Viêm da cơ địa là căn bệnh thường xuất hiện ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Bệnh có thể gây ra những triệu chứng khó chịu như ngứa ngáy, da đỏ rát khiến trẻ quấy khóc, nôn ói và bỏ bữa. Đặc biệt khi thời tiết thay đổi, bệnh sẽ có xu hướng tiến triển nặng hơn khiến nhiều bậc phụ huynh cảm thấy lo lắng. Bài viết dưới đây sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về căn bệnh viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh.
Viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh là căn bệnh gì?
Viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh hay còn được gọi là bệnh chàm mãn tính. Bệnh có thể khởi phát ngay khi trẻ mới được sinh ra một vài ngày. Trên thế giới, số bệnh nhi bị mắc viêm da cơ địa chiếm khoảng 10-30%. Tại Việt Nam, tỷ lệ trẻ nhũ nhi bị mắc phải căn bệnh này chiếm tới 26.6%.
Viêm da cơ địa ở trẻ nhũ nhi là bệnh lý liên quan đến cơ địa dị ứng. Thông thường, làn da của con người sẽ có một lớp màng bảo vệ để ngăn không cho da bị mất nước. Từ đó hạn chế được tình trạng khô da, bong tróc, nứt nẻ cùng những tác động tiêu cực khác từ bên ngoài.
Bệnh viêm da cơ địa thường khởi phát sớm trong những năm đầu đời. Trong đó có tới hơn 90% trường hợp trẻ sẽ ổn định sức khỏe và chấm dứt bệnh viêm da cơ địa sau 2 tuổi.
Nguyên nhân gây bệnh
Có rất nhiều nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị viêm da cơ địa, bao gồm:
- Di truyền: Nếu trong gia đình có ông bà cha mẹ từng bị các bệnh viêm da thì trẻ sơ sinh cũng sẽ có nguy cơ bị di truyền căn bệnh này.
- Thời tiết: Thời tiết hanh khô hoặc thay đổi thất thường, đột ngột chuyển từ nóng sang lạnh sẽ khiến cơ thể của bé chưa kịp thích nghi, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập gây bệnh.
- Hệ miễn dịch kém: hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện nên còn non yếu. Chính vì vậy khi có yếu tố tác động từ bên ngoài sẽ khiến bệnh dễ bị bộc phát.
- Do quần áo: Nhiều cha mẹ sợ con bị lạnh nên thường có thói quen cho trẻ mặc nhiều quần áo kể cả vào mùa đông lẫn mùa hè. Các trang phục chủ yếu lại làm từ chất liệu len hoặc dạ khiến trẻ dễ bị ngứa ngáy và hình thành bệnh viêm da cơ địa.
- Hệ miễn dịch kém: Hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn rất non yếu, chưa phát triển toàn diện. Vì vậy rất dễ bị các yếu tố bên ngoài tác động khiến làn da bị tổn thương.
Dấu hiệu nhận biết bệnh
Ở mỗi giai đoạn khác nhau, trẻ sẽ xuất hiện những triệu chứng riêng biệt. Cụ thể như:
- Giai đoạn cấp tính: Tổn thương thường gặp sẽ là nổi mụn nước, da bị đỏ rát, có rỉ dịch, khi mụn nước bị vỡ sẽ nhanh đóng thành vảy tiết. Những tổn thương này xuất hiện ở trán, má và cằm của trẻ. Ở những trường hợp nghiêm trọng, bệnh có thể xuất hiện trên toàn cơ thể.
- Giai đoạn bán cấp tính: Ở giai đoạn này, các triệu chứng của bệnh sẽ nhẹ hơn. Những mảng đỏ sẽ tập trung thành từng mảng hoặc sẽ nằm rải rác trên cơ thể, có xuất hiện dịch chảy ra từ vết sần, kèm theo ngứa ngáy, phù nề.
- Giai đoạn mãn tính: Trẻ sơ sinh bị viêm da cơ địa mãn tính sẽ xuất hiện các vết thương dày và khô, da bị nứt nẻ, gây rát. Lòng bàn tay, bàn chân, cổ chân và cổ tay xuất hiện những nếp gấp, sắc tố da bị tăng hoặc giảm sau viêm.
Ngoài ra, trẻ sơ sinh bị viêm da cơ địa cũng có thể kèm theo những triệu chứng khác như dị ứng, hen suyễn, bệnh vảy cá, bỏ bú, quấy khóc. Đặc biệt, cơn ngứa ngáy trên da khiến trẻ có xu hướng cào gãi, chà xát lên vết thương, điều này làm tăng nguy cơ bị tổn thương và nhiễm trùng.
Viêm da cơ địa ở trẻ nhũ nhi có nguy hiểm không?
Viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh có thể gây ra nhiều biến chứng từ nhẹ đến nghiêm trọng nếu không được can thiệp điều trị đúng cách. Cụ thể như sau:
- Trẻ bị ngứa ngáy dẫn đến quấy khóc, khó chịu, khiến trẻ nhỏ không ngon giấc, bỏ bú, nôn trớ, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của con.
- Do hệ miễn dịch còn non yếu nên nguy cơ bị nhiễm trùng, bội nhiễm là rất cao. Điều này khiến bệnh ngày càng trở nên nghiêm trọng và khó điều trị. Những tổn thương ngoài da cũng để lại sẹo thâm vĩnh viễn, ảnh hưởng đến thẩm mỹ.
- Một số phụ huynh có xu hướng sử dụng các mẹo chữa bệnh truyền miệng hoặc tự ý mua thuốc về bôi cho trẻ. Điều này làm tăng nguy cơ bị hoại tử da do dùng thuốc không đúng cách, không phù hợp.
- Bệnh viêm da cơ địa có thể biến chứng làm ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa khiến trẻ sơ sinh bị còi cọc suy dinh dưỡng.
Khi nào nên đưa trẻ nhỏ đến gặp bác sĩ?
Bệnh viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh có thể được điều trị tại nhà. Tuy nhiên trong một số trường hợp cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện càng sớm càng tốt để kiểm tra:
- Trẻ quấy khóc, bỏ bú, nôn trớ trong nhiều ngày.
- Bệnh tiến triển dai dẳng và khiến trẻ vô cùng ngứa ngáy.
- Trẻ bị nhiễm khuẩn thứ phát nghiêm trọng.
- Bé bị nhiễm herpes lan rộng.
Ngoài ra, nếu phụ huynh chưa có kinh nghiệm trong việc chăm sóc trẻ sơ sinh bị viêm da cơ địa thì cha mẹ cũng nên đưa bé đến gặp bác sĩ để được thăm khám và hướng dẫn điều trị chi tiết, giúp đẩy lùi bệnh và ngăn ngừa tái phát trong tương lai.
Viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh điều trị thế nào?
Chữa trị bệnh viêm da cơ địa cho trẻ sơ sinh phức tạp hơn so với người lớn bởi bạn không thể tùy tiện sử dụng bất cứ loại thuốc nào khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ. Tùy vào từng giai đoạn và triệu chứng của bệnh mà sẽ có những phương pháp điều trị riêng biệt. Cụ thể như:
Điều trị bằng mẹo dân gian
Cha mẹ hoàn toàn có thể sử dụng các mẹo chữa bệnh dân gian để điều trị viêm da cơ địa cho trẻ sơ sinh nếu bệnh của con vẫn đang ở giai đoạn nhẹ, các triệu chứng chưa bùng phát và lây lan ra toàn cơ thể. Những phương pháp này đều sử dụng các loại dược liệu tự nhiên nên rất an toàn lành tính, không gây tác dụng phụ. Bên cạnh đó những phương pháp này còn có tác dụng giảm ngứa, chống viêm, giúp phục hồi làn da đang bị tổn thương.
Một số phương pháp khá đơn giản, an toàn, hiệu quả cha mẹ có thể áp dụng như:
Lá trầu không: Từ thời xa xưa ông bà ta đã biết cách sử dụng lá trầu không để điều trị các bệnh da liễu như mẩn ngứa, mề đay, dị ứng, viêm da,… Trong thành phần của lá trầu không có chứa nhiều hoạt chất như Chavicol, Betel Phenol, Estragol, Hydroxychavicol, Diastase,… có tác dụng chống oxy hóa, chống ngứa, kháng viêm, diệt khuẩn.
Cách thực hiện:
- Cha mẹ chuẩn bị 1 nắm lá trầu không bánh tẻ, rửa sạch, để ráo nước.
- Vò nát lá trầu và cho vào nồi đun cùng với 1 lít nước.
- Khi nước sôi vặn nhỏ lửa cho thêm một ít muối hạt vào.
- Đổ nước ra chậu to, pha thêm nước lạnh để tắm cho trẻ.
- Mỗi ngày tắm một lần với nước lá trầu không sẽ giúp trẻ hết ngứa ngáy, các vết thương sẽ nhanh chóng lành lại.
Lá chè: Tương tự như lá trầu không, lá chè cũng có chứa nhiều hoạt chất giúp kháng viêm, diệt khuẩn và chống oxy hóa. Trong thành phần của trà xanh có chứa 4 loại catechin có tác dụng kháng viêm rất tốt. Hoạt chất tanin cũng giúp làm se niêm mạc, cải thiện tình trạng sưng viêm, bong tróc da. Sử dụng lá trà xanh sẽ giúp cấp ẩm da, ngăn ngừa tình trạng khô da, bảo vệ da khỏi sự tấn công của các gốc tự do.
Cách thực hiện:
- Phụ huynh chuẩn bị một nắm lá trà xanh, rửa sạch và để ráo nước.
- Cho nguyên liệu trên vào nồi và đun cùng với 1 lít nước.
- Dùng nước này để pha thêm với nước lạnh và tắm hàng ngày cho trẻ.
- Kiên trì áp dụng đều đặn hàng ngày bệnh viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh sẽ nhanh chóng được cải thiện.
Dầu dừa: Khi điều trị bệnh viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, bạn có thể sử dụng dầu dừa. Đây là một nguyên liệu tự nhiên rất an toàn, lành tính, không gây kích ứng cho da. Hoạt chất chống oxy hóa cùng các axit béo có trong dầu dừa sẽ giúp dưỡng ẩm, tăng sức đề kháng cho da, ngăn ngừa nguy cơ khởi phát bệnh trong tương lai.
Cách thực hiện:
- Cha mẹ vệ sinh vùng da cần điều trị của trẻ và lau khô lại với khăn bông mềm.
- Thoa một ít dầu dừa lên vùng da bị tổn thương.
- Massage nhẹ nhàng trong vài phút để các dưỡng chất trong dầu dừa thẩm thấu vào da.
- Để nguyên trên da trong vòng 1 tiếng và lau lại với khăn ướt cho thật sạch.
- Không nên để dầu dừa lưu lại qua đêm sẽ gây bít tắc lỗ chân lông.
Lá tía tô: Sử dụng lá tía tô chữa viêm da cơ địa cho trẻ sơ sinh cũng là cách mà cha mẹ nên áp dụng. Lá tía tô rất lành tính, có tác dụng hiệu quả trong việc kháng viêm, diệt khuẩn, ngứa ngáy, khô rát da. Đây là phương pháp có thể áp dụng cho những người bị viêm da cơ địa ở mức nhẹ.
Cách thực hiện:
- Cha mẹ chuẩn bị một nắm lá tía tô tươi, rửa sạch, ngâm với nước muối thêm 10 phút.
- Vớt lá tía tô ra và đem giã với một ít muối hạt.
- Vắt lấy nước cốt và đắp lên vùng da bị viêm của trẻ.
- Đợi khoảng 30 phút cho dược chất thấm vào da rồi rửa sạch lại.
- Mỗi ngày áp dụng một lần sẽ giúp trẻ sớm thoát khỏi bệnh viêm da cơ địa.
Tuy nhiên những mẹo chữa bệnh này chỉ giúp cải thiện triệu chứng ở giai đoạn mới chớm bị bệnh, hoàn toàn không thể thay thế thuốc điều trị. Hơn nữa, nếu bạn áp dụng sai cách hoặc không chọn nguyên liệu an toàn sẽ khiến bệnh ngày càng nghiêm trọng hơn.
Dùng thuốc Tây y
Các loại thuốc Tây sẽ tập trung vào việc loại bỏ triệu chứng, giúp giảm ngứa ngáy, viêm da, cấp ẩm và chống nhiễm trùng. Cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được thăm khám và chỉ định sử dụng loại thuốc phù hợp. Dưới đây là một số loại thuốc bôi và thuốc uống có thể dùng trong trường hợp này:
Thuốc bôi ức chế Calcineurin
Thuốc ức chế Calcineurin bao gồm hai loại đó là thuốc dạng kem pimecrolimus và thuốc mỡ tacrolimus. Chúng có tác dụng điều hòa miễn dịch, từ đó giúp giảm ngứa và chống viêm nhiễm hiệu quả. Bôi thuốc Calcineurin lên vùng da bị bệnh sẽ giúp tạo nên hàng rào bảo vệ da khỏi những tổn thương nghiêm trọng. Cha mẹ bôi thuốc lên da trẻ mỗi ngày 2 lần. Sau khi bôi có thể gây ra hiện tượng bỏng rát hoặc châm chích nhưng sẽ thuyên giảm sau vài ngày.
Thuốc Cyclosporine
Cyclosporine là thuốc ức chế miễn dịch toàn thân có thể sử dụng như một liệu pháp điều trị dài hạn hoặc ngắn hạn. Tuy nhiên khi sử dụng thuốc cho trẻ cha mẹ cần theo dõi sát sao để tránh gặp phải tác dụng phụ. Nếu phát hiện những dấu hiệu bất thường bạn cần nhanh chóng đưa trẻ đến gặp bác sĩ.
Thuốc Mycophenolate mofetil
Thuốc Mycophenolate mofetil có tác dụng ngăn chặn các bệnh da liễu khác như vảy nến, ngứa ngáy, nổi ban đỏ trên da. Nghiên cứu lâm sàng cho thấy sử dụng thuốc Mycophenolate mofetil cho trẻ nhỏ liên tục trong vòng 24 tháng không gây ra phản ứng phụ. Tuy nhiên cha mẹ vẫn nên chú ý khi thấy trẻ có dấu hiệu bị đau bụng, buồn nôn sau khi dùng thuốc.
Thuốc bôi corticosteroid
Corticosteroid được dùng trong hầu hết các bệnh viêm da không do nhiễm khuẩn. Thuốc được sử dụng mỗi ngày 2-3 lần đối với trường hợp bệnh nhẹ và mỗi ngày 1 lần với bệnh nặng. Không dùng corticosteroid để bôi lên da trẻ trong thời gian dài sẽ dễ gây ra nhiều tác dụng phụ. Tốt nhất bạn nên tuân thủ theo đúng hướng dẫn từ bác sĩ về thời gian và liều lượng sử dụng của thuốc.
Ngăn ngừa bệnh viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh
Nếu không phải bệnh xuất phát do di truyền thì cha mẹ hoàn toàn có thể phòng ngừa bệnh viêm da cơ địa cho trẻ sơ sinh. Dưới đây là một vài nguyên tắc phụ huynh cần lưu ý:
- Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời để giúp hệ miễn dịch của trẻ được phát triển toàn diện.
- Môi trường ngủ của trẻ cần được thoáng mát, sạch sẽ, độ ẩm lý tưởng, không quá khô, không quá lạnh hoặc quá nóng.
- Cho trẻ mặc trang phục rộng rãi, thoáng mát, chất vải mềm không gây kích ứng lên da, dễ thấm hút mồ hôi.
- Lựa chọn sữa tắm có độ pH phù hợp cho trẻ để cung cấp độ ẩm, kháng khuẩn trên da và tránh gây dị ứng.
- Khi tắm không được chà xát mạnh lên vùng da bị tổn thương trầy xước của trẻ khiến da bị chảy máu, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
- Nếu trẻ sơ sinh vẫn còn bú mẹ thì bạn cần hạn chế ăn những thực phẩm dễ gây dị ứng như hải sản, đậu phộng, trứng, đậu nành, lúa mì, thực phẩm giàu đạm,…
- Cách ly trẻ với các chất có thể gây dị ứng như lông thú nuôi, phấn hoa, hóa chất, kim loại, nước hoa, mỹ phẩm của mẹ…
- Cho trẻ ăn ngủ đúng giờ để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.
- Thấy trẻ có dấu hiệu bị viêm da cơ địa cần nhanh chóng đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.
- Không được tự ý mua thuốc về để điều trị viêm da cơ địa cho trẻ sơ sinh. Mọi loại thuốc đều cần có sự tham vấn và chỉ định liều lượng từ bác sĩ.
Như vậy bài viết trên đây đã giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn về căn bệnh viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh. Mong rằng những chia sẻ này sẽ mang đến cho bạn nhiều kiến thức hữu ích. Từ đó có thể sớm phát hiện sự bất thường trên làn da của trẻ để kịp thời thăm khám và chữa trị.
