Bệnh viêm da mủ là một dạng viêm da nghiêm trọng do tụ cầu và liên cầu khuẩn gây ra. Không chỉ gây ra những nốt mụn nhọt ngứa ngáy, đau nhức, mưng mủ, bệnh còn dễ gặp phải những biến chứng nghiêm trọng, gây ảnh hưởng chức năng da, thậm chí là nguy hiểm tới tính mạng. Bài viết dưới đây sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết về căn bệnh này.
Viêm da mủ là gì?
Viêm da mủ là tình trạng da bị nhiễm trùng bởi các loại vi khuẩn, vi nấm hoặc ký sinh trùng. Trong đó các loại vi khuẩn thường gặp nhất đó là liên cầu (streptococcus) và tụ cầu (staphylococcus). Ở điều kiện bình thường, các loại vi khuẩn này sẽ không gây hại cho da. Tuy nhiên nếu gặp điều kiện thuận lợi thì chúng sẽ nhanh chóng phát triển, tăng độc tính và gây ra các vấn đề về da liễu, trong đó có viêm da mủ.
Bệnh viêm da mủ có thể xảy ra quanh năm nhưng phổ biến nhất vẫn là vào mùa hè. Do khí hậu nóng nực, người bệnh dễ bị chảy mồ hôi và tiết bã nhờn, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi phát triển. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 10 tuổi, những người kém vệ sinh và người sống trong môi trường có nguồn nước bị ô nhiễm.
Nguyên nhân gây bệnh và các dạng bệnh thường gặp
Dựa vào nguyên nhân gây bệnh là do tụ cầu hay liên cầu mà người bệnh sẽ gặp phải những thể bệnh chính như sau:
Viêm da mủ do tụ cầu
Khi nguyên nhân gây bệnh là tụ cầu, người bệnh sẽ gặp phải những thể bệnh chính như sau:
- Viêm nang lông sâu: Xung quanh nang lông bị sưng tấy nhiều cụm, quanh lỗ chân lông có mụn mủ. Những nốt mụn này có thể mọc tập trung hoặc rải rác trên da. Vùng da bị bệnh thường là da đầu, cằm, gáy,… Bệnh diễn biến dai dẳng và thường xuyên tái phát.
- Viêm nang lông nông: Viêm tại vị trí đầu lỗ chân lông. Lúc đầu lỗ chân lông sẽ hơi sưng đỏ, có cảm giác đau. Sau đó sẽ hình thành mụn mủ nhỏ, xung quanh có quầng viêm. 3-4 ngày sau các nốt mụn mủ này sẽ khô lại, đóng vảy tiết và bong tróc mà không để lại sẹo.
- Nhọt ổ gà: Người bị viêm nang lông và viêm tuyến mồ hôi dễ gặp phải tình trạng này. Những tổn thương nổi thành cục, thường xuất hiện ở vùng nách. Ban đầu mụn nhọt cứng, sau đó mềm và vỡ mủ. Bệnh diễn biến dai dẳng, dễ tái phát, nhất là vào mùa hè khi thời tiết nóng bức.
- Đinh nhọt: Người bệnh xuất hiện nốt nhọt to, kèm theo sốt và sưng hạch bạch huyết. Nhọt mọc ở lỗ tai, quanh miệng, sau gáy, lưng hoặc mông. Những vị trí này thường gây đau nghiêm trọng và rất nguy hiểm nếu không được xử lý cẩn thận. Nếu để mụn vỡ có thể gây biến chứng nhiễm khuẩn và tử vong.
Viêm da mủ do liên cầu khuẩn
Liên cầu khuẩn cũng là một loại vi khuẩn trú ngụ trên da, khi gặp điều kiện thuận lợi, chúng sẽ sinh sôi phát triển và gây bệnh. Người bệnh bị nhiễm liên cầu khuẩn sẽ gặp phải những dạng viêm da như:
- Chốc: Trẻ em là đối tượng dễ bị bệnh chốc nhất. Bệnh thường xuất hiện ở vùng đầu, cổ, mặt, tứ chi sau đó lan sang nhiều vùng da lành khác. Ban đầu bệnh hình thành một bọng nước nhỏ hình tròn, có quầng viêm đỏ. Lúc đầu nước trong, sau đó chứa mủ. Khi mủ vỡ ra sẽ nhanh chóng đóng vảy tiết và hình thành lớp trợt đỏ, nông, không cộm.
- Chốc loét: Những tổn thương đã lan sâu đến vùng trung bì, thường là ở chi dưới. Bệnh thường gặp ở những người nghiện rượu, vệ sinh kém, thiếu dinh dưỡng, tiểu đường,… Ban đầu trên da sẽ xuất hiện bọng mủ, sau đó bọng mủ vỡ ra, đóng vảy dày như vảy ốc. Khi bóc vảy sẽ để lại một vết loét rớm mủ, da xung quanh vết loét tái tím. Bệnh tiến triển dai dẳng, khó chữa lành.
- Chốc mép: Bệnh thường xuất hiện ở hai khe nứt của mép, có chảy dịch, đau rát, dễ chảy máu, khi khô lại sẽ đóng vảy vàng. Bệnh thường gặp ở trẻ em và gây khó khăn trong việc ăn uống.
- Hăm kẽ: Những tổn thương này thường xuất hiện ở nếp cổ, kẽ bẹn, kẽ mông, nếp gấp sau đầu gối, kẽ sau tai, vùng rốn, các ngấn da. Tại vị trí vết thương có hiện tượng đau rát, chảy dịch, viền da mỏng, chảy nước, chảy mủ.
- Viêm quầng: Đây là tình trạng viêm da nghiêm trọng, có thể gây tử vong ngay cả khi được điều trị tích cực tại bệnh viện. Bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh, người già với thời gian ủ bệnh từ 2-5 ngày. Ban đầu người bệnh bị sốt cao, co giật, đau đầu, sốt rét và nôn. Vùng da bị bệnh cảm thấy căng, đỏ, phù, bóng, quầng viêm có màu đỏ tươi. Vị trí bị tổn thương có hạch sưng đau. Bệnh gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm nội tâm mạc, viêm khớp, viêm màng não.
Triệu chứng viêm da mủ
Người bệnh bị viêm da mủ sẽ xuất hiện các biểu hiện lâm sàng như sau:
- Tổn thương ban đầu là những mụn nước, bọng nước hoặc những nốt mẩn đỏ trên da. Kích thước của những bọng nước này bằng hạt đậu xanh hoặc to hơn.
- Các bọng nước thường rất mềm, dễ bong, gây đau rát và tổn thương trên da.
- Một số trường hợp mụn nước có thể liên kết với nhau thành từng mảng rộng trên cơ thể.
- Ban đầu bọng nước trong, sau khoảng 1 ngày bọng nước sẽ xuất hiện mủ, khiến da bị nổi mẩn đỏ.
- Sau 3-4 ngày bọng nước vỡ ra, đóng vảy tiết, khi vảy bong ra sẽ không để lại sẹo.
- Tại các vùng da bị bệnh, người bệnh sẽ có cảm giác ngứa ngáy, đôi khi thấy đau rát.
- Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, sốt, hạch phụ cận sưng to.
- Trường hợp nghiêm trọng, không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể bị mất nước, rối loạn điện giải, nhiễm trùng máu và tử vong.
Viêm da mủ có nguy hiểm không?
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh là gì mà các triệu chứng của bệnh cũng sẽ xuất hiện với những cấp độ nặng nhẹ khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung đây là một căn bệnh viêm da nghiêm trọng. Nếu không được chữa trị kịp thời bệnh sẽ gây ảnh hưởng đến chức năng da, làm mất thẩm mỹ.
Dưới đây là những biến chứng nguy hiểm người bệnh có thể gặp phải:
- Viêm mô tế bào: Xuất hiện tình trạng nhiễm trùng gây ảnh hưởng đến các mô dưới da, cuối cùng có nó thể lan đến các hạch bạch huyết và máu. Nếu không được can thiệp kịp thời và đúng cách có thể đe dọa tới tính mạng.
- Gây ảnh hưởng đến thận: Một số loại vi khuẩn gây ra bệnh viêm da mủ có thể làm ảnh hưởng đến thận.
- Để lại sẹo thâm: Những vết loét nghiêm trọng có thể hình thành sẹo và vết thâm trên da rất mất thẩm mỹ.
Viêm da mủ có lây không?
Bệnh viêm da mủ có khả năng lây lan từ người bệnh sang người bình thường thông qua việc sử dụng chung đồ đạc, quần áo. Bởi bản chất của căn bệnh này là do tụ cầu và liên cầu khuẩn gây ra. Nếu bạn dùng chung chén, bát, khăn mặt, quần áo có dính dịch tiết của người bệnh thì khả năng cao bạn cũng sẽ bị lây nhiễm căn bệnh này.
Ngoài ra, bệnh cũng rất dễ lây nhiễm từ vùng da bị bệnh sang các vùng da lành khác thông qua hành động cào gãi. Điều này khiến mụn mủ trên da vỡ và lây truyền vi khuẩn ra bên ngoài khiến bệnh ngày càng nặng hơn, gây nguy hiểm và dễ tái phát nhiều lần.
Chẩn đoán bệnh viêm da có mủ
Để chẩn đoán chính xác căn bệnh này, trước tiên bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng để xác định người bệnh đang gặp phải những vấn đề gì. Việc thăm khám lâm sàng sẽ được thực hiện thông qua quan sát trực tiếp bằng mắt thường, sau đó bác sĩ sẽ hỏi người bệnh thêm một số vấn đề khác liên quan đến thói quen sinh hoạt, tiền sử mắc bệnh da liễu hoặc trong gia đình có ai đã và đang mắc căn bệnh này.
Tiếp theo, bác sĩ sẽ chẩn đoán cận lâm sàng bằng cách lấy mẫu bệnh phẩm, bao gồm: Dịch, mủ ở bọng nước, bọng mủ, vảy mủ nhọn,… Sau đó sẽ tiến hành làm tiêu bản nhuộm gram soi kính hiển vi để tìm vi khuẩn liên cầu hoặc tụ cầu. Cách thứ hai đó là cấy bệnh phẩm lên môi trường chuyên dùng cho tụ cầu và liên cầu khuẩn. Từ đó xác định được vi khuẩn tụ cầu vàng hoặc liên cầu tan máu.
Cách trị viêm da mủ
Phác đồ điều trị viêm da mủ chủ yếu tập trung vào việc điều trị triệu chứng của bệnh để ngăn không cho chúng bị viêm nhiễm, bội nhiễm nghiêm trọng. Hiện nay có rất nhiều loại thuốc giúp điều trị viêm da mủ với thành phần công dụng khác nhau, phù hợp với từng thể bệnh. Bạn cần chú ý không được dùng thuốc bừa bãi để tránh làm tổn thương tới làn da và gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.
Một số loại thuốc điều trị người bệnh có thể tham khảo áp dụng như sau:
Dung dịch sát khuẩn
Một số loại dung dịch sát khuẩn bạn có thể sử dụng như:
- Povidon iod 10%: Đây là thuốc điều trị viêm da mủ bôi ngoài da, có tác dụng kháng viêm, diệt khuẩn, chống nhiễm trùng. Nếu vùng da bị bệnh hẹp, bạn thấm dung dịch vào bông gòn và bôi trực tiếp lên da. Nếu diện tích lớn thì pha loãng với nước sạch theo tỷ lệ 1:5 để rửa.
- Hồ nước: Dùng để điều trị bệnh viêm da mủ ở mức độ nhẹ, giúp giảm các triệu chứng như sưng viêm, ngứa ngáy, kích ứng da, hình thành mủ. Để điều trị, bạn thoa một lớp hồ nước thật mỏng lên da. Mỗi ngày bôi từ 2-3 lần vào buổi tối và sáng.
- Dung dịch xanh methylen 1%: Loại thuốc này có tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn, giúp giải độc, sát khuẩn, ngăn ngừa viêm nhiễm, giảm tình trạng sưng viêm. Bạn cần thấm dung dịch vào tăm bông rồi thoa đều lên da. Mỗi ngày chấm thuốc từ 2-3 lần sau đó rửa lại với nước nhẹ nhàng để tránh bị tổn thương. Không dùng thuốc quá 5 ngày liên tục.
- Dung dịch chlorhexidine: Dung dịch này có tác dụng khử trùng, sát khuẩn cho bề mặt. Nếu là dạng kem bạn hãy bôi một lớp thuốc mỏng lên da, mỗi ngày từ 2-3 lần. Nếu là dạng dung dịch bạn pha thêm với nước tỷ lệ 1:1 và rửa mỗi ngày 1 lần trước khi đi ngủ.
- Thuốc bôi benzoyl peroxide 5%: Thuốc có tác dụng trị bệnh viêm da mủ, hỗ trợ kháng viêm diệt khuẩn mức độ nhẹ, vết thương chưa bội nhiễm. Người bệnh vệ sinh da, bôi một lớp thuốc mỏng trực tiếp lên vết thương, mỗi ngày dùng từ 1-2 lần.
Thuốc kháng sinh
Một số loại thuốc kháng sinh được dùng để điều trị viêm da mủ có thể kể đến như:
- Clindamycin: Loại thuốc này có tác dụng trị bệnh viêm da mủ trong trường hợp nặng. Thuốc có tác dụng tiêu vi khuẩn tại chỗ, ngắn ngừa bội nhiễm. Người bệnh chỉ cần bôi thuốc lên vùng da bị tổn thương mỗi ngày 2 lần cho đến khi khỏi bệnh.
- Bactroban 2%: Thuốc có chứa kháng sinh, tiêu diệt vi khuẩn và ngăn không cho chúng lây lan. Người bệnh cần dùng thuốc Bactroban theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
- Neomycin: Thuốc được dùng để điều trị viêm da mủ do tụ cầu khuẩn. Thuốc có tác dụng ngăn cản vi khuẩn tổng hợp protein, loại bỏ vi khuẩn tại chỗ. Chỉ cần bôi thuốc lên vùng da bị bệnh, không được bôi sang vùng da khác, không nên băng bó kín sau khi bôi thuốc, không bôi thuốc lên vùng da có vết thương hở.
- Penicillin: Là loại thuốc kháng sinh được chỉ định dùng cho những trường hợp bị viêm da mủ nặng. Thuốc Penicillin có tác dụng ức chế hoạt động của các loại vi khuẩn. Hoạt tính của thuốc mạnh nên có thể gây ra nhiều tác dụng phụ. Bạn cần vệ sinh sạch sẽ da và bôi một lớp thuốc mỏng lên, mỗi ngày bôi 1-2 lần để tránh bội nhiễm.
- Fucidin: Thuốc có chứa corticoid có tác dụng chống viêm nhiễm, ức chế hệ miễn dịch, tiêu diệt vi khuẩn tại chỗ, được dùng để điều trị nhiễm trùng nặng. Người bệnh bôi một lớp thuốc mỏng lên vùng da bị viêm nhiễm, mỗi ngày 1-2 lần, không dùng thuốc quá 7 ngày.
Sử dụng thuốc Đông y
Điều trị viêm da mủ bằng thuốc Đông y cũng là phương pháp được nhiều người bệnh áp dụng. Thuốc Đông y tuy có tác dụng chậm hơn so với thuốc Tây y nhưng lại có tác động toàn diện và sâu rộng. Giúp điều trị bệnh tận gốc và phòng ngừa bệnh tái phát. Bên cạnh đó việc dùng thuốc Đông y cũng rất an toàn, lành tính, có thể sử dụng lâu dài mà không gây ảnh hưởng đến ngũ tạng.
Một số bài thuốc Đông y được chứng minh là có tác dụng cải thiện tình trạng viêm da mủ nói riêng và một số vấn đề da liễu nói chung, người bệnh có thể tham khảo:
Bài thuốc 1: Chữa nhọt độc sưng tấy ở tay, chân, đùi
- Chuẩn bị: Đơn tướng quân 30g, đơn đỏ 30g, đơn gối hạc 30g, cải rừng tía 40g, bồ công anh 40g, bọ mẩy 40g, xuyên tâm liên 40g.
- Cách thực hiện: Các vị thuốc trên rửa sạch, để ráo nước và đem sắc uống mỗi ngày một thang. Uống liên tục trong nhiều ngày cho đến khi bệnh được cải thiện.
Bài thuốc 2: Chữa lở ngứa
- Chuẩn bị: Huyền sâm 20g, hà thủ ô 12g, thổ phục linh 12g, mạch môn 12g, kim ngân hoa 12g, vỏ núc nác 12g, hoàng đằng 12g, thêm liên kiều 10g, ngưu bàng 10g, thiên hoa phấn 10g, cam thảo dây 10g.
- Cách thực hiện: Rửa sạch các nguyên liệu trên, để ráo nước và sắc uống mỗi ngày một thang.
Bài thuốc 3: Chữa mụn nhọt
- Chuẩn bị: Sài đất 20g, bồ công anh 20g, kim ngân hoa 20g, thổ phục linh 20g, vỏ núc nác 20g, mạch môn 20g, huyền sâm 20g, hà thủ ô 20g, hoàng đằng 10g, gai bồ kết 15g, ý dĩ sao 20g, thiên hoa phấn 10g, bạch chỉ 5g.
- Cách thực hiện: Các nguyên liệu trên đem rửa sạch, để ráo nước và sắc lấy nước để uống. Sử dụng liên tục cho đến khi bệnh tình được cải thiện.
Bài thuốc 4: Thanh nhiệt, trị viêm nhiễm do nhọt trong mùa hè
- Chuẩn bị: Thanh hao 8g, kim ngân 12g, liên kiều 12g, đạm trúc diệp 12g, xích thược 12g, lá sen 16g, gia hoàng liên 8g, hoàng cầm 12g, chi tử 12g, xa tiền tử 12g.
- Cách thực hiện: Các dược liệu trên rửa sạch với nước, để ráo rồi đem sắc để lấy nước uống. Mỗi ngày dùng một thang cho đến khi bệnh khỏi hẳn.
Viêm da mủ là một căn bệnh viêm da nghiêm trọng và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm. Vì vậy người bệnh không nên tùy tiện dùng các bài thuốc dân gian hoặc thuốc truyền miệng mà chưa có cơ sở khoa học. Một số trường hợp bị nhiễm khuẩn da dưới dạng u nhọt đôi khi sẽ phải sử dụng đến phương pháp tiểu phẫu hoặc dẫn lưu mủ.
Viêm da mủ kiêng ăn gì? Nên ăn gì?
Chế độ ăn uống rất quan trọng đối với người bị viêm da mủ. Vì vậy để bệnh nhanh chóng được cải thiện cần tích cực và hạn chế sử dụng những thực phẩm sau:
Thực phẩm nên kiêng:
- Thức ăn nhiều dầu mỡ: Những thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ có chứa hàm lượng chất béo cao. Khi nạp vào cơ thể sẽ khiến tình trạng sưng viêm kích ứng trở nên nghiêm trọng hơn. Khi đó người bệnh sẽ cảm thấy ngứa ngáy đau rát, tình trạng mụn nhọt, mụn nước sẽ trở nên viêm nhiễm nặng và lây lan nhanh hơn.
- Thực phẩm nhiều đường nhân tạo: Người bị viêm da mủ nên hạn chế sử dụng thực phẩm ngọt, chứa nhiều đường nhân tạo như bánh ngọt, kẹo, nước ngọt, nước uống có gas, mứt, hoa quả sấy khô,… Bởi vì chúng sẽ khiến cho tình trạng viêm da mủ trở nên nghiêm trọng hơn.
- Sữa và chế phẩm từ sữa: Những thực phẩm này rất nhạy cảm có thể gây ra các phản ứng dị ứng. Vì thế người bị viêm da mủ nên kiêng sử dụng nhóm thực phẩm này.
- Thủy hải sản có vỏ: Bao gồm các loại tôm, cua, ghẹ, ốc, hến, hàu,… bởi chúng rất dễ gây dị ứng, khiến tình trạng ngứa ngáy, viêm nhiễm trên da trở nên nghiêm trọng hơn.
- Thực phẩm cay nóng nhiều gia vị: Các loại thực phẩm này có thể khiến cơ thể tích tụ nhiều độc tố, khó tiêu hóa, làm cho cơ thể dễ bị đổ mồ hôi. Vì vậy khi bị viêm da mủ người bệnh không nên dùng những loại thực phẩm này.
- Chất kích thích: Bao gồm các loại thuốc lá, bia, rượu cùng các chất kích thích khác sẽ làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến bệnh lâu được chữa khỏi và làm tăng phản ứng viêm nhiễm.
Thực phẩm nên ăn:
- Rau củ quả: Nhóm thực phẩm này có chứa rất nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết cho da, giúp tăng cường độ đàn hồi, tái tạo vùng da bị tổn thương, thúc đẩy hệ miễn dịch cho cơ thể. Vì vậy bạn nên tích cực sử dụng những thực phẩm này.
- Thực phẩm giàu omega 3: Bao gồm các loại cá thu, cá hồi, cá ngừ, ngũ cốc, hạt lanh, hạt điều, hạt vừng,… Những thực phẩm này đều có tác dụng giúp phòng ngừa viêm nhiễm và tăng độ đàn hồi cho da.
- Nước lọc: Uống nước giúp tăng cường độ ẩm tự nhiên cho da, đào thải độc tố ra ngoài cơ thể, giúp da thêm khỏe mạnh để chống chọi lại với tác nhân bên ngoài. Ngoài uống nước lọc, bạn có thể dùng thêm các loại trà thải độc để làm giảm bã nhờn và chống oxy hóa.
- Bổ sung lợi khuẩn probiotics: Tăng cường bổ sung lợi khuẩn thông qua các loại sữa chua, váng sữa, yakult,…. để giúp tăng cường sức đề kháng, giúp giảm sưng viêm và giúp các vết thương trên da nhanh được chữa lành.
Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị viêm da mủ
Để phòng ngừa và hỗ trợ điều trị căn bệnh viêm da mủ, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Luôn giữ gìn cơ thể sạch sẽ, nhất là vào mùa hè. Nếu bạn là người thường xuyên bị ra mồ hôi thì nên tắm mỗi ngày 2 lần và thay quần áo liên tục để hạn chế mồ hôi đọng lại trên da.
- Nên lựa chọn những loại trang phục rộng rãi, thoáng mát, tránh bó sát hoặc cọ xát vào da sẽ làm bít tắc lỗ chân lông, gây ra tình trạng viêm nang lông, viêm da mủ…
- Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát, nhất là khu vực giường ngủ. Mỗi tuần bạn nên giặt giũ chăn, màn, ga đệm, vỏ gối một lần để loại bỏ vi khuẩn, bụi bẩn và nấm mốc.
- Hạn chế sử dụng các loại đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, có chứa nhiều đường hóa học. Thay vào đó bạn nên dùng nhiều rau củ quả, uống nhiều nước để thanh lọc cơ thể và cải thiện hệ miễn dịch.
- Tránh chạm tay hoặc cào gãi lên vùng da bị tổn thương, không tự ý nặn mụn mủ để tránh bị viêm nhiễm, bội nhiễm.
- Vào mùa hè nên mặc các loại trang phục rộng rãi, thoáng mát, dễ thấm hút mồ hôi. Vào mùa đông nên tránh mặc các loại quần áo bó sát, có chất liệu bằng len, dễ gây ngứa ngáy, bó sát vào cơ thể.
- Đối với những vết thương đang bị mưng mủ, chảy mủ, viêm nhiễm,… người bệnh không nên bôi thuốc, đắp lá, dán cao hoặc dùng bất cứ loại thuốc bôi nào khi chưa có sự đồng ý từ bác sĩ.
Như vậy bài viết trên đây đã giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh viêm da mủ. Mong rằng những chia sẻ này sẽ giúp bạn có thêm nhiều kiến thức hữu ích trong việc điều trị bệnh. Từ đó phòng tránh được những biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng tới sức khỏe và tính mạng.
