần điều trị đúng hướng thì người bệnh có thể không cần phải dùng thuốc viêm da cơ địa trong thời gian dài. Khi ấy, bệnh chỉ còn là “bạn đồng hành hiền lành”, không còn làm khổ mình nữa.
Vậy bác sĩ Phương nói “trị căn nguyên bệnh viêm da cơ địa và điều trị dự phòng” tức là sao? Vậy gốc bệnh nằm ở đâu?
Dưới góc nhìn y học hiện đại, viêm da cơ địa là bệnh liên quan đến cơ địa dị ứng và sự rối loạn miễn dịch. Còn trong y học cổ truyền, chúng tôi phân chia sự rối loạn miễn dịch này một cách chi tiết hơn, cụ thể hơn, để trị bệnh đúng thể – đúng cơ địa nhất.
Viêm da cơ địa là biểu hiện của chính khí suy (miễn dịch yếu), kèm theo sự mất cân bằng của tạng phủ bên trong, đặc biệt liên quan đến Phế – Tỳ – Can. Sự mất cân bằng đó đã tạo điều kiện cho tà độc bên ngoài (phong – thấp – nhiệt – hàn).
Để chữa viêm da cơ địa hiệu quả, không thể chỉ “đè” triệu chứng, mà cần tìm gốc rễ, phục hồi chính khí và trục xuất tà khí. Nguyên lý này gọi là bổ chính – khu tà.
Cô bác anh chị xem video tôi chia sẻ về “Nguyên tắc điều trị viêm da cơ địa từ căn nguyên” để hiểu rõ hơn
KHU TÀ: “đuổi đúng tà” thì da mới yên
Viêm da cơ địa trong Đông y chia nhiều thể bệnh, mỗi thể là một dạng tà xâm nhập khác nhau, phải xử lý theo đúng phép:
- Viêm da cơ địa do phong nhiệt tích tụ khiến da nổi sần đỏ, ngứa rát dữ dội, dễ nứt nẻ, đôi khi có mủ. Thường bùng phát khi thời tiết nóng, ăn đồ cay nóng → cần thanh nhiệt giải độc
- Viêm da cơ địa tổ đỉa (mụn nước, da tiết dịch vàng, rịn ẩm) là do thấp nhiệt tích tụ → cần thanh nhiệt trừ thấp, lương huyết tiêu viêm
- Viêm da cơ địa á sừng (da khô, bong tróc, nứt nẻ sâu) là do huyết táo, huyết hư → cần tư âm dưỡng huyết, bổ huyết
BỔ CHÍNH: tạo hàng rào “phòng thủ” từ bên trong
Khu tà xong mà không bổ chính thì vẫn dễ tái phát. Bài thuốc sẽ tập trung:
- Bổ Can – Thận – kiện Tỳ: giúp gan thải độc, thận lọc huyết tốt, tỳ vận hóa trơn tru, từ đó da được nuôi dưỡng đầy đủ
- Điều hòa khí huyết – dưỡng âm huyết: làm dịu cơ địa nóng trong, ổn định miễn dịch, giúp da phục hồi tự nhiên
Các nhóm thảo dược bác sĩ Phương thường ứng dụng trong điều trị viêm da cơ địa:
- Tiêu viêm, tiêu độc, giảm ngứa: Kim ngân hoa, ké đầu ngựa, bồ công anh, tang diệp, sinh địa…
- Thanh nhiệt, lợi thấp: Diệp hạ châu, hạ khô thảo, hoàng bá, long đởm, ích mẫu…
- Bổ khí huyết,dưỡng da: Đương quy, bạch thược, hắc chi ma, xuyên khung, thục địa…
- Tăng đề kháng, ổn định cơ địa: Nhân sâm, hoàng kỳ, cam thảo bắc, phục thần…
Mỗi thang thuốc bác sĩ Phương kê đều dựa trên chính cơ địa, bệnh trạng của cô bác anh chị để gia giảm thành phần, liều lượng thuốc. Một thang thuốc như vậy sẽ được đóng cẩn thận và hút chân không để bảo quản tốt khi đến tay người bệnh.
Mình chỉ cần sắc đúng theo hướng dẫn: một lần sắc uống trong 3 ngày, mỗi ngày 2 lần sáng – tối, mỗi lần 1 cốc 200ml. Kiên trì là viêm da cơ địa sẽ ổn định dần:
- Da không còn bong tróc, nứt nẻ hay ngứa rát như trước
- Những mảng đỏ, sần sùi, chàm hóa dần mềm mịn, không lo lan rộng
- Giấc ngủ sâu hơn, không còn khó chịu mỗi tối vì cơn ngứa kéo dài
- Tinh thần thoải mái hơn, không cáu gắt, mất tự tin vì da xấu
- Tỳ – Can – Thận được phục hồi, giúp đào thải độc tố, da sáng khỏe từ bên trong
- Cơ địa dần ổn định, đề kháng da cao hơn, ít kích ứng, ngăn chặn bệnh tái lại trong thời gian dài
Viêm da cơ địa không chỉ là “bệnh ngoài da” mà là biểu hiện rối loạn bên trong – khí huyết, gan, tỳ đều yếu, gây phản ứng da quá mức. Đông y không chữa ngọn mà sẽ đi từ gốc tạng phủ, gốc cơ địa, gốc thói quen sống.
Nếu cô bác, anh chị đang khổ sở vì viêm da cơ địa, hãy đừng ngần ngại chia sẻ với tôi. Tôi sẵn sàng lắng nghe và tư vấn chi tiết để tìm ra phác đồ phù hợp nhất.
Thầy thuốc Ưu tú, bác sĩ CKII Lê Phương.
GIẤY PHÉP KINH DOANH NAM Y ĐỖ MINH ĐƯỜNG
Nam Y Đỗ Minh Đường khám, chữa bệnh bằng y học cổ truyền
CHỨNG CHỈ HÀNH NGHỀ KHÁM, CHỮA BỆNH
Thầy thuốc Ưu tú Lê Phương hơn 40 năm kinh nghiệm khám, chữa bệnh
