Cô bác anh chị thân mến,
Trong Đông y có câu: “Hư bất thọ tà”, ý muốn nói khi chính khí suy yếu thì ngoại tà dễ xâm nhập. Viêm da cơ địa, hay còn gọi là chàm thể tạng, chính là một điển hình cho tình trạng này. Cái gốc của bệnh không chỉ nằm ở ngoài da, mà sâu xa là sự rối loạn trong công năng của tạng phủ, đặc biệt là tạng Phế, Tỳ và Can – ba tạng có mối liên hệ mật thiết với da, miễn dịch và cảm xúc.
Bệnh này thường gặp ở những người có cơ địa mẫn cảm, khí huyết bất túc, âm dương mất điều hòa. Phế chủ bì mao, khi phế khí yếu, da dễ bị phong hàn, phong nhiệt xâm phạm. Tỳ chủ vận hóa, nếu Tỳ hư, thấp tà dễ tụ lại dưới da mà sinh ngứa ngáy, rịn nước. Can chủ sơ tiết, khi can khí uất kết do lo âu, căng thẳng, bệnh cũng dễ bùng phát. Trẻ nhỏ thường phát bệnh sớm vì tạng phủ còn non yếu, người lớn bệnh tái đi tái lại do lao lực, mất ngủ, ăn uống thất thường, tiếp xúc hóa chất…
Mình ví làn da như hàng rào tre quanh nhà. Khi cây tre yếu, rỗng ruột, gió bụi bên ngoài dễ lọt vào, gây hư hại. Ở người viêm da cơ địa, “hàng rào da” vốn đã yếu bẩm sinh hoặc bị bào mòn dần do kích ứng, lại thêm hệ miễn dịch “nóng tính”, cứ thấy yếu tố lạ là phản ứng quá mức, gây viêm kéo dài, da khô, bong tróc, nứt nẻ, ngứa ngáy không yên.
Điều trị theo Y học cổ truyền, mình chú trọng phép trị “dưỡng chính khu tà”, tức là vừa nâng đỡ chính khí, vừa loại bỏ tà khí (phong – hàn – thấp – nhiệt). Dùng thuốc chỉ khi bùng phát thì chẳng khác nào “dập lửa mà quên chất củi”, bệnh sẽ cứ âm ỉ, hết lại lên. Phải kết hợp nhiều mặt: điều dưỡng cơ thể, phục hồi da, kiêng cữ đúng cách thì mới mong kiểm soát lâu dài.
Cô bác anh chị có thể hỗ trợ tại nhà bằng cách:
- Dưỡng ẩm da hằng ngày bằng thảo dược tự nhiên như dầu dừa, dầu gấc, hoặc các loại thuốc bôi đông y giúp phục hồi da mà không gây kích ứng.
- Ngâm rửa da với nước lá trầu, lá khế, chè xanh (đun sôi kỹ, để ấm), giúp sát khuẩn nhẹ nhàng, giảm ngứa.
- Hạn chế tắm nước nóng, không dùng xà phòng có chất tẩy rửa mạnh.
- Ăn uống thanh đạm, tránh đồ cay nóng, hải sản, rượu bia.
- Giữ tinh thần ổn định, ngủ đủ giấc, tập khí công, dưỡng sinh để khí huyết lưu thông, tạng phủ an hòa.
Lưu ý, trẻ nhỏ và người có làn da nhạy cảm cần thử trước trên một vùng da nhỏ để đảm bảo không kích ứng. Nếu có biểu hiện lan rộng, rịn nước nhiều, cô bác anh chị nên đi khám để được hướng dẫn cụ thể.
Tóm lại, muốn trị viêm da cơ địa tận gốc theo Đông y thì không chỉ “trị da” mà còn phải “trị người”. Cần dưỡng Tỳ kiện Vị để sinh khí huyết, sơ Can giải uất để an thần, bổ Phế dưỡng âm để phục hồi bì phu. Cơ thể khỏe mạnh, khí huyết đầy đủ, hàng rào da được củng cố thì bệnh mới lùi xa, sức khỏe mới ổn định lâu dài.
Thân ái,
TTƯT, Bác sĩ Lê Phương
ArrayArray
