Viêm da dị ứng thời tiết là bệnh lý ngoài da thường gặp ở nhiều người trong giai đoạn thời tiết chuyển mùa hoặc khi có thay đổi bất thường. Khi mắc bệnh, ngoài cảm giác ngứa ngáy khó chịu trên da, người mắc còn gặp phải một số biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng, sốc phản vệ,… Nội dung bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm được nguyên nhân, triệu chứng và các biện pháp khắc phục, điều trị và phòng tránh bệnh hiệu quả.
Viêm da dị ứng thời tiết là gì?
Viêm da dị ứng thời tiết là tình trạng viêm gây tổn thương ngoài da có liên quan tới yếu tố thời tiết. Bệnh có thể khởi phát và gây ảnh hưởng ở bất cứ vùng da nào trên cơ thể, đặc biệt là ở mặt, tay chân và những khu vực tiết nhiều mồ hôi.
Viêm da dị ứng theo thời tiết hình thành khi cơ thể không kịp thích nghi với sự thay đổi của thời tiết. Khi nhiệt độ thay đổi đột ngột dễ khiến trung tâm điều hòa nhiệt ở não bộ không kịp điều hòa, dẫn tới tình trạng phản ứng chống lại sự thay đổi này. Theo đó, bệnh lý sẽ được chia thành 2 dạng là dị ứng thời tiết nóng và dị ứng thời tiết lạnh gây mẩn đỏ. Được biết, tình trạng dị ứng thời tiết gây viêm da thường bùng phát trong những ngày giao mùa, khí hậu – nhiệt độ thay đổi nhanh chóng.
Nguyên nhân gây viêm da dị ứng thời tiết
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng viêm da dị ứng thời tiết. Một trong số những nguyên nhân điển hình nhất có thể kể đến như:
- Suy giảm hệ miễn dịch: Vi khuẩn, các tác nhân có hại khác sẽ tấn công cơ thể khi hệ miễn dịch suy giảm, từ đó gây ra các bệnh cảm cúm, dị ứng cũng như một số bệnh da liễu khác.
- Do di truyền: Viêm da dị ứng theo thời tiết còn có thể bùng phát do yếu tố di truyền. Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh dị ứng như chàm, hen suyễn đều có khả năng cao bị bệnh lý này. Tỷ lệ sẽ càng cao hơn nếu bạn có cả bố lẫn mẹ đều bị viêm da dị ứng.
- Căng thẳng áp lực: Căng thẳng và áp lực quá độ không chỉ ảnh hưởng tới tinh thần mà còn làm suy giảm khả năng miễn dịch, khiến bạn dễ mắc bệnh hơn.
- Do môi trường sống: Nếu thời tiết quá lạnh, quá khô hanh thì dễ bong tróc da, còn thời tiết quá nóng khiến da tiết nhiều mồ hôi, môi trường sống không đảm bảo vệ sinh sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Ngoài ra, bụi phấn hoa, lông động vật, hóa chất trong mỹ phẩm, sản phẩm tẩy rửa,… cũng là nguyên nhân gây nên tình trạng viêm da dị ứng.
Triệu chứng viêm da dị ứng thời tiết
Viêm da dị ứng thời tiết có các triệu chứng khác nhau tùy theo cơ địa cũng như nguyên nhân bùng phát bệnh. Tuy nhiên tựu chung, bệnh nhân vẫn có những dấu hiệu nhận biết điển hình như sau:
- Vùng da bị ảnh hưởng sẽ trở nên khô và ngứa, nếu cào gãi nhiều sẽ làm tăng tình trạng viêm, đỏ, khiến bệnh nặng hơn.
- Phát ban đỏ, da sần sùi, dễ nổi các vết bầm tím.
- Xuất hiện mụn nước gây phồng rộp trên da.
- Da sưng tấy, có thể bị nhiễm trùng, gây đau rát.
- Da ngứa, kích ứng, ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ, chất lượng công việc.
- Ngoài ra, bệnh nhân còn bị nghẹt mũi, chảy nước mũi, có chất nhầy trong hoặc màu nhạt. Thường xuyên chảy nước mắt, mắt đỏ, ngứa mũi – miệng – mắt, hắt xì và ho.
Dị ứng thời tiết có lây không? Có nguy hiểm không?
Dị ứng thời tiết có nguy hiểm không, có lây không là vấn đề được nhiều người quan tâm. Theo như những gì chúng tôi đã chia sẻ, dị ứng thời tiết thường bùng phát vào thời điểm giao mùa, những ngày nóng – lạnh, khi cơ thể tiếp xúc với sự thay đổi môi trường dẫn tới hiện tượng dị ứng thời tiết.
Mỗi cá thể khác nhau sẽ có những phản ứng khác nhau trước các tác nhân dị ứng thời tiết. Chẳng hạn:
- Dị ứng thời tiết nóng sẽ khiến cơ thể tiết ra nhiều mồ hôi, da luôn trong tình trạng ẩm ướt dẫn tới hiện tượng viêm, dị ứng nặng hơn.
- Dị ứng thời tiết lạnh sẽ gây nổi mẩn đỏ, nhất là vào mùa đông khi nhiệt độ hạ thấp và không khí trở nên khô hơn.
- Nhiều người còn bị dị ứng vào lúc trời mưa, có gió gây phát ban, ngứa ngáy.
Viêm da dị ứng thời tiết đặc trưng bởi những dấu hiệu dị ứng thời tiết nổi mề đay, hoặc nổi mẩn đỏ và được chia thành dạng cấp tính và mãn tính. Với trạng thái cấp tính, viêm da dị ứng theo thời tiết sẽ kéo dài trong khoảng từ 24 giờ – 6 tuần với dấu hiệu ngứa ngáy, khó chịu.
Trường hợp không được điều trị, tình trạng bệnh có thể chuyển qua giai đoạn mãn tính và gây nguy hiểm cho cơ thể. Lúc này, bệnh nhân sẽ có dấu hiệu bị phù nề, tụt huyết áp, nhiễm trùng da, sốc phản vệ, trường hợp xấu nhất có thể dẫn tới tử vong. Mặc dù vậy, viêm da dị ứng thời tiết không phải là bệnh lý lây nhiễm từ người này qua người khác, tuy nhiên bệnh có khả năng di truyền từ cha mẹ qua con cái.
Viêm da dị ứng thời tiết khi nào cần gặp bác sĩ?
Viêm da dị ứng thời tiết ở trẻ nhỏ hay người lớn đều cần tới gặp bác sĩ ngay nếu xuất hiện những triệu chứng sau:
- Viêm mũi dị ứng.
- Nổi mề đay.
- Hen suyễn trở nặng.
- Khó thở.
- Cảm lạnh.
- Phát ban.
- Đau đầu.
Cách chẩn đoán
Cách chẩn đoán viêm da dị ứng theo thời tiết không phải vấn đề khó khăn. Dựa theo bệnh sử, các triệu chứng và vùng da tổn thương, bác sĩ có thể đưa ra chẩn đoán. Tuy nhiên, để tăng tính chính xác và có phác đồ điều trị hiệu quả, bạn cần thực hiện thêm một số chỉ định theo hướng dẫn từ bác sĩ như:
Xét nghiệm da
Xét nghiệm da được tiến hành để xác định chất gây dị ứng tiềm ẩn như dị nguyên trong không khí, thức ăn hay dị nguyên tiếp xúc. Phương pháp này thường là test lẩy da, test áp bì, test nội bì. Cụ thể:
- Test lẩy da (Prick test): Là kỹ thuật phổ biến được dùng để tìm ra dị nguyên gây nên tình trạng viêm da. Test lẩy da không gây đau đớn, xâm lấn ít và cho độ chính xác cao. Lúc này, bác sĩ sẽ bôi chất gây dị ứng lên vùng da có biểu hiện viêm rồi châm nhẹ vào da để chất gây dị ứng thấm xuống bề mặt da. Sau đó chờ xem cơ thể phản ứng như thế nào, nếu dị ứng với chất đang thử nghiệm, da sẽ đỏ, nổi sẩn phù, ngứa và kích ứng sau 15 – 30 phút.
- Test nội bì (Intradermal skin test): Nếu test lẩy ra không cho ra kết quả, bác sĩ sẽ tiếp tục test nội bì bằng cách tiêm một lượng nhỏ dị nguyên vào lớp hạ bì của da. Tiếp đó chờ phản ứng trên da để đưa ra kết luận.
- Test áp bì (Patch test): Phương pháp này dùng các miếng dán có chứa chất nghi ngờ gây dị ứng dán lên da. Tết áp bì sẽ xem bạn bị viêm da tiếp xúc dị ứng hay viêm da cơ địa hoặc để xác định tình trạng dị ứng khởi phát muộn. Đây là điều mà 2 phương pháp xét nghiệm da phía trên không phát hiện được. Làn da sẽ được quan sát sau 48h – 72h và 96 giờ sau khi dán.
Xét nghiệm máu
Khi tình trạng dị ứng đã trở nên nghiêm trọng không thể test da thì xét nghiệm máu sẽ là phương án phù hợp nhất. Phương pháp này sẽ giúp tìm ra kháng thể chống lại chất gây dị ứng cụ thể (ImmunoCAP). Việc xét nghiệm máu sẽ giúp phát hiện kháng thể lgE với chất gây dị ứng chính.
Cách chữa viêm da dị ứng thời tiết
Viêm da dị ứng thời tiết thông thường có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Tuy nhiên với những triệu chứng dai dẳng, nghiêm trọng thì bạn vẫn cần thăm khám, kiểm tra và dùng thuốc điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn. Dưới đây là một số cách chữa viêm da dị ứng thời tiết phổ biến nhất.
Mẹo dân gian trị bệnh
Mẹo dân gian có thể làm giảm triệu chứng ở giai đoạn đầu của bệnh, cụ thể là khi bệnh mới chớm bùng phát, chưa có dấu hiệu tiến triển nghiêm trọng. Một số mẹo dân gian an toàn, hiệu quả mà bạn có thể áp dụng trong trường hợp này gồm có:
- Lá trầu không: Lấy 1 nắm trầu không rửa sạch, đun sôi với một ít muối hạt để lấy nước ngâm rửa vùng da cần điều trị. Cách làm này nên thực hiện đều đặn ngày 1 lần để làm giảm cảm giác ngứa ngáy và viêm nhiễm trên da, tránh để bệnh tiến triển nặng hơn.
- Nước muối: Dùng ít muối hạt pha loãng với nước ấm rồi dùng ngâm rửa vùng da bị viêm do dị ứng thời tiết để giảm viêm, ngứa.
- Dùng lá khế: Tương tự như lá trầu không, bạn đun sôi 1 nắm lá khế để lấy nước rửa, tắm hoặc chà nhẹ lên vùng da bị tổn thương.
Điều trị viêm da dị ứng thời tiết bằng thuốc Tây
Người lớn hay bé bị viêm da dị ứng thời tiết đều phải dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ. Các loại thuốc điều trị dị ứng thời tiết gây viêm gồm có:
- Thuốc kháng histamin: Diphenhydramine và hydroxyzine là thuốc thuộc nhóm histamin có thể giúp giảm ngứa, giảm mất ngủ do các triệu chứng của bệnh gây ra.
- Thuốc corticosteroid: Đây là thuốc chống viêm, giảm ngứa nhưng nếu vùng dị ứng là ở mặt, tay, chân thì nên dùng corticosteroid loại nhẹ.
- Thuốc chống nhiễm khuẩn: Dùng thuốc khi bị nhiễm khuẩn, có thể bao gồm thuốc kháng sinh hoặc thuốc khác để cải thiện bệnh lý tốt hơn.
Bài thuốc Đông y trị bệnh
Ở bài thuốc Đông y này, bạn cần chuẩn bị trúc diệp, kinh giới mỗi vị 8g; cam thảo, đậu xị, liên kiều, kim ngân hoa mỗi vị 10g, cát cánh, bạch hà, ngưu bàng tử mỗi vị 12g. Sử dụng bằng cách ngày sắc 1 thang, chia làm 3 lần uống và kiên trì thực hiện từ 2 – 3 tuần lễ.
Trường hợp dùng dưới dạng bột, sau khi tán các vị thuốc xong, bạn trộn theo các trộn bột kép, ngày dùng 2 – 3 lần, mỗi lần dùng 8 – 10g uống cùng nước sôi để nguội trong 2 – 3 tuần. Khi uống cần kiêng thức ăn tanh, đồ cay nóng để đạt được hiệu quả trị bệnh tốt nhất.
Lưu ý khi điều trị viêm da dị ứng thời tiết
Bên cạnh việc tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ, người bị viêm da dị ứng thời tiết cũng cần chú ý thêm một số vấn đề sau:
- Hiện tượng phát ban sẽ hết trong vài ngày hoặc vài tuần, tuy nhiên các tình trạng dị ứng, mẩn đỏ, ngứa ngáy vẫn có thể tiếp diễn trở lại nếu da vẫn tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng.
- Phần lớn các trường hợp dị ứng thời tiết thường không nguy hiểm đến tính mạng. Rất ít đối tượng gặp phản ứng nghiêm trọng như sốc phản vệ khiến bạn khó thở, tim đập nhanh, tăng huyết áp,… Nếu rơi vào tình huống này, các bạn cần gọi cấp cứu ngay để được can thiệp y tế nhanh chóng, phòng ngừa biến chứng xấu nhất.
- Với những loại kem bôi có chứa thành phần là chất ức chế calcineurin cũng có thể sử dụng được cho người lớn và trẻ nhỏ từ 2 tuổi trở lên. Dùng thuốc với mục đích tác động lên hệ thống miễn dịch, ngăn hệ miễn dịch phản ứng quá mức nhằm giảm bớt tần suất dị ứng của da.
- Thuốc dạng kem thuốc mỡ corticosteroid thường được kê toa dùng cùng kem dưỡng ẩm để giảm ngứa, phục hồi vùng da bị dị ứng, đóng vảy. Tuy nhiên, không nên lạm dụng corticosteroid vì chúng có thể gây teo da, làm mỏng da và vô số tác dụng phụ khác.
- Trường hợp có vết loét trên da hoặc có hiện tượng nhiễm trùng, mọi người cần dùng thêm thuốc kháng sinh.
Biện pháp phòng ngừa viêm da dị ứng thời tiết
Viêm da dị ứng thời tiết rất khó để phòng tránh tuyệt đối, bạn chỉ có thể hạn chế nguy cơ mắc bệnh nhờ những biện pháp sau:
- Tránh tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng: Việc tránh tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng, che chắn da cẩn thận khi ra ngoài rất hữu ích trong mùa dị ứng. Nhất là trong trường hợp bạn phải dành cả ngày ở ngoài trời.
- Ghi chép các đợt bùng phát: Ở những trường hợp dị ứng thời tiết gây chàm da, bạn cần ghi lại nhật ký chi tiết từng đợt bùng phát để giúp bác sĩ thu hẹp nguyên nhân và đưa ra biện pháp điều trị phù hợp. Bên cạnh đó cũng giúp loại trừ các chất gây kích ứng như bột giặt, hóa chất, vật dụng gia đình khác,…
- Dưỡng ẩm cho da: Làn da bị thiếu ẩm sẽ khiến da khô, dễ mất nước, khiến hàng rào bảo vệ da bị suy giảm. Vậy nên bạn cần dưỡng ẩm cho da ít nhất 2 lần mỗi ngày, nhất là khi thời tiết hanh khô. Đồng thời nên uống nhiều nước, cụ thể là khoảng 2 lít nước mỗi ngày.
- Tránh căng thẳng: Rối loạn cảm xúc có thể khiến sức đề kháng suy giảm, dễ bùng phát bệnh da liễu. Vậy nên việc thư giãn, giải tỏa áp lực cũng là một trong những cách giúp ngăn ngừa viêm da tiết phát một cách hữu hiệu.
- Giữ không gian sống sạch sẽ: Các dị nguyên gây viêm da dị ứng thời tiết có thể tiềm ẩn trong không khí, môi trường. Vậy nên, bạn cần vệ sinh, lau dọn nhà cửa thường xuyên để giảm bụi bẩn, lông thú, phấn hoa và các tác nhân dị ứng khác có nguy cơ bùng phát bệnh.
- Dùng sản phẩm nhẹ dịu: Lựa chọn những sản phẩm chăm sóc da nhẹ dịu, an toàn, không hương liệu, phẩm màu để hạn chế nguy cơ kích ứng.
- Rửa mũi: Rửa mũi thường xuyên và đúng cách là biện pháp được bác sĩ khuyến cáo nên áp dụng với những trường hợp có tiền sử dị ứng thời tiết, nhất là khi thời tiết giao mùa. Việc làm này mang lại khá nhiều lợi ích xét cả trên phương diện điều trị lẫn dự phòng.
- Đeo khẩu trang, che chắn da: Đeo khẩu trang và che chắn da cẩn thận mỗi khi ra đường hoặc phải tiếp xúc với yếu tố dị nguyên là điều cần thiết để hạn chế nguy cơ mắc bệnh.
Tóm lại, việc phát hiện và tìm ra nguyên nhân gây viêm da dị ứng thời tiết là điều cần thiết để giúp bạn điều trị – phòng ngừa bệnh hiệu quả. Mong rằng với những chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn có thêm những thông tin hữu ích để bảo vệ sức khỏe tốt hơn.
