Viêm âm đạo do tạp khuẩn: Nguyên nhân, Triệu chứng và Phương pháp điều trị

Viêm âm đạo do tạp khuẩn là một trong những bệnh lý phụ khoa phổ biến ở nữ giới, đặc biệt là trong độ tuổi sinh sản. Tình trạng này xảy ra khi sự cân bằng vi khuẩn trong âm đạo bị phá vỡ, dẫn đến sự phát triển quá mức của các vi khuẩn gây hại. Điều này có thể gây ra các triệu chứng như ngứa ngáy, khí hư có mùi hôi khó chịu, và cảm giác đau rát khi quan hệ tình dục. Việc phát hiện và điều trị sớm tình trạng này rất quan trọng để tránh các biến chứng nghiêm trọng như viêm nhiễm nặng hoặc ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả bệnh lý này.

Định nghĩa viêm âm đạo do tạp khuẩn

Viêm âm đạo do tạp khuẩn là tình trạng nhiễm trùng âm đạo xảy ra khi có sự mất cân bằng giữa các loại vi khuẩn trong âm đạo, đặc biệt là sự phát triển quá mức của các vi khuẩn có hại. Vi khuẩn Lactobacillus, vốn đóng vai trò bảo vệ âm đạo khỏi vi khuẩn gây bệnh, bị giảm số lượng, trong khi các vi khuẩn như Gardnerella vaginalis và một số vi khuẩn khác phát triển mạnh. Điều này dẫn đến các triệu chứng như khí hư có mùi hôi, ngứa ngáy, và có thể kèm theo cảm giác đau rát khi quan hệ tình dục. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh giúp việc điều trị trở nên hiệu quả hơn, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân gây viêm âm đạo do tạp khuẩn

Viêm âm đạo do tạp khuẩn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Chúng ta có thể chia thành các nguyên nhân do bệnh lý và không do bệnh lý để hiểu rõ hơn về căn bệnh này.

Nguyên nhân do bệnh lý

• Suy giảm miễn dịch: Hệ miễn dịch yếu, do bệnh tật hoặc sử dụng thuốc, có thể khiến cơ thể dễ dàng bị nhiễm khuẩn, bao gồm cả vi khuẩn gây viêm âm đạo.
• Rối loạn nội tiết tố: Các thay đổi về nội tiết tố trong cơ thể, đặc biệt trong giai đoạn mang thai hoặc sau khi sinh, có thể làm thay đổi môi trường âm đạo, tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển.
• Bệnh lây qua đường tình dục (STIs): Một số bệnh lý lây qua đường tình dục như nhiễm Trichomonas hoặc Herpes có thể làm tổn thương niêm mạc âm đạo, tạo cơ hội cho vi khuẩn gây viêm phát triển.
• Sử dụng kháng sinh: Việc sử dụng thuốc kháng sinh trong thời gian dài có thể giết chết cả các vi khuẩn có lợi trong âm đạo, từ đó tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại sinh sôi.

Nguyên nhân không do bệnh lý

• Vệ sinh không đúng cách: Sử dụng các sản phẩm vệ sinh âm đạo có chứa hóa chất mạnh, thụt rửa âm đạo quá nhiều có thể làm mất cân bằng vi khuẩn tự nhiên, dễ dẫn đến viêm âm đạo.
• Mặc đồ lót quá chật hoặc không thoáng: Việc mặc đồ lót quá chật hoặc làm từ chất liệu không thoáng khí có thể gây tăng độ ẩm, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
• Quan hệ tình dục không an toàn: Quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp bảo vệ có thể làm tăng nguy cơ nhiễm vi khuẩn từ đối tác, nhất là khi vùng kín của cả hai chưa được vệ sinh sạch sẽ.
• Thói quen sử dụng thuốc tránh thai nội tiết: Việc sử dụng thuốc tránh thai có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng nội tiết tố trong cơ thể, từ đó làm thay đổi môi trường âm đạo và tạo điều kiện cho vi khuẩn gây bệnh phát triển.

Biểu hiện của viêm âm đạo do tạp khuẩn

Khi bị viêm âm đạo do tạp khuẩn, người bệnh sẽ gặp phải một số triệu chứng rõ ràng, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống. Dưới đây là các biểu hiện phổ biến của tình trạng này:

• Khí hư có mùi hôi khó chịu: Một trong những dấu hiệu điển hình là khí hư có mùi tanh, đặc biệt là sau khi quan hệ tình dục. Mùi này có thể khá mạnh và dễ nhận biết.
• Ngứa ngáy vùng kín: Cảm giác ngứa, rát ở vùng âm đạo là triệu chứng không thể bỏ qua, gây khó chịu cho người bệnh và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
• Đau khi quan hệ tình dục: Việc giao hợp có thể gây cảm giác đau rát hoặc khó chịu do viêm nhiễm âm đạo.
• Dịch tiết âm đạo thay đổi: Khí hư có thể có màu xám hoặc trắng đục, đôi khi có sự xuất hiện của bọt.
• Cảm giác nóng rát khi đi tiểu: Một số người bệnh có thể cảm thấy nóng rát khi đi tiểu, điều này là do sự viêm nhiễm gây ra.

Biến chứng của viêm âm đạo do tạp khuẩn

Viêm âm đạo do tạp khuẩn nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống. Dưới đây là các biến chứng có thể xảy ra:

• Viêm cổ tử cung và viêm vùng chậu: Khi tình trạng viêm âm đạo kéo dài, vi khuẩn có thể xâm nhập lên các cơ quan sinh sản khác, gây viêm cổ tử cung hoặc viêm vùng chậu, dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh lây qua đường tình dục (STIs): Việc có viêm nhiễm âm đạo làm suy yếu hàng rào bảo vệ tự nhiên của cơ thể, khiến người bệnh dễ bị nhiễm các bệnh lây qua đường tình dục.
• Khả năng sinh sản giảm sút: Viêm âm đạo kéo dài có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai, vì viêm nhiễm làm giảm môi trường lý tưởng cho tinh trùng, làm tăng nguy cơ vô sinh.
• Nhiễm trùng sau phẫu thuật: Phụ nữ có viêm âm đạo do tạp khuẩn có nguy cơ cao bị nhiễm trùng sau các thủ thuật phụ khoa, chẳng hạn như đặt vòng tránh thai hoặc khi sinh con.
• Tăng nguy cơ sinh non: Phụ nữ mang thai bị viêm âm đạo do tạp khuẩn có thể gặp phải các biến chứng như sinh non, vỡ ối sớm hoặc thai nhi bị nhiễm trùng.

Đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm âm đạo do tạp khuẩn

Viêm âm đạo do tạp khuẩn có thể gặp ở bất kỳ phụ nữ nào, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao mắc phải căn bệnh này. Nhận diện những đối tượng này sẽ giúp việc phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn.

• Phụ nữ mang thai: Những thay đổi về nội tiết tố trong thai kỳ có thể làm giảm khả năng bảo vệ tự nhiên của âm đạo, tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển.
• Phụ nữ có hệ miễn dịch yếu: Người có hệ miễn dịch suy giảm do bệnh lý như HIV/AIDS, hoặc do điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch sẽ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, bao gồm cả viêm âm đạo do tạp khuẩn.
• Phụ nữ đang dùng thuốc kháng sinh: Việc sử dụng kháng sinh kéo dài có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh trong âm đạo, khiến vi khuẩn có hại phát triển mạnh mẽ hơn.
• Phụ nữ có thói quen vệ sinh không đúng cách: Việc thụt rửa âm đạo quá sâu hoặc sử dụng các sản phẩm vệ sinh có hóa chất mạnh có thể làm thay đổi môi trường tự nhiên của âm đạo, tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Phụ nữ có quan hệ tình dục không an toàn: Quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp bảo vệ, đặc biệt với đối tác không rõ ràng về tình trạng sức khỏe, có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn gây viêm âm đạo xâm nhập.
• Phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai nội tiết: Thuốc tránh thai có thể làm thay đổi nồng độ hormone, ảnh hưởng đến sự cân bằng vi khuẩn trong âm đạo, dễ dẫn đến nhiễm trùng.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Mặc dù viêm âm đạo do tạp khuẩn không phải là bệnh lý nghiêm trọng trong hầu hết các trường hợp, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy bạn nên gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị:

• Khi các triệu chứng không thuyên giảm: Nếu triệu chứng viêm âm đạo, như ngứa ngáy, mùi hôi khó chịu, hoặc đau khi quan hệ, kéo dài hơn một tuần mà không giảm, bạn nên tìm đến bác sĩ.
• Khí hư có mùi hôi và thay đổi màu sắc: Nếu khí hư có mùi tanh hoặc màu sắc khác thường (xám, trắng đục, có bọt) kéo dài, điều này có thể là dấu hiệu của viêm âm đạo do tạp khuẩn.
• Đau hoặc khó chịu khi đi tiểu: Nếu cảm thấy đau rát khi đi tiểu hoặc có cảm giác như tiểu buốt, đây có thể là dấu hiệu cho thấy viêm nhiễm đã lan rộng, cần được bác sĩ kiểm tra.
• Đau khi quan hệ tình dục: Nếu bạn cảm thấy đau rát hoặc khó chịu khi quan hệ tình dục, điều này có thể do viêm âm đạo chưa được điều trị hoặc đã chuyển sang giai đoạn nặng hơn.
• Có thai và bị viêm âm đạo: Phụ nữ mang thai bị viêm âm đạo cần gặp bác sĩ ngay để đảm bảo không ảnh hưởng đến thai nhi, vì viêm nhiễm có thể dẫn đến sinh non hoặc các vấn đề khác liên quan đến thai kỳ.

Chẩn đoán viêm âm đạo do tạp khuẩn

Để chẩn đoán chính xác tình trạng viêm âm đạo do tạp khuẩn, bác sĩ sẽ dựa vào các triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm cần thiết. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán thông dụng:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám vùng kín, kiểm tra tình trạng viêm nhiễm, mùi khí hư và các triệu chứng khác để xác định nguyên nhân gây viêm âm đạo.
• Xét nghiệm mẫu dịch âm đạo: Bác sĩ sẽ lấy mẫu khí hư từ âm đạo để kiểm tra dưới kính hiển vi. Nếu vi khuẩn Gardnerella vaginalis và các vi khuẩn khác phát triển mạnh, đây là dấu hiệu của viêm âm đạo do tạp khuẩn.
• Kiểm tra pH âm đạo: Môi trường âm đạo có pH bình thường là từ 3.8 đến 4.5. Viêm âm đạo do tạp khuẩn có thể khiến pH âm đạo tăng lên, do đó, kiểm tra pH sẽ giúp bác sĩ xác định tình trạng viêm nhiễm.
• Xét nghiệm dịch âm đạo PCR (Polymerase Chain Reaction): Đây là phương pháp hiện đại giúp phát hiện chính xác các vi khuẩn gây viêm âm đạo, đồng thời giúp phân biệt với các bệnh lý khác.

Cách phòng ngừa viêm âm đạo do tạp khuẩn

Phòng ngừa viêm âm đạo do tạp khuẩn là điều rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe sinh sản và ngăn ngừa các biến chứng không mong muốn. Dưới đây là một số cách giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh:

• Vệ sinh vùng kín đúng cách: Duy trì thói quen vệ sinh vùng kín sạch sẽ, sử dụng các sản phẩm vệ sinh phù hợp, không thụt rửa âm đạo quá sâu và tránh dùng các loại xà phòng hoặc dung dịch vệ sinh có hóa chất mạnh.
• Mặc đồ lót thông thoáng: Lựa chọn đồ lót làm từ chất liệu cotton hoặc các chất liệu thoáng khí để tránh ẩm ướt và tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
• Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục, đặc biệt là với các đối tác không rõ về tình trạng sức khỏe. Điều này sẽ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lây qua đường tình dục, trong đó có viêm âm đạo do tạp khuẩn.
• Tránh sử dụng kháng sinh khi không cần thiết: Việc lạm dụng thuốc kháng sinh có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh trong cơ thể. Hãy sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và tránh tự ý dùng thuốc kháng sinh.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng để tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các loại vi khuẩn có hại. Thực phẩm giàu vitamin C, kẽm và các chất chống oxy hóa rất có lợi cho sức khỏe.
• Điều trị triệt để các bệnh phụ khoa: Nếu bạn có tiền sử viêm âm đạo hoặc bất kỳ bệnh lý phụ khoa nào khác, hãy đi khám và điều trị kịp thời để tránh tái phát hoặc lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể.

Phương pháp điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn

Viêm âm đạo do tạp khuẩn có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau, từ việc sử dụng thuốc đến các biện pháp điều trị không dùng thuốc hay áp dụng y học cổ truyền. Mỗi phương pháp sẽ có ưu nhược điểm riêng và phù hợp với từng trường hợp bệnh cụ thể.

Điều trị bằng thuốc

Điều trị bằng thuốc Tây y là phương pháp phổ biến và hiệu quả trong việc điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn. Dưới đây là các loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị:

• Metronidazole (Flagyl): Đây là thuốc kháng sinh phổ biến được sử dụng để điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn. Metronidazole hoạt động bằng cách tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng trong âm đạo, giúp giảm viêm và các triệu chứng khó chịu như khí hư có mùi hôi. Thuốc có thể được sử dụng dưới dạng viên uống hoặc gel bôi trực tiếp vào âm đạo.
• Clindamycin (Cleocin): Clindamycin là một loại kháng sinh khác được chỉ định khi Metronidazole không hiệu quả hoặc bệnh nhân không thể sử dụng Metronidazole do tác dụng phụ. Clindamycin có tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây viêm âm đạo.
• Tinidazole (Tindamax): Đây là một loại thuốc kháng sinh thuộc nhóm nitroimidazole, tương tự như Metronidazole. Tinidazole được sử dụng khi các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả, hoặc bệnh nhân có tiền sử không dung nạp với Metronidazole.
• Miconazole (Monistat): Miconazole là thuốc chống nấm, thường được dùng khi có nhiễm trùng kết hợp do nấm và vi khuẩn. Miconazole giúp tiêu diệt nấm và ngăn ngừa nhiễm trùng tái phát.

Các loại thuốc này cần được sử dụng đúng theo chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả cao nhất và tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

Điều trị không dùng thuốc

Bên cạnh việc sử dụng thuốc, điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn còn có thể được hỗ trợ bởi các phương pháp không dùng thuốc. Những biện pháp này giúp cải thiện tình trạng và giảm nguy cơ tái phát:

• Duy trì vệ sinh vùng kín sạch sẽ: Việc giữ cho vùng kín luôn khô thoáng và sạch sẽ là rất quan trọng trong việc ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn có hại. Phụ nữ nên vệ sinh vùng kín bằng nước sạch hoặc các sản phẩm vệ sinh nhẹ nhàng, không chứa hóa chất mạnh.
• Sử dụng quần lót thoáng khí: Lựa chọn đồ lót bằng cotton hoặc chất liệu thoáng khí giúp vùng kín không bị ẩm ướt, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Quần lót nên thay thường xuyên, đặc biệt trong những ngày có dịch tiết nhiều.
• Ăn uống hợp lý: Chế độ ăn uống lành mạnh, giàu vitamin C, kẽm và các chất chống oxy hóa giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại nhiễm trùng. Các thực phẩm giàu probiotic như sữa chua có thể giúp bổ sung vi khuẩn có lợi cho âm đạo.
• Tránh thụt rửa âm đạo: Thụt rửa âm đạo có thể làm thay đổi môi trường vi khuẩn tự nhiên, dẫn đến mất cân bằng và tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển. Do đó, không nên thụt rửa âm đạo một cách thường xuyên hoặc quá sâu.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cũng có những phương pháp điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn bằng cách sử dụng thảo dược và các liệu pháp tự nhiên. Các phương pháp này có thể hỗ trợ điều trị hiệu quả, đặc biệt trong các trường hợp nhẹ hoặc khi người bệnh muốn kết hợp với điều trị Tây y:

• Dùng lá trầu không: Lá trầu không có tính kháng khuẩn và chống viêm mạnh mẽ, giúp làm giảm các triệu chứng viêm nhiễm vùng kín. Cách sử dụng là đun sôi lá trầu không với nước, sau đó dùng nước này xông hơi hoặc rửa vùng kín để giảm ngứa ngáy và mùi hôi.
• Dùng củ nghệ tươi: Nghệ có tác dụng kháng viêm, giảm sưng và phục hồi niêm mạc âm đạo bị tổn thương. Nghệ có thể được sử dụng bằng cách pha nước uống hoặc kết hợp với mật ong để thoa lên vùng kín.
• Dùng ngải cứu: Ngải cứu là một vị thuốc quen thuộc trong y học cổ truyền, có tác dụng giảm viêm và làm ấm cơ thể. Ngải cứu có thể được sắc uống hoặc dùng để xông hơi, giúp làm giảm các triệu chứng viêm nhiễm, ngứa ngáy và khó chịu.
• Dùng rễ cam thảo: Cam thảo có tác dụng thanh nhiệt, giải độc và kháng khuẩn. Người bệnh có thể sử dụng rễ cam thảo để nấu nước uống, hoặc kết hợp với các thảo dược khác trong một số bài thuốc cổ truyền để hỗ trợ điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn.

Những phương pháp này thường được sử dụng như một liệu pháp hỗ trợ, giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và tăng cường hiệu quả điều trị.

Việc điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn cần sự kết hợp hợp lý giữa các phương pháp Tây y và Đông y, cùng với sự tư vấn từ bác sĩ. Điều quan trọng là người bệnh phải tuân thủ đúng liệu trình điều trị và duy trì các thói quen vệ sinh tốt để giảm nguy cơ tái phát. Chắc chắn rằng viêm âm đạo do tạp khuẩn sẽ không còn là mối lo ngại nếu bạn có phương pháp điều trị phù hợp và kịp thời.