Trào ngược dạ dày gây sốt là một tình trạng phổ biến, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý đúng. Khi dịch dạ dày trào ngược lên thực quản và cổ họng, nó có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như ợ chua, đau rát cổ họng, và thậm chí là sốt. Tuy nhiên, không phải lúc nào sốt cũng là dấu hiệu điển hình của bệnh này. Việc nhận diện và phân biệt chính xác triệu chứng này với các vấn đề sức khỏe khác là rất quan trọng, đặc biệt là khi triệu chứng không được kiểm soát đúng cách. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, những dấu hiệu nhận biết và phương pháp điều trị hiệu quả để giảm thiểu tác động của bệnh.
Định nghĩa trào ngược dạ dày gây sốt
Trào ngược dạ dày là tình trạng khi dịch dạ dày và các chất từ dạ dày trào ngược lên thực quản. Khi hiện tượng này xảy ra thường xuyên, có thể gây ra các triệu chứng khó chịu, trong đó có sốt. Trào ngược dạ dày gây sốt không phải là một tình trạng phổ biến nhưng vẫn có thể xảy ra khi cơ thể phản ứng với sự kích ứng hoặc viêm nhiễm do trào ngược. Sốt có thể là dấu hiệu của việc dạ dày bị viêm hoặc tình trạng viêm nhiễm ở đường tiêu hóa. Những người mắc bệnh này cần đặc biệt chú ý đến sự xuất hiện của sốt và các triệu chứng kèm theo để có biện pháp xử lý kịp thời.
Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày gây sốt
Trào ngược dạ dày gây sốt có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Chúng ta có thể phân loại chúng thành hai nhóm chính: nguyên nhân do bệnh lý và nguyên nhân không do bệnh lý. Dưới đây là chi tiết về từng nhóm nguyên nhân.
Nguyên nhân do bệnh lý
- Viêm dạ dày: Khi dịch dạ dày trào ngược vào thực quản và gây tổn thương, có thể dẫn đến viêm loét niêm mạc dạ dày. Viêm dạ dày do vi khuẩn hoặc vi rút có thể là nguyên nhân gây sốt, do cơ thể phản ứng với sự nhiễm trùng.
- Nhiễm trùng dạ dày hoặc thực quản: Các vi khuẩn hoặc nấm có thể tấn công vào niêm mạc dạ dày hoặc thực quản, gây viêm nhiễm và sốt. Các bệnh lý như Helicobacter pylori (HP) có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày và dẫn đến sốt.
- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Khi bệnh GERD không được điều trị đúng cách, có thể dẫn đến viêm thực quản, làm tổn thương mô và gây ra sốt do viêm.
- Loét dạ dày: Các vết loét trong dạ dày có thể gây nhiễm trùng và viêm, dẫn đến trào ngược dạ dày và sốt. Loét dạ dày nghiêm trọng có thể làm tăng nguy cơ sốt.
- Hội chứng dạ dày căng thẳng: Tình trạng này xảy ra khi cơ thể phản ứng với căng thẳng kéo dài, dẫn đến việc tăng acid dạ dày và trào ngược, có thể gây sốt nhẹ.
Nguyên nhân không do bệnh lý
- Ăn uống không lành mạnh: Việc ăn uống quá no, thức ăn cay nóng hoặc béo, có thể làm tăng khả năng trào ngược dạ dày. Nếu không kiểm soát tốt, tình trạng này có thể dẫn đến sốt do kích ứng dạ dày.
- Lạm dụng rượu, bia và thuốc lá: Việc sử dụng quá nhiều rượu bia hoặc thuốc lá có thể làm giảm khả năng co bóp của cơ vòng thực quản, tạo điều kiện cho dịch dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích ứng và sốt.
- Stress và căng thẳng tâm lý: Khi cơ thể chịu áp lực, căng thẳng có thể gây ra sự thay đổi trong hoạt động của dạ dày, làm tăng acid dịch vị và dẫn đến trào ngược. Sự phản ứng của cơ thể có thể bao gồm sốt nhẹ.
- Thói quen sinh hoạt không hợp lý: Thức khuya, ăn không đúng giờ và không có chế độ nghỉ ngơi đầy đủ là những yếu tố làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày. Tình trạng này có thể làm cơ thể mệt mỏi và kèm theo sốt.
Biểu hiện của trào ngược dạ dày gây sốt
Khi bị trào ngược dạ dày gây sốt, cơ thể sẽ có những dấu hiệu và triệu chứng điển hình. Những biểu hiện này có thể từ nhẹ đến nặng, tùy vào mức độ của bệnh. Dưới đây là các triệu chứng mà người bệnh thường gặp phải.
- Sốt nhẹ: Sốt là một phản ứng của cơ thể khi niêm mạc dạ dày bị tổn thương hoặc có viêm nhiễm. Người bệnh có thể cảm thấy cơ thể nóng ran, kèm theo mệt mỏi.
- Đau rát vùng ngực: Triệu chứng này xuất hiện khi dịch dạ dày trào ngược lên thực quản, gây cảm giác nóng rát, giống như bị bỏng ở ngực hoặc họng.
- Ợ chua, ợ nóng: Các triệu chứng này thường đi kèm khi dạ dày có sự co thắt, tạo ra cảm giác chua và nóng ở cổ họng, miệng.
- Khó nuốt: Cảm giác vướng víu khi nuốt thức ăn hoặc nước do trào ngược dạ dày có thể làm hẹp thực quản, gây khó khăn trong việc nuốt.
- Ho khan, đau họng: Việc dịch dạ dày trào ngược lên họng có thể làm kích ứng niêm mạc họng, gây ra ho khan, đau họng kéo dài.
- Chóng mặt, buồn nôn: Một số người có thể cảm thấy chóng mặt hoặc buồn nôn do sự tác động của trào ngược dạ dày lên hệ tiêu hóa.
- Khó thở: Trong một số trường hợp, trào ngược dạ dày có thể ảnh hưởng đến hệ hô hấp, gây khó thở, cảm giác nghẹt thở, nhất là khi nằm.
Biến chứng của trào ngược dạ dày gây sốt
Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, trào ngược dạ dày gây sốt có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Các biến chứng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn gây khó khăn trong việc sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là một số biến chứng thường gặp:
- Viêm thực quản: Việc dịch dạ dày trào ngược thường xuyên có thể gây viêm thực quản, làm tổn thương niêm mạc thực quản, có thể dẫn đến loét và chảy máu.
- Hẹp thực quản: Khi niêm mạc thực quản bị tổn thương lâu dài, có thể gây sẹo và làm hẹp thực quản, khiến người bệnh gặp khó khăn khi nuốt thức ăn.
- Viêm phổi: Trong trường hợp dịch dạ dày trào ngược vào phổi, có thể gây viêm phổi hít, dẫn đến các triệu chứng như ho, khó thở và mệt mỏi.
- Loét dạ dày: Nếu tình trạng trào ngược kéo dài, có thể làm xuất hiện các vết loét trong dạ dày, gây đau và dễ dẫn đến chảy máu dạ dày.
- Ung thư thực quản: Trong những trường hợp nghiêm trọng và kéo dài, trào ngược dạ dày không được kiểm soát có thể là yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư thực quản.
- Suy dinh dưỡng: Nếu trào ngược dạ dày kéo dài và gây buồn nôn, khó ăn, có thể dẫn đến suy dinh dưỡng do cơ thể không hấp thu đủ dưỡng chất từ thức ăn.
Đối tượng có nguy cơ cao
Trào ngược dạ dày gây sốt có thể gặp ở bất kỳ ai, nhưng có một số đối tượng có nguy cơ cao hơn do các yếu tố sức khỏe và thói quen sinh hoạt. Những người này cần đặc biệt chú ý để có thể phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
- Người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Những người đã bị GERD có nguy cơ cao bị trào ngược dạ dày gây sốt, đặc biệt khi bệnh không được kiểm soát tốt. Tình trạng này có thể làm tổn thương niêm mạc thực quản và dẫn đến viêm nhiễm.
- Người có bệnh lý về dạ dày: Những người có các bệnh lý như viêm loét dạ dày, viêm thực quản, hoặc loét tá tràng có thể dễ dàng bị trào ngược dạ dày. Việc điều trị bệnh dạ dày không đúng cách có thể làm tăng nguy cơ sốt và các biến chứng nghiêm trọng.
- Người thường xuyên căng thẳng, stress: Căng thẳng và stress kéo dài có thể làm tăng sản xuất acid dạ dày, dẫn đến trào ngược và gây sốt. Người có thói quen làm việc quá sức hoặc chịu đựng áp lực liên tục dễ gặp phải tình trạng này.
- Người sử dụng thuốc không đúng cách: Các loại thuốc như thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), hoặc thuốc ức chế acid có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày và dẫn đến các biến chứng như sốt.
- Người có thói quen ăn uống không lành mạnh: Những người thường xuyên ăn thức ăn cay nóng, đồ chiên xào, uống rượu bia nhiều hoặc sử dụng thuốc lá có nguy cơ cao bị trào ngược dạ dày. Những yếu tố này làm gia tăng acid dạ dày và tạo điều kiện cho dịch dạ dày trào ngược lên thực quản.
- Người mắc bệnh béo phì: Béo phì làm tăng áp lực lên vùng bụng, khiến dịch dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản, gây tổn thương niêm mạc và dẫn đến các triệu chứng như sốt.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Trào ngược dạ dày gây sốt không phải lúc nào cũng là vấn đề nghiêm trọng, nhưng trong một số trường hợp, bạn cần gặp bác sĩ ngay lập tức để tránh các biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy bạn cần tìm sự can thiệp y tế.
- Sốt cao và kéo dài: Nếu bạn bị sốt kéo dài và không giảm dù đã áp dụng các biện pháp giảm sốt tại nhà, đó có thể là dấu hiệu của một tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng, như viêm dạ dày hoặc viêm thực quản. Bạn cần gặp bác sĩ để được kiểm tra và điều trị.
- Đau ngực dữ dội: Đau ngực do trào ngược dạ dày có thể giống với triệu chứng của cơn đau tim. Nếu bạn cảm thấy đau ngực dữ dội, khó thở hoặc cảm giác đau lan ra cánh tay trái, bạn nên đi cấp cứu ngay lập tức.
- Khó nuốt hoặc cảm giác vướng víu khi nuốt: Khi trào ngược dạ dày gây viêm hoặc hẹp thực quản, bạn có thể cảm thấy khó nuốt hoặc đau khi nuốt thức ăn. Nếu tình trạng này kéo dài, cần gặp bác sĩ để kiểm tra và điều trị.
- Nôn mửa liên tục: Nôn mửa liên tục có thể là dấu hiệu của viêm nhiễm hoặc loét dạ dày nghiêm trọng. Nếu bạn bị nôn mửa kèm theo sốt, hãy tìm sự giúp đỡ y tế ngay.
- Ho kéo dài, khàn tiếng, hoặc đau họng: Triệu chứng ho kéo dài, khàn tiếng hoặc đau họng có thể là dấu hiệu của viêm nhiễm do trào ngược dạ dày, đặc biệt khi không thuyên giảm dù đã thay đổi thói quen sinh hoạt.
- Mệt mỏi và suy nhược: Mệt mỏi liên tục, cảm giác suy nhược cơ thể không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nghiêm trọng, do đó, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
Chẩn đoán trào ngược dạ dày gây sốt
Để xác định chính xác nguyên nhân gây sốt và các triệu chứng liên quan, bác sĩ sẽ thực hiện các phương pháp chẩn đoán cụ thể. Dưới đây là các phương pháp mà bác sĩ có thể sử dụng để chẩn đoán trào ngược dạ dày gây sốt.
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành khám tổng quát và hỏi về các triệu chứng mà bạn gặp phải, bao gồm sốt, đau ngực, khó nuốt, ợ nóng, và các triệu chứng khác. Việc này giúp bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh và xác định bước tiếp theo trong quá trình chẩn đoán.
- Nội soi dạ dày: Nội soi dạ dày là phương pháp hiệu quả để kiểm tra các tổn thương trong dạ dày, thực quản và tá tràng. Thủ thuật này giúp phát hiện viêm loét, hẹp thực quản hoặc các dấu hiệu của bệnh trào ngược dạ dày.
- Siêu âm bụng: Siêu âm bụng giúp kiểm tra tình trạng của các cơ quan nội tạng, phát hiện viêm nhiễm hoặc các bệnh lý về dạ dày, gan, mật có thể liên quan đến trào ngược dạ dày.
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể giúp xác định các dấu hiệu viêm nhiễm hoặc nhiễm trùng. Nếu có sự tăng cao của các chỉ số viêm, điều này có thể chứng tỏ có một tình trạng viêm nhiễm ở dạ dày hoặc thực quản.
- Thử nghiệm pH thực quản: Đây là phương pháp kiểm tra độ acid trong thực quản. Nếu mức pH của thực quản thấp, đó là dấu hiệu của trào ngược dạ dày. Phương pháp này giúp xác định mức độ trào ngược và tìm ra nguyên nhân gây sốt.
- Chụp X-quang thực quản: Để phát hiện các tổn thương hoặc hẹp trong thực quản, bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang. Đây là phương pháp hỗ trợ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng của bạn.
Cách phòng ngừa trào ngược dạ dày gây sốt
Phòng ngừa trào ngược dạ dày gây sốt không khó, nhưng cần có sự thay đổi trong thói quen sinh hoạt và chăm sóc sức khỏe. Dưới đây là một số cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc phải tình trạng này.
- Ăn uống điều độ: Hãy ăn các bữa nhỏ và đều đặn trong ngày để giảm tải cho dạ dày. Tránh ăn quá no hoặc ăn trước khi đi ngủ. Hạn chế thức ăn cay nóng, chiên xào, thực phẩm béo và đồ uống có cồn.
- Giảm cân nếu cần thiết: Nếu bạn bị béo phì, hãy giảm cân để giảm áp lực lên vùng bụng và dạ dày. Điều này giúp giảm nguy cơ trào ngược dạ dày và các biến chứng như sốt.
- Hạn chế rượu bia và thuốc lá: Rượu bia và thuốc lá có thể làm giảm chức năng của cơ vòng thực quản, tạo điều kiện cho dịch dạ dày trào ngược. Hạn chế hoặc bỏ hẳn việc sử dụng những chất này để bảo vệ dạ dày.
- Tránh căng thẳng: Căng thẳng kéo dài làm tăng sản xuất acid dạ dày, dẫn đến trào ngược. Hãy thực hành các phương pháp thư giãn như yoga, thiền, hoặc thể dục để giảm căng thẳng.
- Nâng cao đầu giường khi ngủ: Để ngăn ngừa dịch dạ dày trào ngược khi ngủ, bạn có thể nâng cao đầu giường khoảng 15-20 cm. Điều này giúp dịch dạ dày không trào lên thực quản khi nằm ngủ.
- Dùng thuốc theo chỉ dẫn bác sĩ: Nếu bạn bị trào ngược dạ dày hoặc các bệnh lý dạ dày khác, hãy tuân thủ các chỉ định của bác sĩ và sử dụng thuốc đúng cách để kiểm soát bệnh.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thực hiện các cuộc kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến dạ dày và thực quản, từ đó có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời.
Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày gây sốt
Để điều trị trào ngược dạ dày gây sốt hiệu quả, người bệnh cần áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm việc sử dụng thuốc, thay đổi thói quen sinh hoạt và thậm chí áp dụng một số liệu pháp từ y học cổ truyền.
Điều trị bằng thuốc
Việc sử dụng thuốc là một phần không thể thiếu trong điều trị trào ngược dạ dày gây sốt, giúp giảm các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng. Dưới đây là một số loại thuốc Tây y thường được chỉ định:
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Đây là nhóm thuốc giúp giảm sản xuất acid dạ dày, ngăn ngừa tình trạng trào ngược. Một số loại thuốc thuộc nhóm này bao gồm Omeprazole, Esomeprazole, và Lansoprazole. Các thuốc này giúp làm giảm các triệu chứng như ợ nóng, đau ngực và viêm thực quản.
- Thuốc kháng histamine H2: Thuốc này làm giảm lượng acid dạ dày và có tác dụng giảm đau, ợ nóng. Ranitidine và Famotidine là các loại thuốc thuộc nhóm này, được sử dụng để giảm các triệu chứng của trào ngược dạ dày.
- Antacid (thuốc trung hòa acid): Các thuốc này giúp trung hòa acid trong dạ dày và giảm các triệu chứng như ợ nóng và đau rát ngực. Maalox, Gaviscon, và Tums là một số loại thuốc phổ biến trong nhóm này.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Trong trường hợp có viêm nhiễm đi kèm, bác sĩ có thể kê thuốc chống viêm như Ibuprofen hoặc Aspirin. Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý vì các thuốc này có thể gây kích ứng dạ dày nếu sử dụng lâu dài.
- Thuốc giúp làm giảm trương lực cơ vòng thực quản dưới (LES): Metoclopramide có thể giúp tăng cường khả năng co bóp của cơ vòng thực quản dưới, từ đó hạn chế tình trạng trào ngược.
Điều trị không dùng thuốc
Ngoài việc sử dụng thuốc, thay đổi thói quen sinh hoạt là yếu tố quan trọng trong việc điều trị trào ngược dạ dày gây sốt. Dưới đây là các phương pháp điều trị không dùng thuốc:
- Thay đổi chế độ ăn uống: Người bệnh cần tránh các thực phẩm dễ gây kích ứng dạ dày như đồ ăn cay, nóng, chiên rán hoặc có tính acid cao. Hạn chế uống rượu bia, cà phê, và nước có ga. Nên ăn các bữa nhỏ và đều đặn trong ngày để giảm tải cho dạ dày.
- Giảm cân: Nếu người bệnh bị thừa cân hoặc béo phì, giảm cân sẽ giúp giảm áp lực lên dạ dày, hạn chế tình trạng trào ngược. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc phòng ngừa tái phát.
- Ăn ít và không nằm ngay sau khi ăn: Tránh nằm ngay sau khi ăn, vì điều này có thể làm tăng khả năng dịch dạ dày trào ngược lên thực quản. Nên chờ ít nhất một đến hai giờ sau khi ăn trước khi đi nằm.
- Nâng cao đầu giường khi ngủ: Nâng đầu giường khoảng 15-20 cm sẽ giúp ngăn ngừa trào ngược khi ngủ. Điều này giúp giảm áp lực lên dạ dày và cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày gây sốt.
- Giảm căng thẳng: Căng thẳng và stress có thể làm tăng sản xuất acid dạ dày. Thực hiện các phương pháp thư giãn như thiền, yoga hoặc tập thể dục nhẹ nhàng sẽ giúp giảm nguy cơ trào ngược và cải thiện tình trạng sức khỏe tổng thể.
Điều trị bằng y học cổ truyền
Ngoài các phương pháp Tây y, y học cổ truyền cũng có những phương pháp hữu hiệu để điều trị trào ngược dạ dày gây sốt. Các liệu pháp này giúp điều hòa cơ thể và giảm các triệu chứng hiệu quả:
- Sử dụng thảo dược: Một số loại thảo dược có thể giúp giảm acid dạ dày và cải thiện chức năng tiêu hóa. Cam thảo, húng quế, ngải cứu, và gừng là những vị thuốc thường được sử dụng để giảm đau rát dạ dày, ợ chua và các triệu chứng khác của trào ngược dạ dày.
- Châm cứu: Châm cứu là một phương pháp của y học cổ truyền giúp kích thích các điểm huyệt trên cơ thể, điều chỉnh chức năng của các cơ quan nội tạng, giúp giảm đau và giảm trào ngược dạ dày.
- Xoa bóp bấm huyệt: Một số huyệt như huyệt Trung Quan (trên vùng ngực) và huyệt Tỳ Tinh (vùng bụng) khi được xoa bóp đúng cách có thể giúp cải thiện lưu thông máu, giảm đau và giảm triệu chứng của trào ngược dạ dày.
- Chế độ ăn uống theo Đông y: Trong Đông y, chế độ ăn uống rất quan trọng. Người bệnh có thể áp dụng các món ăn thanh đạm, dễ tiêu hóa và tránh các món ăn có tính nhiệt hoặc quá cay nóng. Các món súp nhẹ, cháo thảo dược, và các loại trà thảo mộc như trà cam thảo và trà mật ong giúp cải thiện tình trạng dạ dày.
Trào ngược dạ dày gây sốt là tình trạng có thể được kiểm soát hiệu quả nếu điều trị đúng cách. Việc kết hợp các phương pháp Tây y, thay đổi thói quen sinh hoạt và liệu pháp y học cổ truyền có thể giúp giảm bớt các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Tùy vào từng trường hợp, bạn có thể lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất để kiểm soát bệnh và giảm thiểu các tác động xấu đến sức khỏe.
